FYI.

This story is over 5 years old.

Identiteit

Waarom beroemdheden niet meer aan Kabbalah doen

Van Madonna tot de ex-vrouw van Trump – iedereen heeft even geproefd van het mystieke systeem, maar de laatste jaren is deze trend uit de mode geraakt.
Guy Ritchie, Madonna en voormalig co-directeur van het Kabbalah Centre, Yehuda Berg. Foto door Sara Jaye/Getty Images

Ver voor de populaire Cartier Love-armbanden of Yeezys, kon je geen glossy openslaan zonder doodgegooid te worden met dit begeerlijke accessoire: de rode Kabbalah-armband. Kaballah was het spirituele hoogtepunt van beroemdheden tijdens de jaren nul, en iedereen, van Madonna tot Ashton Kutcher tot Lindsay Lohan, dompelde zich onder in dit mystieke systeem. Maar in het decennium na de hoogtijdagen is de spirituele beweging allang van de popcultuur-voorgrond verdwenen, en heeft het veel kritiek moeten doorstaan.

Advertentie

"Kabbalah is een oude wijsheid die praktische hulpmiddelen biedt om geluk en blijvende vervulling te creëren. Het is een geweldig systeem van technologie, dat de manier waarop je naar de wereld kijkt helemaal verandert", staat op de website van het Kabbalah Centre, de organisatie die veel beroemdheden liet kennismaken met de overtuiging.

Experts geloven dat het Kabbalah Centre zich onderscheidt van Kabbalah zelf. "Er is geen uniforme manier om Kabbalah te bestuderen in traditionele zin," zegt Elliot Wolfson, een professor in religieuze studies aan de Universiteit van Californië in Santa Barbara, die zich richt op joodse mystiek. "Er zijn verschillende teksten die een canonieke status hebben bereikt, vooral de Zoharen de zogenaamde Lurianische teksten, maar andere kabbalistische werken worden ook bestudeerd in traditionele instellingen, zoals de werken van Moses Cordovero, Shalom Sharabi of de Vilna Gaon."

Volgens Wolfson zijn deze mystieke teksten meer esoterisch dan de Thora en Talmud en onderzoeken ze bovennatuurlijke aspecten van de joodse spiritualiteit. Ze zijn traditioneel gezien slechts voorbehouden aan mannen van boven de veertig die jarenlang de joodse geschriften hebben bestudeerd en van wie wordt geacht dat ze de grotere mysteries begrijpen (hoewel Wolfson eraan toevoegt dat deze traditie vaak verbroken wordt).

Hoewel het voor sommigen een heel leven kan duren om Kabbalah volledig te bestuderen en te begrijpen, richtte Rabbi Philip Berg het Kabbalah Centre op om de leer voor iedereen beschikbaar te stellen. Berg, een voormalig verkoper van verzekeringen, ontdekte de Kabbalah-leer op reis in Israël en begon met lesgeven vanuit zijn verzekeringskantoor, samen met zijn tweede vrouw Karen, zijn voormalig secretaresse. Ze hoopten Kabbalah toegankelijk te maken voor groepen die traditioneel uitgesloten waren van de leer, zoals niet-joden en vrouwen, maar het centrum heeft jarenlang met problemen gekampt.

Advertentie

Berg interpreteerde de Kabbalah meer als een new-age zelfhulpboek dan als een traditionele joodse tekst. Hij vertrouwde op zijn charisma om nieuwe aanhangers binnen te slepen. Rick Alan Ross, uitvoerend directeur van het Cult Education Institute en auteur van het boek Cults Inside Out, vertelde aan Broadly dat veel van de lessen van het Kabbalah Centre geen basis hebben in de joodse tekst: "Bergs onderwijs vertegenwoordigt zijn eigenzinnige combinatie van overtuigingen. Bijvoorbeeld dat het scannen van de pagina's van de Zohar, zelfs als je geen Hebreeuws kan lezen, je op een of andere manier zal doordringen van bovennatuurlijke kracht." Volgens het boek van Walter Martin The Kingdom of the Occult, beweerde Berg ook dat de aanhangers hun cellen zouden kunnen veranderen en het hun immuunsysteem ten goede kwam als ze de Hebreeuwse naam van God zouden scanderen. Een woordvoerder van het Kabbalah Centre ontkende dit: "Wat betreft de cellen en de immuunsysteem heeft Rav Berg niet zulke beweringen of beloftes gedaan."

