MotlysAS
Een ‘bovennatuurlijk drama-thriller met lesbische liefde’. Zo beschrijft scenarist Eskil Vogt de film Thelma, die hij maakte met regisseur Joachim Trier. De film bevat inderdaad die elementen, maar er is meer! Het is een broeierige, coming-of-age horror die het lichamelijke als uitgangspunt neemt. Het is de Noorse inzending voor de Oscar voor beste buitenlandse film. Het is een verhaal dat thema’s uit films als Carrie en de Hunger Games tegen elkaar laat schuren om zo diepere waarheden die eraan ten grondslag liggen bloot te leggen. Het is een goede film.
Kijk dan naar die trailer:De beslissing om een genrefilm te maken is verrassend, gezien het eerdere werk van Trier en Vogt. In 2015 maakten ze Louder Than Bombs, in 2011 Oslo, August 31st. Die films verkenden op zeer realistische wijze de peilloze diepten van wat het betekent om mens te zijn. Thelma laat dat realisme achterwege en toont je dingen als seksueel getinte epileptische aanvallen, telekinese en Sneeuwwitje-achtige communicatie met dieren, en dat allemaal te midden van serene Noorse landschappen.Behalve de sublieme fotografie en uitstekende rollen van Eili Harboe en Kaya Wilkins, zit er ook ontzettend veel plezier in Thelma. Op een gure donderdagochtend sprak ik Trier en Vogt over dat plezier, en over de vraag hoe het kan dat een film over een psychokinetische student zo relevant voelt in 2017.VICE: Waarom wilden jullie na Oslo, August 31st en Louder Than Bombs een film maken waarin het bovennatuurlijke zo belangrijk is?
Joachim Trier: We zijn filmliefhebbers. Mensen zeiden over ons eerder werk weleens iets als “We kunnen wel zien dat jullie fan zijn van Antonioni en Godard.” We hebben brede liefde voor cinema en het voelde erg bevrijdend - zeker na drie realistische films te hebben gemaakt - om te kunnen spelen met genre, stijl en plaatjes die onderbewuste, nachtmerrieachtige ideeën uitbeelden.
Eskil Vogt: We hebben nooit rechttoe rechtaan realistische films gemaakt, maar we hebben wel verhalen verteld over intermenselijk drama, relaties, existentiële crises. We hebben altijd geprobeerd onze films echt als cinema te laten voelen, maar voor de laatste film begonnen we juist met nachtmerrie scènes, geweldige locaties en de muzikale elementen van cinema waar we zo verknocht aan zijn: ritme, atmosfeer, spanning. We hebben altijd wel liefde gehad voor bovennatuurlijke thrillers.
Trier: We hebben een productiemaatschappij die Don’t Look Now heet. Die is dus vernoemd naar de film van Nicholas Roeg, die ook bovennatuurlijk is. We zijn altijd al geïnteresseerd geweest in dit soort films.Wat waren de specifieke beelden die jullie in gedachten hadden?
Trier: Het begon als heksenjachtverhaal en veranderde in iets anders. We dachten de Noorse sprookjescultuur te gebruiken, die vaak gaat over de complexiteit, het idealiseren van de natuur die dan zowel angstaanjagend als mysterieus als aantrekkelijk is. Noorwegen heeft veel ongerepte plekken, dus daar zit overduidelijk een mythologische kwaliteit aan. We dachten dat het interessant zou zijn om een verhaal te vertellen dat de prachtige perversiteiten van de Noorse natuur juist inzet. Het idee van ijzig water, ondergesneeuwde bossen dat je zo vaak in reclames terugziet en dat daar dan wordt gepresenteerd als idylle - dat wilden we unheimlich maken, dat beeld van die plek wilden we veranderen in een soort afgrijselijke, drijvende kracht.
Vogt: Vrij vroeg in het maakproces hadden we al het idee om een jonge vrouw, Thelma, een epileptische aanval te laten krijgen op de Universiteit van Oslo, in het zicht van alle aanwezigen, en dat terwijl de vogels buiten tegen het raam vliegen. Dat was een van eerste ingevingen.Wat voor uitdagingen zaten er in het maken van deze film?
