Deze automaten met groenten zijn misschien wel de oplossing voor de economische crisis van Franse boeren

Het is momenteel geen pretje om een Franse boer te zijn.

Grote supermarktketens in Frankrijk importeren liever uit het buitenland dan van Franse boeren, waardoor de prijs van eten daalt, maar ook tien procent van de veehouders zich in een economische crisis bevindt. Boeren maken uit protest bergen van mest in grote steden, die werken als geïmproviseerde blokkades voor Spaanse en Duitse trucks om nog meer buitenlandse import tegen te gaan. De belofte van François Hollande om de concurrentie te bevechten door middel van belastingvermindering voor Franse boeren kon hij niet nakomen, waardoor hij door de landbouwsector hevig wordt afgekeurd.

Maar in een klein ex-café op Rue des Dames in het noordwesten van Parijs zijn twee mannen een kleine agrarische revolutie begonnen.

Au Bout Du Champ (vrij vertaald: aan het einde van het veld) is een winkel die een directe relatie creëert tussen teler en consument, door middel van een distributiesysteem dat veel werd gebruikt na de Tweede Wereldoorlog in de Verenigde Staten en vandaag de dag 's nachts rondom het Leidseplein in Amsterdam: de automaat.

Vroeger was de automatiekverkoop in Amerika een bron voor alles wat men nodig had, van een blik spinazie tot een puntje taart.

Maar bij Au Bout Du Champ is de automaat een portaal tussen Parijs en het Franse platteland. Tweehonderd Febo-achtige hokjes zijn gevuld met biologisch fruit, groenten en eieren uit de regio Île-de-France, vijftig kilometer buiten de stad.

De boeren krijgen vijftig procent van de opbrengst, een veel hoger bedrag dan ze van Franse supermarkten krijgen. Dit komt door het selfservicesysteem van Au Bout Du Champ, waardoor er in de winkel geen personeel betaald hoeft te worden.

"De afgelopen tien jaar hebben grote distributeurs de kleine producenten in Frankrijk kapot gemaakt" zegt Julian, medeoprichter van Au Bout Du Champ. "Supermarkten zoals Monoprix vragen weinig geld voor fruit en groenten, die ook niet vers zijn omdat ze geïmporteerd worden uit bijvoorbeeld Zuid-Amerika. Dat is onlogisch en bovendien niet lekker. Elk weekend ga ik naar het huis van mijn ouders op het platteland voor een lunch, waar we altijd voor weinig geld verse producten kopen van een boer met een stalletje langs de weg. In de stad kan je nergens zulke producten kopen."

De andere oprichter, Joseph, voelde zich net zo hulpeloos over de situatie in Frankrijk en het duo werkte samen aan dit nieuwe project om de situatie te verbeteren. De kluisjes die gebruikt werden op station Gare de Lyon waren een inspiratiebron om het automatensysteem te gebruiken. Op deze manier hebben ze geen personeel nodig en de klanten kunnen rustig hun gang gaan.

Julian en Joseph openden twee jaar geleden hun eerste winkel in Levallois-Perret voordat ze de meer centrale vestiging op Rue De Dames vonden in 2014. Beide winkels zijn uitgerust met camera's om de reacties van klanten te kunnen zien.

"Mijn moeder vond het een slecht idee omdat ze altijd een praatje wil maken met de verkoper als ze groente koopt. Ze vindt het ook belangrijk om tomaten aan te raken om te voelen of ze rijp zijn," zegt Julien. "Ik snap wat ze bedoelt, maar stel je voor dat honderd mensen je tomaten aanraken voordat je ze eet. Dat is niet hygiënisch".

Hij laat me een video zien die in hun eerste winkel is opgenomen en legt uit dat klanten de dynamiek tussen verkoper en koper niet missen.

"Nadat de winkel ongeveer een maand open was, kwamen we erachter dat er een relatie ontstond tussen de consumenten onderling doordat er geen relatie was tussen verkoper en koper. De mensen die de winkel binnenlopen praten over koken, over hoe het systeem werkt en soms verdelen ze een inhoud van een locker afhangend van wat ze willen. Het is een soort gemeenschap."

Het duo is niet de enige die de kracht van de automaat gebruikt om zo producent en consument direct te verbinden. In Schotland gebruikt boer Peter Grewer uit East Perthshire een gelijksoortige automaat om aardappels te verkopen in het winkelcentrum Overgate in Dundee.

"Het kost me maar vijf minuten om de automaten te vullen en het is een effectieve manier om mijn aardappelen te verkopen. Onze boerderij is een half uur rijden van Perth en Dundee, dus we brengen onze producten zelf de stad in," zegt Grewer. "Onze prijzen zijn normaal gesproken heel concurrerend maar er is niemand die tussen de klant en ons in komt, waardoor we geld besparen en direct met het publiek communiceren."

In Parijs worden de automaten van Julien en Joseph niet door één, maar door vier boeren gevuld. Het seizoensfruit en –groente wordt dagelijks in de winkel geleverd, wat ongeveer twintig tot vijfentwintig procent van de totale productie van elke boer is. Een bordje bij elke automaat legt de verhalen van de boeren en de filosofie van het ondersteunen van de lokale markt uit. Dankzij de selfservice zijn de winkels zeven dagen per week open, wat je weinig tegenkomt in Parijs.

Het duo is bezig met het opzetten van hun derde winkel en een bezorgingsservice.

"We zijn continu in overleg met boeren over hoe we meer voor ze kunnen doen en hoe we meer verse producten op de tafels van Parijzenaren kunnen krijgen. Het feit dat ze vijftig procent van de opbrengst krijgen is heel belangrijk" zegt Julian. "We kunnen hiermee ook mensen leren hoe producten worden geteeld, waar ze vandaan komen en hoe belangrijk het is om de lokale economie te ondersteunen."

Het ziet ernaar uit dat de spanning tussen Franse boeren en supermarkten niet snel minder zal worden, maar de automaten van Joseph en Julian zijn misschien wel de eerste stap in de goede richting.