"Ik heb geen oordeel over de mensen die aan het Kabbalah Centre studeren, maar wat ze daar leren is ver verwijderd van de traditionele Kabbalah," zegt Wolfson. "Het Kabbalah Centre heeft Kabbalah populair gemaakt en daardoor ieder gevoel van mystiek weggenomen. Zogenaamde 'mysteries' zijn volledig geopenbaard. De overdracht van geheimen aan degenen die er geen achtergrond in hebben, of zelfs niet joods zijn, hoort niet binnen het traditionele Kabbalah. "Veel experts op het gebied van joodse mystiek zijn minder ruimhartig dan Wolfson. Veel leden van de orthodoxe joodse gemeenschap hebben de leer van Berg verworpen, en de families van de rabbi's Yehuda Ashlag en Avraham Brandwein – beroemde rabbijnen van wie Berg zegt dat hij onder ze heeft gestudeerd – zeggen dat hij niet in hun traditie staat. Een woordvoerder van het Kabbalah Centre zei tegen Broadly dat de meningen van deze rabbi's niet hun eigen overtuigingen reflecteerden: "Rav Brandweins familie was het niet eens met de benoeming van Berg en daarom is er controverse over de zaak."

Advertentie

Demi More met de rode armband en haar familie op een premiere. Foto door Andrew H. Walker/Getty Images voor Twentieth Century Fox

Maar toen Madonna zich bij hen aansloot zorgde dat voor een ommekeer. Komiek Sandra Bernhard introduceerde de popkoningin aan de boodschap van het Kaballah Centre en maakte het onderdeel van haar merk. "Het Kaballah Centre maakte een vlucht toen Madonna betrokken raakte," zegt Ross. "Het werd trendy door Madonna. Veel mensen waren geïntrigeerd en wilden meer weten over elke vorm van spiritualiteit waar de 'Material Girl' in geïnteresseerd was."

Een kudde van beroemdheden, zoals Ashton Kutcher, Demi Moore, Donna Karan, en de voormalige vrouw van President Trump, Marla Maples – volgden de zangeres naar de vele Kabbalah Centres die de familie Berg hadden geopend (geen van deze sterren reageerden op mijn commentaarverzoek). Maples vertelde aan Vanity Fair dat de leer van het Centre haar geholpen had in de nasleep van haar scheiding met de toekomstige president: "Tijdens die periode denk veel problemen achter je liggen zodra je hebt besloten om verder te gaan. Maar toen ik beter naar mezelf ging kijken, realiseerde ik dat ik nog steeds met gevoelens van boosheid en schuld kampte. Kabbalah hielp me om verantwoordelijkheid te nemen voor mijn eigen keuzes en niet langer het slachtoffer te zijn."

Kabbalah aanhangers droegen het rode armbandje om zich tegen het kwade oog te beschermen en het werd een statussymbool tijdens het Bush-tijdperk. Paparazzi fotografeerden Paris Hilton, Lindsay Lohan en Nicole Richie, die allemaal het armbandje droegen (je kunt er nog eentje voor 26 dollar kopen in de winkel van het Kabbalah Centre). "Ik zou nooit iemands vriendje stelen," zeiLohan tegen Elle in 2006. "Dat is slecht karma, en ik geloof heel erg in karma – vandaar dat ik de Kabbalah heb bestudeerd." De familie Berg speelde in op het culturele klimaat van die periode, en organiseerde zelfs een evenement in een kledingzaak die in die tijd heel hip was.

Advertentie

Broadly nam contact op met het Kabbalah Centre om te vragen waarom zoveel beroemdheden en influencers naar hun centra stroomden. Karen Berg reageerde zelf op de e-mail: "Kabbalah is een studie die je bewustzijn en begrip verruimt. Kabbalah helpt ons ook om zonder schaamte in het reine te komen met dat deel waar we niet altijd trots op zijn, en geeft ons handvatten om die kwaliteiten in ons te veranderen. Hoe meer we de persoon kunnen worden die onze ziel wil dat we zijn, hoe completer we ons voelen. Ik meen dat dit van toepassing is op jou en mij en op de meest krachtige mensen in de wereld."

De organisatie heeft nieuwe technieken aangewend om meer geld in het laatje te brengen, zoals de 26 dollar voor een rode sliert en de beruchte fles Kabbalahwater voor 4 dollar waar Madonna naar verluidt een zwembad mee probeerde te vullen. Een undercover verslaggever van de Telegraph die kanker heeft, bezocht ooit het Londense Centre om te onderzoeken of hij 'genezen' kon worden door Kabbalah: het kostte hem 860 pond en hij kreeg een kopie van de Zohar en een paar flesjes van het water mee om zijn ziekte te 'genezen'.

