Zijn poppers slecht voor je hersenen?

Dit is een aangepaste vertaling van een artikel dat eerder verscheen op VICE Australia.

Poppers, nitrieten, jungle juice, kringspierontspanner — hoe je het spul ook wil noemen — ruikt naar verfverdunner en voelt een beetje alsof iemand je hoofd door elkaar schudt. Toch kreeg ik er op mijn twintigste geen genoeg van. En nu, elke keer als mijn lichaam een beetje gek begint te doen of als mijn kortetermijngeheugen me in de steek laat, vraag ik me af: hoeveel schade heeft dat spul eigenlijk aangericht? En wat was dat spul überhaupt?

Poppers is een klein flesje gevuld met alkylnitriet. Het product werd in 1844 door een Franse scheikundige — Antoine Balard — voor het eerst gemaakt. Balard ontdekte dat het chemische middeltje zorgde voor verslapte spieren en verwijde slagaderen. Dat leidde uiteindelijk tot de korte periode waarin het middel als medicijn werd gebruikt voor angina — een hartaandoening die wordt veroorzaakt doordat er minder bloed naar het hart stroomt.

Vandaag de dag worden poppers nauwelijks nog medicinaal gebruikt. Poppers vallen in Nederland sinds 2011 onder de Geneesmiddelenwet, waardoor de verkoop ervan officieel illegaal is. Seksshops verkopen de kleine flesjes van het spul nu onder kleurrijke schuilnamen als Rush, Blue Boy of Cobraroma, en de inhoud wordt bijna altijd als onschadelijk omschreven — meestal wordt het verkocht als luchtverfrisser of als schoonmaakmiddel voor vinyl. Maar niemand gebruikt Blue Boy om z’n platencollectie schoon te maken. Mensen gebruiken poppers in clubs, kelders en slaapkamers om high te worden en om hun sekservaring te verbeteren.

De sensatie van een high door poppers kun je omschrijven als een ‘rush’, misschien nog wel meer dan bij andere substanties. Bloed stroomt naar je hoofd en je kruis, terwijl je hersenen een tijdje heel hard kloppen, trillen en lijken te gloeien in je schedel. Dat is allemaal heel logisch, als je dr. Airfric Boylan, de Australische directeur van de online doktersservice Qoctor, moet geloven. Hij legt uit dat dit gevoel alles te maken heeft met het effect dat alkylnitrieten hebben op je bloedcirculatie.

“Alkylnitriet veroorzaakt de verslapte spieren, omdat het de bloedvaten ontspant. Hierdoor stroomt er meer bloed door het lichaam,” legt ze me uit. “Dit kan fysieke en mentale gevolgen hebben die meestal een paar minuten duren. Zo kun je je euforisch voelen, meer zin hebben in seks, minder remmingen voelen, aanrakingen intenser beleven en te maken hebben met de ontspanning van de anus en vagina.”

Dat alkylnitriet is helaas niet alleen maar rozengeur, maneschijn en ontspannende kontgaten. De kortstondige spierverslapper kan ook wat minder prettige bijverschijnselen hebben, waaronder hoofdpijn, pijn in de borst, neusbloedingen en een tijdelijke erectiestoornis.

“Het is mogelijk om er na verloop van tijd een allergische reactie tegen te ontwikkelen," zegt Dr. Boylan. "Er is ook een zeldzame, maar serieuze complicatie. Deze heet methemoglobinemie en het betekent dat je bloed geen zuurstof meer met zich mee kan dragen. Dit kan levensbedreigend zijn en komt voor wanneer een persoon de poppers slikt, in plaats van inhaleert.”

Je kunt je misschien wel de 22-jaar oude jongen herinneren die op Rainbow Serpent festival stierf nadat hij poppers had gedronken. Maar los van de problemen die ontstaan als je poppers drinkt, schuilt er ook gevaar in mogelijke complicaties of overgevoeligheden die mensen al hadden voordat ze poppers namen (en waar ze zich van tevoren vaak niet bewust van zijn), of het combineren van poppers met andere soorten drugs.

“Als iemand gevoelig is voor glaucoma — een aandoening die te maken heeft met verhoogde druk in de ogen — kan alkylnitriet dat verergeren. En als een persoon hart- of bloedcirculatieproblemen heeft, kunnen de onvoorspelbare veranderingen in de bloeddruk zorgen voor serieuze problemen. Als je medicatie gebruikt vanwege een erectiestoornis, zoals Viagra, kunnen poppers voor een zeer lage bloeddruk zorgen waardoor je een beroerte kunt krijgen.”

Net zoals bij alle verdovende middelen, moet je behoedzaam zijn. Ga nooit té hard, en probeer het niet te mixen met iets anders dat het effect versterkt.

Maar betekent dit dat poppers veilig zijn als je ze met mate gebruikt? In het kort: soort van, misschien. Het hangt van de popper af, en het is net als bij andere drugs zo dat de een er anders en heftiger op reageert dan de ander. Wel kunnen we in ieder geval zeggen dat er geen bewijs is dat eens in de zoveel tijd wat alkylnitriet onder je neus houden tot ernstige hersenschade leidt.

“Het is zeker minder schadelijk dan veel andere drugs en het leidt niet tot fysieke afhankelijkheid,” zegt Dr. Boylan. “Hoewel sommige mensen wat onprettige bijverschijnselen kunnen ervaren bij minimaal gebruik of andere onvoorziene gevolgen in hun gedrag kunnen hebben."

“Zoals met elke soort drugs, de effecten kunnen onvoorspelbaar zijn voor de gebruiker.”

Het gebruik van drugs is nooit zonder risico. Dit artikel is onderdeel van De Bijsluiter, in samenwerking met Unity. Vlieg tijdens je trip niet uit de bocht, en check voor gebruik debijsluiter.vice.com.