De particuliere maanlanders komen eraan en ze lijken op niets wat je gewend bent

Nu er nog maar vijf teams in de race zijn voor de Google Lunar Xprize is de wedstrijd om als eerste particuliere entiteit een robot op de Maan te landen echt losgebarsten. Deze definitieve groep kandidaten is overgebleven nadat tientallen andere kanshebbers zijn afgevallen omdat ze de vele obstakels en deadlines voor de prijs niet aankonden, waaronder het ontwerpen en bouwen van een origineel ruimtevaartuig, aan de luchtvaartregelgeving voldoen, en het verkrijgen van een contract om te lanceren tegen het einde van 2017.

De laatste overgebleven groepen werden dinsdag aangekondigd: Het zijn Moon Express, SpaceIL, Team Indus, Hakuto, en Synergy Moon. Alle teams liggen voorlopig op schema voor lanceringen dit jaar.

De door Google gesponsorde Lunar XPrize, die in 2007 werd opgericht door de non-profit organisatie XPrize, is een open uitdaging om een robot te maken die kan reizen naar de maan. Het ding moet vervolgens tenminste 500 meter over het maanoppervlak kunnen reizen en beelden met een hoge resolutie terugsturen naar de Aarde. De prijzenpot bedraagt in totaal $30 miljoen, waarvan twee derde gaat naar het team dat als eerste aan al deze vereisten weet te voldoen.

Het doel van de Lunar XPrize is het stimuleren van innovatie in de wereldwijde ruimtegemeenschap, en met het oog op dat doel, kun je stellen dat de wedstrijd nu al een succes is. De bedrijven die in 2017 een gooi doen naar de overwinning, hebben compleet verschillende strategieën en doelen voor maanexploratie, en komen uit alle hoeken van de wereld. Hier volgt een kort overzicht van de vijf overgebleven landerconcepten.

Moon Express: MX-1E Lander

Moon Express, opgericht in Florida in 2010, is de eerste particuliere entiteit die goedkeuring kreeg om te landen op de maan. Ze hopen deze op deze prestatie voort te borduren door de MX-1E Lander zo snel mogelijk op het maanoppervlak te krijgen. Het bedrijf heeft een contract voor de lancering afgesloten met Rocket Lab, een Amerikaans ruimtevaartbedrijf met lanceringfaciliteiten in Nieuw-Zeeland. Er wordt verwacht dat de lander ergens dit jaar een ritje gaat maken met het lichtgewicht Electron, nadat Electron voldoende testvluchten heeft gehad.

De MX-1E wijkt significant af van de traditionele "lab-op-wielen" maanrovers die door de Amerikanen, Russen, en pas nog, de Chinezen worden gebruikt. In plaats van rond te rijden, maakt de robot gebruik van de minder sterke zwaartekracht door gecontroleerde sprongetjes naar verschillende locaties te maken.

"Waarom kruipen als je kan vliegen?" zei een woordvoerder van Moon Express per e-mail. "Hoewel rovers een belangrijke plaats hebben in onderzoek naar planeetoppervlakken, is ons businessmodel om de maan zo toegankelijk mogelijk te maken als mogelijk."

Moon Express heeft op de lange termijn de ambitie om mijnoperaties te beginnen op de maan en andere hemellichamen. En daarom lijkt het een logische keuze om te focussen op voertuigen die verschillende stukken in de uitgestrekte gebieden kunnen onderzoeken.

SpaceIL: Sparrow

De Sparrow lander, ontwikkeld door het Israelische non-profit SpaceIL, heeft het meest futuristische ontwerp dat je zult vinden bij de XPrize. Met zijn spichtige benen en trechtervormige bus, ziet het ruimtevaartuig er heel anders uit dan de voorgaande maanrovers. Net zoals de MX-1E is het ontworpen om van plek naar plek te springen, wat volgens het team massa en benzine zal besparen ten opzichte van andere roverconcepten.

SpaceIL heeft een contract afgesloten met SpaceX, en ligt op schema om te worden gebundeld in een Falcon 9 raketlancering in 2017. Het project is grotendeels ontwikkeld en uitgevoerd door vrijwilligers, en de teamleiding heeft beloofd om het grootste deel van het prijsgeld te investeren in educatieve programma's.

