Mensen zijn nostalgische films en series eindelijk beu

2017 was het jaar van de remake. In mei kwam Twin Peaks (1990-1991) terug. In september verscheen het derde seizoen van Fuller House, het vervolg op Full House (1986-1995), en de première van Star Trek: Discovery. Vorige maand kwam Psych (2006-2014) terug als tv-film. Er kwamen ook nieuwe delen uit van Star Wars en Jumanji. In 2018 kunnen we nieuwe afleveringen van The X-Files (1993-2002), Roseanne (1988-1997), Arrested Development (2003-2006) en The Office (2005-2013) verwachten. Al deze reboots, remakes en revivals geven me het gevoel dat ik die rafelbroeken en fedora's achterin mijn kast misschien toch nog een tijdje moet bewaren - als Jumanji een comeback kan maken, dan is niets onmogelijk. Nostalgie is een krachtige emotie: het kan je terug doen verlangen naar de middelbare school, het herenigt exen, en levert dus zelfs nieuwe Jumanji-films op (sorry, ik kan er nog niet echt aan wennen). De series en films die recentelijk een herstart kregen zijn stuk voor stuk klassiekers, en ik begrijp waarom ze proberen deze series en films nieuw leven in te blazen. Ze hebben vaak een hoop fans en die gaan allemaal in de rij staan voor een tweede (of derde) portie van waar ze zo van houden. Reken daar de potentie van een nieuw publiek bij op en het gaat erop lijken dat alles wat naar nostalgie ruikt een gegarandeerd succes zal worden.

Toch zijn fans vaak enorm teleurgesteld in remakes. Volgens Rotten Tomatoes was slechts 49 procent van de bezoekers positief over Star Wars: The Last Jedi. Veel fans vonden dat de film de hele reeks heeft verpest, vanwege slechte continuïteit, een te kleine rol voor Luke Skywalker en de opvatting dat de film de spot drijft met de nalatenschap van de Jedi. Star Trek: Discovery werd niet veel beter beoordeeld: die kreeg een rating van 55 procent. Fans noemden het de slechtste Star Trek in tijden vanwege de duistere toon, de nadruk op een verhaal dat door het hele seizoen loopt en karakters waar ze zich niet in konden verplaatsen.

De recensies van critici schetsen een heel ander beeld. Onder critici scoorde The Last Jedi 90 procent en Discovery 82 procent positief op Rotten Tomatoes. Maar hoe komt het dan dat fans er niet dol op zijn? Als nostalgie zo krachtig is, waar komt dan al die haat vandaan?

Mijn verklaring is dat we nostalgie beu zijn. We zijn vermoeid geraakt door een overdaad aan herinneringen uit een sentimenteel verleden. De scores op Rotten Tomatoes zijn een indicatie dat dit proces plaatsvindt in zowel televisie als film. In sommige recensies schrijven fans, die deze reeksen al decennialang volgen, dat ze er klaar mee zijn. Te midden van het geschreeuw in de trant van “Ze hebben het verpest” en “Alles is veranderd,” blijven er een paar vragen in mijn hoofd hangen. Kan het zijn dat het publiek moe is door een teveel van het goede? Doet het herhaaldelijk oplepelen van oude dingen meer kwaad dan goed? Nostalgie heeft een troostend en comfortabel effect, en fans die op zoek zijn naar nostalgie houden niet van verandering. Maar als een serie een remake krijgt, moeten de nieuwe afleveringen wel evolueren om een modern publiek te boeien. Het logische gevolg hiervan is dat het oude publiek vaak kwaad wordt, en het gevoel heeft dat ze iets ontnomen is. Een goed voorbeeld is de verhaallijn over Luke Skywalker in The Last Jedi. In de originele trilogie was Skywalker moralistisch, idealistisch en romantiseerde hij de Jedi. In The Last Jedi komt hij verouderd over, en veranderd door zijn ervaringen. Toch was dit een noodzakelijke verandering: als hij nog steeds de zelfde blinde idealistische insteek zou hebben, was dat een gek gezicht geweest, wat de film zwakker had gemaakt. En daar zouden fans ook weer boos om zijn geworden. Kortom: je doet het nooit goed.

Bekijk ook: Miami Connection: de amateuristische ninjafilm die een geliefde cultklassieker werd

In Jumanji: Welcome to the Jungle zitten daarentegen geen originele personages. Deze film krijgt een Rotten Tomatoes-score van 75 procent van critici en 90 procent van het publiek. Het levert nostalgische voldoening, zonder het publiek te vermoeien. Natuurlijk is de inzet minder hoog bij Jumanji: in tegenstelling tot Star Wars en Star Trek heeft Jumanji geen enorme toegewijde fanbase. Zulke fanbases zijn vaak zo weerbarstig en gepassioneerd dat nieuwe installaties zelden aan hun torenhoge verwachtingen voldoen. Nostalgie kan als een warm dekentje zijn. Hoe veel er ook verandert in je leven, je kan altijd terug aan boord van de Enterprise of de Millennium Falcon stappen. Het is geruststellend als die plekken onaangetast blijken. Maar nostalgie vergt ook wat afstand van waar je nostalgisch naar bent, afstand die ons niet altijd wordt gegund. Herinneringen aan ‘hoe de dingen waren’ zijn overal. En daar ligt het probleem met de cultuur rondom nostalgie: het kan geruststellend werken, maar ook een overdaad aan geruststelling laat het publiek uiteindelijk vermoeid achter.