De bloemen in deze Amsterdamse ruimte vluchten weg als je te veel geluid maakt

Ik sta in het MediaLab van Cinekid, en het is donker. De ruimte wordt opgelicht door allemaal kleurige bloemen die zo nu en dan met hun bloemenarmpjes schudden, wat een zacht, mechanisch geluid oplevert. Ik ben hier om Miranda Moss te spreken, de Zuid-Afrikaanse kunstenaar die dit bos heeft gepland. Maar ze is er nog niet. Ik zou ook best een praatje kunnen aanknopen met een van de bloemen, ware het niet dat ze dichtklappen zodra je ook maar iets van geluid maakt. Best een verlegen houding als je bedenkt dat het een interactief bos is.

Even later sluit Miranda aan, zodat ons boswandelingetje kan beginnen. Het heeft iets weg van een full moon-party, alleen dan met joelende koters. We zijn hier tenslotte op Cinekid. Maar dat wil niet zeggen dat volwassenen er niks van op kunnen steken: met deze installatie, genaamd The Timid Wilderniss, wil Moss ons “de magie van de natuur laten zien” waar we normaal gesproken altijd overheen kijken.

Creators: Ha Miranda, waarom klappen de bloemen steeds dicht?
Miranda Moss: Omdat ze bang zijn, vooral voor mensen. Als je vervolgens even geen geluid maakt, gaan ze weer open. Ik klap meestal om de bloemen te laten bewegen.

Werkt het ook als je er naar schreeuwt?
Oeeeaahoee!

Ja dus. Maar worden ze niet knettergek als er steeds allemaal kinderen omheen rennen?
Die houden er natuurlijk wel van om geluid te maken. Bij een bepaalde geluidsfrequentie blijven ze wel een tijdje gesloten, dus als het erg druk is kan dat inderdaad een probleem vormen. Dan zijn de planten een beetje overweldigd. Maar meestal gaat het wel goed, want de programmeur, Martin Wilson, heeft ervoor gezorgd dat het omgevingsgeluid gefilterd wordt. De bloemen passen zich aan op hun omgeving. Als iemand buiten z’n gazonnetje aan het maaien is, dan reageren ze daar niet op.

Wil je de kinderen ook iets leren?
Ik wil laten zien dat wij mensen een effect op het milieu hebben. En ik wil ideeën introduceren zoals biomimetica, wat betekent dat ik natuurlijke of biologische verschijnselen voor menselijke toepassingen gebruik.

Wat is dat verschijnsel in dit geval?
Ik ben erg geïnteresseerd in de symbiose tussen insecten en bloemen, en dat deze twee soorten elkaar nodig hebben om te kunnen bestaan. Een bestuiver heeft pollen nodig voor voedsel en de bloemen hebben bestuivers nodig om te kunnen reproduceren. Dat heb ik in dit project verwerkt. De planten staan onder UV-licht, wat verwijst naar het feit dat bestuivers patronen op bloemen kunnen waarnemen in het UV spectrum, die wij mensen met het blote oog helemaal niet kunnen zien.

Dus het gaat over dingen waar we ons niet bewust van zijn?
We hebben geen besef van alles wat zich binnen onze natuurlijke wereld afspeelt. Ik denk dat wij mensen, omdat we onszelf in de top van de voedselketen hebben geplaatst, wat aan het vergeten zijn hoe we een mooie en comfortabele relatie met andere organismen om ons heen kunnen hebben.

Ik zie dat de planten van plastic zijn gemaakt. Is dat niet slecht voor het milieu?
Het is allemaal gerecycled en gemaakt van gebruikte plastic flessen, gerecycled hout en aluminium dat op de stort is gevonden. Ik kan me eigenlijk niet voorstellen dat ik een werk zou maken dat gaat over het redden van het milieu, maar daar dan tegelijkertijd een negatieve impact op heeft. Dat is superhypocriet. Maar het blijft lastig, want ik gooi alsnog gewoon meer materie de wereld in.

Is je werk ook een statement tegen de manier waarop wij met de natuur omgaan?
Ja, dat denk ik wel. Planten worden vaak als esthetische objecten gezien, maar ze hebben natuurlijk ook een functie in de wereld. En ze hebben een vorm van intelligentie, ze kunnen niet voor niets bewegen. Ik heb geprobeerd om die intelligentie tastbaar te maken. Het stelt een soort gefantaseerde toekomst voor, waar planten zo zijn geëvolueerd zijn dat ze kunnen reageren. Er zijn natuurlijk wel daadwerkelijk planten die op aanraking kunnen reageren, en dat is magisch.

Dit werk moest ook geschikt zijn voor kinderen. Hoe hield je daar rekening mee?
Ik vond het eigenlijk makkelijker. Kinderen zijn wat minder kritisch, dus ik had vooral veel plezier in het maken van iets dat gewoon visueel mooi is. Verder hou ik er ook wel van als het er een beetje houtje-touwtje uitziet. Het lijkt alsof een kind het gemaakt had kunnen hebben, waardoor ze er denk ik ook wat meer raad mee weten.

En lukt het volwassenen ook om de wereld wat meer vanuit het perspectief van een kind te bekijken?
Ja. Normaal gesproken maken volwassenen niet zoveel geluid in een kunstexpositie, en rennen ze ook niet rond. Maar hier doen ze dat eigenlijk wel.

‘The Timid Wilderness’ is onderdeel van het de reizende expositie Les Voyages de Capitaine Futur , en is te zien in het MediaLab van Cinekid van 20 tot en met 26 oktober.