Hoe het is om een vrouwelijke polyamorist te zijn in Nederland

Hoewel monogamie anno 2017 nog steeds wordt gepropageerd als de norm, staan jongeren steeds meer open voor polyamorie, open relatievormen en het hebben van meerdere liefdespartners. Er bestaan verschillende polyamoreuze relatievormen – dat klinkt complex, maar wat een non-monogame relatie pas echt ingewikkeld maakt, is dat er in onze samenleving geen regels voor zijn. En dat maakt het hebben van een polyrelatie, niet alleen op sociaal maar ook op wettelijk vlak, een stuk lastiger.

We spraken drie Nederlandse, vrouwelijke polyamoristen – niet over waaróm ze monogamie links hebben laten liggen, maar over hoe het nou precies is om met meerdere mensen een relatie te hebben, hoe je het allemaal draaiend houdt en of het een aanrader is voor de monogamisten onder ons.

Broadly: Ha Isabeau, je hebt een open en polyamoreuze relatie met Felix en Richard. Hoe ging dat precies?
Isabeau: Ik ben jaren geleden voor het eerst verliefd geworden op twee mensen tegelijk en ben toen stukje bij beetje in een polyamoreuze situatie gerold. Felix ziet polyamorie als een keuze gebaseerd op het idee dat mensen niet je eigendom kunnen zijn. Richard voelt zich ook erg thuis in het label polyamoreus, omdat het hem de mogelijkheid geeft de omgang met mensen vorm te geven zoals hij fijn vindt. Ik begrijp beiden. Felix en ik gaan volgend jaar zomer een soort van bruiloft vieren. Wel zonder ambtenaar van de burgerlijke stand, want dat is niet zo handig met deze relatievorm. Richard is de ceremoniemeester.

Zijn er regels binnen de relaties?
Naast de harde regel dat we niet met elkaars familieleden naar bed gaan (dat voelt toch een beetje vreemd), zijn we alledrie vrij om te doen wat we willen en met wie we willen, of dat nu op liefde of lust gebaseerd is, zolang we het elkaar maar vertellen. Zij zijn naast m'n partners ook gewoon m'n beste vrienden.

Hoe besefte je dat monogamie niks voor jou is?
Toen ik net samenwoonde met mijn ex-vriend, werd ik verliefd op Felix. Ik merkte toen meteen dat dat niet afdeed aan wat ik had met mijn ex en heb hem dit toen direct verteld. Toen alles gesetteld was en ik langzaam begon te wennen aan het idee van twee liefdes, had ik ineens zoveel minder stress over voor altijd met één persoon zijn en alles uit één iemand willen halen.

Wat is het grootste vooroordeel over polyamorie?
Dat het alleen om seks draait. Ik ben smoorverliefd op mijn partners. Denk je dat er binnen polyrelaties minder sprake is van vreemdgaan?
Vreemdgaan is iets wat binnen elke relatie opnieuw gedefinieerd zou moeten worden. Ik zie dat dit bij veel monogame stellen niet gebeurt. Zij gaan er vaak vanuit dat hun partner hetzelfde idee heeft over wat wel en niet kan. Ik zie vreemdgaan als het breken van afgesproken regels. Dus als mijn partners iets zouden doen met iemand anders en mij er daarna niet over zouden vertellen, zou ik het er wel moeilijk mee hebben. Toch zijn er ook mensen die aan 'don't ask, don't tell' doen en het prima vinden als ze niet op de hoogte zijn van wat hun partners doen en met wie.

Heb je als vrouwelijke polyamorist veel te maken met seksistische opmerkingen?
Oh, geregeld. Mensen vragen Felix vaak waarom hij nu dan ook niet twee vriendinnen heeft en waarom hij zijn vriendin deelt, alsof ik zijn eigendom ben. Daarnaast heb ik met mijn verhaal wel eens in De Telegraaf gestaan. Daar kwamen op Facebook de meest verschrikkelijke reacties op. Ik heb ze allemaal, een stuk of drieduizend, gelezen en het merendeel was seksistisch van aard. Je bent ook voorzitter van de Stichting Polyamorie Nederland en komt veel in de media. Wat vragen mensen je bijna nooit over polyamorie?
Juist een onconventionele relatie leidt ertoe dat mensen meer vragen durven te stellen. Ik zou het wel leuk vinden om soms wat verder uit te breiden op ons idee van omgaan met verschillende mensen en onze harde scheidingslijn tussen vriendschap, liefde en seks. Maar dat vind ik zelf eigenlijk gewoon nog ontzettend ingewikkeld om over na te denken.