Trier: Met name het feit dat er geen duidelijk antagonistisch kwaad in de film zat. Vaak maak je gewoon een monster en dan los je dat probleem op. Maar aangezien we met een been de humanistische drama-traditie staan, kwamen we erachter dat we niet zo’n zin hadden om het ‘pure kwaad’ te tonen. We waren juist geïnteresseerd in de existentiële implicaties van het verhaa;. Je kunt stellen dat onze film een vorm van lichaamshorror voorstelt. Het gaat niet alleen maar om het bloed en de ingewanden. De horror komt van binnen. Thelma is in staat op een diepe manier te begrijpen wie ze zelf is, en dat hoort bij de horrorervaring van de film. Het is eerder een bovennatuurlijke, psychologische thriller dan wat je vandaag de dag een horrorfilm zou noemen, waarin het vooral gaat over schrikeffecten en bloed en ingewanden.
Vogt: Als Rosemary’s Baby vandaag de dag zou worden uitgebracht, zou het geen horrorfilm zijn. Mensen zijn gewend om elke twee minuten een jump scare voorgeschoteld te krijgen.Was Carrie een inspiratiebron voor Thelma ?
Trier: Zeker! Het is de klassieker in het coming-of-age-genre. Sommige mensen noemden The Omen, lesbische vampierverhalen en The Hunger. We zijn fan van al die films en hopen dan ook op respectvolle wijze met thema’s uit die films te spelen. We wilden een verhaal vertellen over empowerment en de bevrijding van een vrouw. Daarmee doen we iets anders dan Brian De Palma, vinden wij. Maar goed, dat moeten anderen maar beoordelen.
Vogt: De religieuze achtergrond van ons personage kwam pas later in het proces, toen we epilepsie hadden geresearcht en erachter kwamen dat mensen soms ‘psychogenische epileptische aanvallen’ hebben - aanvallen die worden veroorzaakt door onderdrukte emoties. We spraken een van de grootste experts op dat gebied in Noorwegen en die vroeg: “Is jullie personage lesbisch?” En wij zeiden: “Nee, hoezo?” En hij zei: “Omdat veel jonge vrouwen en mannen die bij mij hulp zoeken uit strenge religieuze milieus komen en homoseksueel zijn. Die aanvallen worden veroorzaakt door onderdrukte emoties.” Dat vonden wij nu eens interessant.Hoe is de film tot nu toe ontvangen in Noorwegen?
Vogt: Overweldigend positief, tot op het genante af.
Trier: Een religieuze krant vond de manier waarop de ouders werden geportretteerd clichématig, en vond dat moderne Christenen in Noorwegen niet per se tegen homoseksuele relaties waren. We hebben daarop research gedaan, en we zijn ontzettend blij dat homostellen in de meeste Noorse kerken in steden kunnen trouwen. Dat neemt alleen niet weg dat er ook veel Christenen zijn die toch nog steeds erg kritisch zijn op het feit dat sommige mensen homoseksueel zijn. Er zijn nog steeds workshops in de meest extreme kerken die mensen proberen te redden van gay zijn. Dat is nog altijd aan de gang, en als dat een punt van kritiek op onze film is, is dat een gezonde discussie die we graag aangaan.'Thelma' is vanaf vanavond te zien in de Nederlandse bioscopen.
Advertentie
Joachim Trier: We zijn filmliefhebbers. Mensen zeiden over ons eerder werk weleens iets als “We kunnen wel zien dat jullie fan zijn van Antonioni en Godard.” We hebben brede liefde voor cinema en het voelde erg bevrijdend - zeker na drie realistische films te hebben gemaakt - om te kunnen spelen met genre, stijl en plaatjes die onderbewuste, nachtmerrieachtige ideeën uitbeelden.
Eskil Vogt: We hebben nooit rechttoe rechtaan realistische films gemaakt, maar we hebben wel verhalen verteld over intermenselijk drama, relaties, existentiële crises. We hebben altijd geprobeerd onze films echt als cinema te laten voelen, maar voor de laatste film begonnen we juist met nachtmerrie scènes, geweldige locaties en de muzikale elementen van cinema waar we zo verknocht aan zijn: ritme, atmosfeer, spanning. We hebben altijd wel liefde gehad voor bovennatuurlijke thrillers.
Trier: We hebben een productiemaatschappij die Don’t Look Now heet. Die is dus vernoemd naar de film van Nicholas Roeg, die ook bovennatuurlijk is. We zijn altijd al geïnteresseerd geweest in dit soort films.