Synergy Moon: Tesla Rover

Synergy Moon is een divers collectief van specialisten uit 15 verschillende landen. Ze werken volgens de XPrize pagina aan de ontwikkeling van "tenminste één rover" in de Tesla serie, zoals je hierboven kunt zien. De rovers zijn uitgerust met twee identieke camera's met stereoscopische visie. Synergy Moon wil de beelden van de maan voor iedereen online toegankelijk maken. De lander zal gelanceerd worden door de Neptune raket van Interorbital Systems.

TeamIndus: ECA Rover

TeamIndus, een commercieel ruimtevaartbedrijf uit New Delhi, wil de schattige antropomorfische rover van 5 kilo, met de codenaam ECA, laten landen in de Mare Imbrium regio op de maan. Het team heeft al een $1 miljoen Milestone award gewonnen voor de landingstechnologie.

Het bedrijf werkt samen met de Japanse rivaal Hakuto aan de lancering. De twee teams bundelen hun landers aan dezelfde PSLV raket, een model dat werd ontwikkeld door de Indian Space Research Organization. De lancering staat momenteel gepland voor eind december 2017.

Hakuto: Moonraker en Tetris Rovers

En tot slot zijn er de Moonraker en Tetris rovers van Hakuto uit Sendai. De tweewielige Tetris is ontworpen om te worden vastgebonden aan de vierwielige Moonraker als een soort aanhangwagen, waardoor het in de zogenaamde "lichtkoepels" van de maan kan zakken. Het vermoeden bestaat dat er ontzettend veel ondergrondse grotten, tunnels, en lava onder het maanoppervlak te vinden zijn. Sommigen hiervan zijn mogelijk toegankelijk door de lichtkoepels. Het Hakuto team wil de eerste zijn die deze verleidelijke maangebieden verkent, met de unieke rover.

Deze diverse en innovatieve concepten luiden een cruciaal keerpunt in de maanmissies in, die op een laag pitje staan sinds de jaren 70 (met de noemenswaardige uitzondering van China's Yutu rover in 2013). Voorgaande mobiele robots die naar de maan werden gestuurd door Rusland, China, en de VS hadden vooral de taak om de buitenaardse omgeving te bestuderen, en om soms wat monsters van maanstenen mee te nemen. Deze rovers namen allemaal wetenschappelijke instrumenten mee.

De finalisten van de XPrize zijn op spectaculaire wijze uit dat gietvorm gebroken. Moon Express en SpaceIL tonen aan dat rondspringen een veelbelovend alternatief is voor rijden over het terrein. Dit kan grote gevolgen hebben voor toekomstige missies naar de maan, Mars, en verder. Vooral als springers makkelijk over obstakels heen komen, zoals een ravijn of extreem terrein, die rovers nu moeten mijden.

"Rovers zijn erg langzaam en kunnen geen grote afstanden afleggen," vertelde het Moon Express team aan mij. "Ons robotachtige ruimtevoertuig kan naar verre locaties herlanceren en vliegen voor de wetenschap en divers onderzoek. We kunnen rovers op elke plek brengen – bedenk je het voordeel van meerdere landingen na slechts één lancering."

In het algemeen kunnen al die verschillende doelen en ontwerpen van de verschillende teams er in relatief korte tijd voor zorgen voor een veel diversere aanpak van het verkennen van de ruimte. Een groot deel van deze bedrijven zijn, indrukwekkend genoeg, minder dan een decennium oud, en sommigen komen uit landen die nooit op de maan probeerden te komen.

Het is moeilijk om te voorspellen welke finalist er vandoor zal gaan met de prijs van $20 miljoen, en op dit moment gaat het vooral om geluk. Als de nieuwe Electron en Neptune raketten nog beter moeten worden getest, of SpaceX het lanceringsmanifest moet veranderen vanwege een of andere reden, dan lopen de teams die rekenen op die voertuigen vertraging op.

Dat gezegd hebbende, het feit dat deze teams zover zijn gekomen onderscheidt ze als pioniers. Hoewel slechts eentje de eer zal krijgen om de eerste non-gouvernementele groep te zijn die landt op de maan, het verkent, en foto's terugstuurt, zullen de anderen ook een vernoeming in de geschiedenisboeken verdienen.