Is het moeilijk om een polyrelatie te hebben in Nederland?
Het betekent voor mij dat ik mag houden van wie ik wil, zonder schuldgevoelens. Maar dat maakt het leiden van een generiek leven ook een stuk problematischer: wettelijk is er heel weinig bewegingsruimte voor wie niet in een heteronormatieve monogame relatie zit. Zo zul je nooit een hypotheek met z'n drietjes krijgen en is juridische ouderschap een regelrechte hel. Ik denk dat we ons niet realiseren hoeveel van ons dagelijks bestaan gebaseerd is op met één persoon zijn.

Ben je ook weleens jaloers als je vriend een leuke tijd heeft gehad met een ander?
De meeste mensen worden jaloers, ik ook. Maar als ik dan op zoek ga naar de oorsprong van mijn jaloezie is het vrijwel altijd omdat ik bang ben iets niet te hebben of te weinig van iets te krijgen. Zo raak ik nooit jaloers als het draait om seks, maar kan ik wel een beetje bang worden als een van mijn partners iets heel romantisch doet terwijl ik dat niet krijg. Zijn monogame relaties gedoemd te mislukken, denk je?
Zeker niet. Ik denk dat het een keuze is die voor mensen kan werken. Als ik mensen in monogame relaties hoor zeggen wat ze allemaal willen, maar niet mogen of kunnen, dan denk ik: je partner wil dit waarschijnlijk ook, ga praten! Mensen moeten zichzelf meer de vraag stellen wat voor relatievorm bij hen past, in plaats van de kant-en-klare blauwdruk over te nemen. Zou je iedereen een polyamoreuze relatie aanraden?
Ik zou iedereen aanraden na te denken welke relatievorm het beste bij je past, en op wat voor manier je de omgang met mensen om je heen wil inrichten.

Broadly: Joy, hoe ben je in deze polyamoreuze relaties gerold?
Joy: Ik heb nu een man, een vriend en een vriendin. Mijn relatie met Morten, de vader van mijn zoontje, ontstond in januari 2016. Ik was op bezoek bij hem en z'n toenmalige vriendin in Denemarken, samen met mijn man. Zij waren ook polyamoreus. De vonk sloeg over tussen mij en Morten en sindsdien zijn we samen.

Hebben al je relaties evenveel prioriteit?
Hiërarchieën werken niet voor mij, noch voor mijn andere partners, dus ik zie de verhoudingen als egalitair: al mijn romantische relaties zijn uniek en betekenisvol, de één betekent niet meer dan de ander.

Naast drie liefdes heb je ook een baby. Lijkt me hartstikke druk.
Absoluut! Maar ik heb gelukkig ook hele begripvolle partners die daarin meegaan. Ik breng niet meer evenveel nachten door bij mijn man als hier thuis, maar nu komt hij vaker hier langs. Hij noemt zichzelf de 'bonus-papa'. Mijn vriendin woont ver weg, dus ons contact is op het moment vooral online. M'n zoon is pas twee maanden oud. Het is nog even zoeken naar een nieuwe balans, maar ik ben ervan overtuigd dat het gaat lukken.

Wat zijn de regels binnen je relaties?
Pure transparantie is een van onze 'regels', geheimen gaan namelijk vreten aan het vertrouwen. Alles mag: daten, casual seks, relaties, friends with benefits. Of daar altijd tijd voor is, is weer een ander verhaal.

Wanneer kwam je erachter dat monogamie niet jouw ding is?
Ik was als tiener al flink in de war, wanneer ik merkte dat ik op meerdere mensen tegelijk verliefd was. De gedachte was altijd: als je nu ook verliefd bent op Pietje, dan klopt er vast iets niet in je relatie met Klaasje – terwijl mijn gevoel dit niet beaamde. Maar toen ik leerde over polyamorie, viel er veel op z'n plek. Mijn 'verboden' gevoelens waren opeens niet meer oerslecht; er bestond een relatievorm waarin dit mocht. Ik besprak het met mijn toenmalige partner, die nu mijn man is, en hij zag het ook zitten.

Wat maakt polyamorie ideaal?
Onder andere de vrijheid die je hebt om nieuwe relaties te onderzoeken en te ontwikkelen, zonder dat huidige relaties daaronder lijden. Maar ik heb vooral gemerkt dat je jezelf héél goed leert kennen. Omdat je constant alles aan het communiceren bent met al je partners, leer je precies waar alle pijnpunten en onzekerheden bij jezelf liggen. Daar kun je vervolgens aan werken – dat heeft me een beter mens gemaakt.

Word je wel eens jaloers als je vriend een leuke tijd heeft gehad met een ander?
Zeker niet! Ik vind het juist geweldig om hem er zo blij over te horen vertellen. Ik snap dat dat voor veel mensen vreemd in de oren klinkt, maar ik geniet van mijn partners geluk, ook als ik het niet direct veroorzaakt heb.

Reageren mensen anders op vrouwelijke polyamoristen dan op mannelijke denk je?
Kijk maar eens naar de reacties onder artikelen waarin polystelletjes hun verhaal doen. De taal die gebruikt wordt is sprekend: mannen verdienen hun mannelijkheid niet als hun vrouwelijke partner er nog iemand bij heeft ("echte mannen delen niet") en vrouwen zijn gewoon afgelebberde slettebakken zonder zelfrespect.