Advertentie
Trier: Het begon als heksenjachtverhaal en veranderde in iets anders. We dachten de Noorse sprookjescultuur te gebruiken, die vaak gaat over de complexiteit, het idealiseren van de natuur die dan zowel angstaanjagend als mysterieus als aantrekkelijk is. Noorwegen heeft veel ongerepte plekken, dus daar zit overduidelijk een mythologische kwaliteit aan. We dachten dat het interessant zou zijn om een verhaal te vertellen dat de prachtige perversiteiten van de Noorse natuur juist inzet. Het idee van ijzig water, ondergesneeuwde bossen dat je zo vaak in reclames terugziet en dat daar dan wordt gepresenteerd als idylle - dat wilden we unheimlich maken, dat beeld van die plek wilden we veranderen in een soort afgrijselijke, drijvende kracht.
Vogt: Vrij vroeg in het maakproces hadden we al het idee om een jonge vrouw, Thelma, een epileptische aanval te laten krijgen op de Universiteit van Oslo, in het zicht van alle aanwezigen, en dat terwijl de vogels buiten tegen het raam vliegen. Dat was een van eerste ingevingen.Wat voor uitdagingen zaten er in het maken van deze film?
Trier: Met name het feit dat er geen duidelijk antagonistisch kwaad in de film zat. Vaak maak je gewoon een monster en dan los je dat probleem op. Maar aangezien we met een been de humanistische drama-traditie staan, kwamen we erachter dat we niet zo’n zin hadden om het ‘pure kwaad’ te tonen. We waren juist geïnteresseerd in de existentiële implicaties van het verhaa;. Je kunt stellen dat onze film een vorm van lichaamshorror voorstelt. Het gaat niet alleen maar om het bloed en de ingewanden. De horror komt van binnen. Thelma is in staat op een diepe manier te begrijpen wie ze zelf is, en dat hoort bij de horrorervaring van de film. Het is eerder een bovennatuurlijke, psychologische thriller dan wat je vandaag de dag een horrorfilm zou noemen, waarin het vooral gaat over schrikeffecten en bloed en ingewanden.
Vogt: Als Rosemary’s Baby vandaag de dag zou worden uitgebracht, zou het geen horrorfilm zijn. Mensen zijn gewend om elke twee minuten een jump scare voorgeschoteld te krijgen.Was Carrie een inspiratiebron voor Thelma ?
Trier: Zeker! Het is de klassieker in het coming-of-age-genre. Sommige mensen noemden The Omen, lesbische vampierverhalen en The Hunger. We zijn fan van al die films en hopen dan ook op respectvolle wijze met thema’s uit die films te spelen. We wilden een verhaal vertellen over empowerment en de bevrijding van een vrouw. Daarmee doen we iets anders dan Brian De Palma, vinden wij. Maar goed, dat moeten anderen maar beoordelen.
Vogt: De religieuze achtergrond van ons personage kwam pas later in het proces, toen we epilepsie hadden geresearcht en erachter kwamen dat mensen soms ‘psychogenische epileptische aanvallen’ hebben - aanvallen die worden veroorzaakt door onderdrukte emoties. We spraken een van de grootste experts op dat gebied in Noorwegen en die vroeg: “Is jullie personage lesbisch?” En wij zeiden: “Nee, hoezo?” En hij zei: “Omdat veel jonge vrouwen en mannen die bij mij hulp zoeken uit strenge religieuze milieus komen en homoseksueel zijn. Die aanvallen worden veroorzaakt door onderdrukte emoties.” Dat vonden wij nu eens interessant.Hoe is de film tot nu toe ontvangen in Noorwegen?
Vogt: Overweldigend positief, tot op het genante af.
Trier: Een religieuze krant vond de manier waarop de ouders werden geportretteerd clichématig, en vond dat moderne Christenen in Noorwegen niet per se tegen homoseksuele relaties waren. We hebben daarop research gedaan, en we zijn ontzettend blij dat homostellen in de meeste Noorse kerken in steden kunnen trouwen. Dat neemt alleen niet weg dat er ook veel Christenen zijn die toch nog steeds erg kritisch zijn op het feit dat sommige mensen homoseksueel zijn. Er zijn nog steeds workshops in de meest extreme kerken die mensen proberen te redden van gay zijn. Dat is nog altijd aan de gang, en als dat een punt van kritiek op onze film is, is dat een gezonde discussie die we graag aangaan.'Thelma' is vanaf vanavond te zien in de Nederlandse bioscopen.