Een lijstje misleidende termen waar het voedselagentschap zich beter mee bezig kan houden

Er was gisteren nogal wat ophef in de media rondom de Vegetarische Slager, een Nederlands bedrijf dat vegetarische varianten produceert van traditionele vleesproducten. Het bedrijf moet een aantal van zijn producten binnen nu en een half jaar een andere naam geven, dreigt de NVWA. Dat is het equivalent van het FAVV, het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen, van onze noorderburen. De reden hiervoor? Productnamen als 'Visvrije Tonyn', 'Vegetarische Kipstuckjes' en 'Gehacktbal' zouden misleidend zijn en de consument maar in verwarring brengen, meent het overheidsinstituut. Gisteren liet een woordvoerder van de NVWA weten dat het besluit op basis van één klacht is genomen. "Dat doen we altijd, alle klachten die binnenkomen nemen wij serieus, dus ook deze," aldus de woordvoerder.

Op Twitter en andere sociale media zorgde de aankondiging voor een hoop hilariteit en ook ik zat een beetje in mezelf te grinniken toen ik gisterochtend het nieuws las. Want hoe vindt men het verantwoord om zoveel tijd en aandacht te spenderen aan een paar vegetarische bratwursten, terwijl er ondertussen wekelijks tot 30.000 varkens worden verwerkt tot sappige burgers in een Belgisch horror-slachthuis? En terwijl Animal Rights onlangs nog de kippenindustrie heeft aangeklaagd voor het mishandelen van duizenden kuikens (lees: hun nekjes breken aan de rand van een krat). Of als we moeten stoppen met eieren eten vanwege de massale besmetting met fipronil ?

En zelfs als we de twijfelachtige prioritering laten voor wat het is, moet zelfs de meest fervente vleeseter (shout-out naar mijn vader!) schoorvoetend toegeven dat de voedselorganisatie met twee maten lijkt te meten. Eigenlijk is dat ook niet zo verrassend, want de NVWA maakt onderdeel uit van het Ministerie van Economische Zaken. De Nederlandse actrice Georgina Verbaan stuurde gisteren een tweetje de wereld in die de spijker op de kop sloeg: "Dan willen we ook eerlijk 'verontreinigde kip', 'kutleven kip', 'fipronil ei' en 'verdrietige koe met stukjes oud paard' op etiketten lezen."

Ja, laten we het eens hebben over de misleidende marketingstrategieën die door bedrijven in de vleesindustrie gebruikt worden, want dat zijn er behoorlijk wat. Voedselbenamingen als 'worst', 'nugget' of 'gehakt' zeggen namelijk heel weinig over wat er nou precies in het product zit. Eigenlijk zeggen ze vooral iets over de bereidingswijze.

Of zoals mijn wijze vriend Jochem het eens verwoordde: "Als ik een ouwe schoen door de gehaktmolen draai en er een bal van rol, is het een gehaktbal. Geen smakelijke, maar wel degelijk een bal van gehakt." Ik kan hem daar geen ongelijk in geven. Termen als 'kip met kutleven in de vorm van nuggets' zouden in dat opzicht inderdaad een stuk minder bedrieglijk zijn.

En dan hebben we het nog niet gehad over het bedrijf dat uiteindelijk de aanstichter van het fipronilschandaal bleek te zijn. Daar was de afgelopen maanden ook een hoop om te doen, omdat het bedrijf in kwestie Chickfriend bleek te heten. Een naam die impliceert dat deze firma ook maar iets om zijn gevederde vriendjes geeft, terwijl ze ondertussen verantwoordelijk zijn voor de dood van anderhalf miljoen kippen. Dit is mijns inziens toch een stuk misleidender dan een pakje vegetarische 'Speckjes' waar met koeien van letters 'Vegetarische Slager' op te lezen is.

Nog een voorbeeld: kiloknallerkip die uiteindelijk in de schappen van de supermarkt belandt, en waar water in is gespoten om het vlees op die manier malser en groter te doen laten lijken. Op die manier oogt het product aantrekkelijker voor de consument. Zolang op het etiket wordt aangegeven dat het kippenvlees is 'bewerkt', is dit volgens de Europese regelgeving toegestaan.

Ik heb dit even gecheckt in mijn lokale buurtsupermarkt, en het wordt inderdaad op het etiket aangegeven wanneer er water aan de kip is toegevoegd – maar in minuscule lettertjes, waar de meeste klanten zo overheen lezen. En zeg nou eerlijk, hoeveel mensen checken de ingrediëntenlijst voor ze een paar kippenbouten in hun winkelmandje knallen?

Gisteren zag ik deze tweet voorbij komen, met als bijlage een foto van een zogeheten kraamstal:

Nog zo'n dubieuze, misleidende term waar binnen de intensieve veehouderij vaak mee wordt gesmeten. Ongeveer een week voordat een zeug op het punt staat om te bevallen, wordt ze naar deze kraamkamer verplaatst. Soms hebben we het dan over een hok met stro waarin het varken zich vrij kan bewegen en waar de biggen zich van de moeder af kunnen zonderen , maar veel vaker gaat het om een constructie van ijzeren stangen waarin moeder varken haar kont niet keren kan.

Als de biggen zes weken oud zijn, worden ze bij hun moeder weggehaald, waarna ze vetgemest worden en na een paar maanden naar het slachthuis afgescheept worden. Hoe listig is het, om bij dieren die worden geboren om opgegeten te worden, van een 'kraamkamer' te spreken? Als we de redenering van de NVWA zouden volgen, zou het veel logischer zijn om het hier over, ik zeg maar iets, een 'biggetjesfabriek' te hebben.

En hoe vaak loop je niet langs een slagerij die een lachend varken of rund als logo heeft (hier een leuk voorbeeld)? De veehouderij en slagerslobby geven maar al te graag de indruk dat dieren die op enorme schaal gefokt worden, gehouden en uiteindelijk opgevreten worden hier vreselijk veel plezier aan beleven. Kippen, varkens en koeien zouden een zorgeloos leventje leiden en zich na een paar maanden, uit dankbaarheid voor de barmhartigheid van de mens, met alle liefde in de armen van een slachthuismedewerker werpen. Helaas blijkt de realiteit vaak iets minder rooskleurig te zijn .

Kortom, werk aan de winkel voor de voedselorganisaties als het op misleidende terminologie aankomt. Of – misschien nog wel een veel beter idee – wordt het tijd dat de organisaties eerst eens actie ondernemen tegen al die compleet voorkombare stalbranden, door sprinklerinstallaties en brandalarmen verplicht te maken. Ik twijfel er namelijk sterk aan hoeveel vegetarische kipnuggets er dit jaar al omgekomen zijn door zo'n allesverwoestende stalbrand.