Denk je dat monogame relaties kansloos zijn?
Soms wel. Ik denk dat er heel veel polyamoristen bewust of onbewust in de kast leven. Bij hen zal altijd een gevoel van onvrede heersen, omdat ze in een relatievorm zitten die niet bij hen past. Sommigen zullen vreemdgaan, anderen zullen leven als serieel monogamist – een lange ketting van monogame relaties, die voorbij gaan zodra de persoon verliefd wordt op een nieuw iemand. Ik vind dat zonde, het hoeft niet allemaal stuk.

Zou iedereen een polyrelatie moeten uitproberen?
Absoluut niet. Wel zou ik iedereen aanraden bewust na te denken over welke relatievorm bij hen past. Er is zo veel mogelijk. Ik ken monogame stelletjes die hartstikke gelukkig zijn, polyamoreuze stellen die beiden andere relaties hebben, driehoeksrelaties, en ook relaties waarin de één monogaam en niet jaloers aangelegd is en de ander polyamoreus.

[Noor wilde liever niet op de foto]

Broadly: Ha Noor, hoe ben je in een liefdesrelatie met een getrouwd stel beland?
Noor: We ontmoetten elkaar voor het eerst in de duinen, waar we alle drie aan het skateboarden waren. Adam* en Cecilia* waren toen al een paar jaar samen. We raakten aan de praat en wisselden nummers uit. Daarna begonnen we af te spreken met z'n drieën. We gingen samen naar de bios en uit eten, maakten muziek, en raakten goed bevriend.

Ongeveer twee jaar later kregen we een relatie met z'n drieën. We hadden toen het gevoel dat we iets bijzonders hadden, wat meer was dan vriendschap. Ik was helemaal mezelf bij hen en miste ze als we niet samen waren. Het voelde heel vertrouwd om tegen ze aan te liggen en over intieme dingen te praten. Onze relatie is inmiddels een volledig gelijkwaardige driehoek; we hebben alle drie een relatie met elkaar en zien daarnaast geen andere mensen.

Houden jullie je aan bepaalde regels binnen de relatie?
We hebben één gouden regel: niet gaan slapen met ruzie. Communicatie is echt key in relaties, en al helemaal in polyrelaties.

Wanneer ontdekte je dat monogamie niet meer werkte voor jou?
Het is niet zo dat monogamie voor mij niet werkt. Ik heb gewoon het geluk dat ik twee mensen ben tegengekomen waar ik heel erg dol op ben. Als één van mijn twee geliefdes zou overlijden, zou ik niet bij de ander weggaan. Ik heb namelijk niet een relatie met twee mensen om een relatie met twee mensen te hebben, maar omdat ik met deze specifieke mensen mijn leven wil delen.

Hoe was je coming out als polyamorist?
Tijdens het kerstdiner met mijn familie, waar ik Adam en Cecilia altijd mee naartoe neem, vroeg mijn nicht opeens aan mij of het 'misschien wel meer dan gezellig is met Adam en Cecilia'. We woonden toen al bijna een jaar samen. Ik vertelde haar over onze relatie en binnen een paar dagen wisten mijn oom en ouders het ook.

M'n ouders zijn allebei dol op Adam en Cecilia, we eten regelmatig bij ze. De meesten van mijn vrienden reageerden heel enthousiast toen ik het vertelde. Een vriendin zei: "Oh Noor, al heb je een relatie met zes eekhoorns, ik hou toch wel van je."

Wat is voor jou het grootste voordeel aan een polyrelatie?
Het mooiste aan polyamorie en onze driehoeksrelatie is dat je samen van iemand kunt houden. Ik kan het bijvoorbeeld met Adam hebben over hoe Cecilia ons soms zo vertedert. Dan kijken we elkaar zo aan van 'lief is ze, hè?'

Voel je je ook weleens buitengesloten als Cecilia en Adam een leuke tijd hebben gehad met elkaar?
Nee, de liefde die zij voor elkaar hebben vind ik mooi om te zien. Ik denk wel dat het belangrijk is om ook een-op-een tijd door te brengen.

Wat vragen anderen je nou nooit over je polyrelatie?
Het is vooral de manier waaróp mensen vragen stellen, de aanname dat het allemaal ingewikkeld is. Maar dat is het helemaal niet.

Is 't een aanrader, polyamorie?
Mensen moeten lekker zelf weten wat ze wel of niet doen, daar ga ik geen advies over geven. Voor mij werkt dit goed, voor een ander werkt misschien iets totaal anders. Ieder z'n ding, toch?

*Deze namen zijn gefingeerd om privacyredenen. De echte namen zijn bekend bij de redactie.