CSI in de kelder van het AMC: het onderzoek naar de leeftijd van blauwe plekken

Wel eens op zondagochtend wakker geworden met blauwe plekken waarvan je niet weet wanneer je ze hebt opgelopen? Bekend probleem. Ik sprak met Richelle Hoveling, zij promoveert op een onderzoek naar blauwe plekken, om in de toekomst bij iedereen te kunnen achterhalen hoe oud een blauwe plek is. Dit is natuurlijk niet voor de blauwe plekken van je dronken zaterdagavond, en er kan helaas ook niet mee achterhaald worden hoe je er aan komt, maar in de toekomst kan dit als extra hulpmiddel dienen bij het vaststellen van mishandeling.

Hoveling promoveert momenteel op een onderzoek waarmee ze met op de afdeling Biomedical Engineering & Physics van het Amsterdam Medisch Centrum een methode ontwikkelt die de leeftijd van blauwe plekken kan bepalen. Op dit moment is er nog geen methode die ons precies kan vertellen hoe oud een blauwe plek is, maar hier wordt in het AMC dus heel hard aan gewerkt.

Eerst even een lesje blauwe plekken voor dummies. Een blauwe plek is een verkleuring die ontstaat doordat de rode kleurstof in je bloed, hemoglobine, wordt omgezet naar een afbraakproduct. Je huid wordt vaak eerst rood, dan blauw en alle andere kleuren van de regenboog en uiteindelijk geel. Je bloed komt vanuit je vaten in je weefsel terecht, je lichaam registreert dat dat bloed daar niet hoort en gaat het opruimen. Door verschillende enzymen wordt de hemoglobine dan omgezet naar bilirubine, dat voor de mooie gele kleur zorgt. Bilirubine zorgt niet alleen voor een gele plek, maar is ook essentieel in het genezingsproces. Deze stof kan namelijk worden opgenomen in je lymfesysteem en zo afgevoerd.

Behalve deze kleuren is ook de grootte van de blauwe plek belangrijk bij het bepalen hoe oud deze is. In het begin wordt een blauwe plek steeds groter waarna deze krimpt en weer verdwijnt, en dat geldt ook voor bilirubine die dus voor de gele kleur zorgt. “Als je dit proces volgt over tijd dan krijg je het genezingspatroon van die blauwe plek,” vertelde Hoveling aan de telefoon. “En wij meten dit allemaal met een spectrale camera, deze registreert niet alleen rood, groen en blauw zoals een gewone camera, maar alle kleuren van de regenboog. Zo kunnen we het spectrum meten, en zo zien welke stof waar in de huid zit. Alle kleuren hebben hun eigen spectrum welke door de de camera  kunnen worden gemeten.” En zo hebben ze door jaren van onderzoek een model kunnen ontwikkelen waarmee er, na meerdere metingen, een uitspraak kan worden gedaan over de leeftijd van de blauwe plek in kwestie.

Nu loopt het helingsproces niet bij iedereen hetzelfde, bij de één trekt een blauwe plek sneller weg dan bij de ander, en dat is het lastige aan dit onderzoek. Ook het ontstaan van een blauwe plek gebeurt niet bij iedereen hetzelfde, sommige mensen worden bij het minste of geringste contact blauw terwijl anderen hiervoor een fikse dreun nodig hebben. Dit heeft allemaal te maken met hoe je lichaam in elkaar zit. Hierbij spelen onderhuids vetweefsel, de sterkte van de bloedvaten, de mate van bloedstolling en nog vele andere factoren een rol. Zowel het ontstaan van de blauwe plek als de genezing is niet één type proces en daarom is er nog meer extra onderzoek nodig om dit te kunnen valideren. “We werken naar een model toe dat zo flexibel is dat je het per persoon kunt instellen. Want we hebben met een aantal blauwe plekken bewezen dat we het kunnen, maar we willen nu aantonen dat dit model algemeen toepasbaar is,” zei Hoveling.

Nu heb ik hier bij Motherboard hele lieve collega’s die meteen aanboden om me een blauwe plek te slaan zodat ik getest kon worden. Helaas bleek dat het onderzoek enkele dagen in beslag neemt, en hiervoor vrij krijgen was dan weer te veel gevraagd. Helaas geen tripje naar het lab voor mij dus, maar hoe meten ze de blauwe plek dan als iemand een paar dagen moet blijven, of in ieder geval een aantal keer moet komen voor een meting? Dan loopt de kleur dus terug. Dat is precies het punt, door op een aantal momenten de blauwe plek te meten wordt het persoonlijke helingsproces duidelijk.

“Het streven is dat er zo min mogelijk metingen hoeven te worden gedaan om het helingsproces in kaart ter brengen, maar het zullen er waarschijnlijk altijd twee moeten zijn,” zei ze. Voor nu test Hoveling vooral op haar collega’s “Ik heb ze gevraagd of ze, als ze een blauwe plek oplopen, even willen onthouden wanneer deze is ontstaan en dan meet ik ze gedurende een week een aantal keer. Zo bouwen we onze database op waarmee we uiteindelijk al onze modellen en technieken kunnen testen.”

Een team in het AMC doet hier nu al zo’n zes jaar onderzoek naar en de database groeit alleen maar. Op dit moment worden de technieken dus nog niet in de praktijk gebruikt omdat er nog meer onderzoek gedaan moet worden, maar in de toekomst kan het  zeker een waardevolle aanvulling zijn. “Het is een tool die ondersteunt bij het vaststellen of er mogelijk sprake is van mishandeling. Het blijft een ingewikkeld proces, maar zo kun je wel objectieve informatie toevoegen aan zo’n onderzoek. Er kan dan gekeken worden of  de verklaring klopt met wat er te zien is in de blauwe plekken,” zei Hoveling.

Het staat in de blauwe plekken geschreven.