"Ik heb klachten ontvangen over de buitensporige en herhaaldelijke financiële claims voor donaties, cursussen en diensten," vertelde Ross aan me. "De eisen van de familie Berg en hun personeel zorgden ervoor dat hun aanhangers hun creditcards tot het limiet moesten gebruiken, hun huur of hypotheek niet meer konden betalen en in sommige gevallen hun huis uit werden gezet. Anderen klaagden dat de eisen zo veel tijd vergden dat ze stress kregen, het hun baan of carrière kostte, en hun familieleven en studies buiten spel zette."

Advertentie

Met het toenemen van het vermogen van de familie Berg, werd de familie ook steeds beter in de gaten gehouden. Het Centre werd geconfronteerd met een aantal schandalen, waarvan de meest schadelijke aan het licht kwam, ironisch genoeg, door Madonna. Volgens een artikel in Newsweek haalde de zangeres 18 miljoen dollar op met haar Raising Malawi Foundation, die ze samen oprichtte met de zoon van Rev Berg, Michael. Ze wilden een meisjesschool bouwen in de hoofdstad van het kleine Afrikaanse land, maar het project mislukte omdat ze alleen al 3,8 miljoen dollar kwijt waren aan de bouw.

Volgens het rapport is de 3 miljoen dollar, die eigenlijk aan het project moest worden besteed, uitgegeven aan het Los Angeles Kabbalah Centre en niet in Malawi; het Centre heeft naar verluidt geld verzameld voor het Malawifonds dat vervolgens nooit aan de stichting werd overgedragen. De problemen waarmee de Malawischool werd geconfronteerd zorgde ervoor dat Madonna zelfs de raad van bestuur moest ontslaan en samen met haar manager en accountant toezicht moest houden. Het Centre werd daarna onderzocht door de belastingdienst van de VS voor belastingfraude, nadat er meer beschuldigingen aan de oppervlakte kwamen.

De beschuldigingen waren niet alleen van financiële aard. Een voormalig student heeft met succes tegen de zoon van Berg, Yehuda, geprocedeerd. Yehuda had in 2013 samen met zijn broer een leidende rol in het Centre na de dood van Philip Berg. Ze beweerde dat Yehuda haar probeerde te drogeren en aan te randen in 2014. Een rechter zei dat Yehuda en het Kabbalah Centre 177.500 dollar moesten betalen voor de schade. Een woordvoerder van het Kabbalah Centre zei tegen Broadly: "Yehuda was niet meer betrokken bij het Kabbalah Centre sinds hij in 2012 ontslag heeft genomen. Toen Yehuda het centrum verliet, maakte hij duidelijk dat hij dit deed, omdat zijn vertrek in het belang was van het Centre en ook in het belang was van zijn persoonlijke inspanningen om zijn leven te veranderen. De Centre respecteerde Yehuda's beslissing toentertijd en we wensen hem nog steeds het beste." Yehuda reageerde niet op het verzoek om commentaar te geven.

Ross gelooft dat de vele schandalen van het Kabbalah Centre de meeste beroemde aanhangers heeft verjaagd, maar een aantal mensen van de harde kern zijn er nog. Sommigen zijn overgestapt naar meer trendy religies, terwijl anderen ontgoocheld achterbleven door de financiële claims van het Centre.

Toen Broadly het Kabbalah Centre vroeg wat ze te zeggen hadden tegen de mensen die beweren dat de groep meer gericht is op geld verdienen dan dat ze een spirituele beweging zijn, wees de woordvoerder me simpelweg op de verklaring van Karen Berg over de spirituele voordelen van Kabbalah: "Veel mensen voelen zich aangetrokken om meer te leren over Kabbalah om de redenen die Berg heeft gegeven."

Ross gelooft dat het Kabbalah Centre het goed blijft doen: "De familie Berg is rijk en het Kabbalah Centre blijft goed gefinancierd door de vele rijke leden," zegt hij. "Madonna en Donna Karan hebben het Kabbalah Centre allebei miljoenen dollars gegeven en blijven de familie Berg steunen. Andere beroemdheden lijken te zijn afgehaakt vanwege de overdreven controle die de familie Berg uitoefent en het voortdurende geleur om financiële steun en grote donaties. Maar de familie Berg blijft het Kaballah Centre runnen als een familiebedrijf, ook al is het bedrijf van belasting vrijgesteld en heeft het een non-profit status." Ross gelooft zelfs dat de familie Berg een nieuw Centre heeft geopend in Washington om dichter bij de Trump-hoede te komen, door hun connecties met Marla Maples. Een woordvoerder van het Kabbalah Centre ontkent dit.

De familie Berg organiseerde onlangs een groot evenement voor Pesach: Pesach 2017: Live From Los Angeles With Karen and Michael Berg. Degenen die zich de vlucht naar Los Angeles niet konden veroorloven, konden het evenement via een livestream bekijken met een Kabbalah University Premium Plus Account voor maar 42 dollar per maand.