Drie vrouwen vertellen hoe het is om borderline te hebben

Borderline-persoonlijkheidsstoornis is een van de meest onbegrepen geestelijke aandoeningen die er zijn. Het Amerikaanse National Institute of Mental Health geeft een nogal vage definitie van borderline: een psychische aandoening die wordt gekenmerkt door "instabiele stemmingen, gedrag en relaties." Borderline kan erg verschillen van geval tot geval, maar de kwalificerende kenmerken zijn onder andere weinig zelfvertrouwen en een negatief zelfbeeld, chronische gevoelens van leegte, verlatingsangst en problemen met het beheersen van je emoties. Borderliners hebben vaak ook moeite om een relatie te beginnen en te onderhouden, en worden regelmatig door hun omgeving gezien als manipulatief.

Toch is de realiteit voor veel borderliners anders dan de stereotypes. Veel patiënten leiden – met behandelingen zoals dialectische gedragstherapie – een gelukkig leven en hebben een goede relatie met hun partners, ouders en vrienden. We spraken drie vrouwen over hoe het voor hen is om een borderline-persoonlijkheidsstoornis te hebben.

Broadly: Hoe was het om te ontdekken dat je borderline hebt?
Amanda Wang: Veel borderline-patiënten zijn het in de eerste instantie niet eens met hun diagnose, maar voor mij voelde het als een opluchting. Ik kreeg een behandeling die specifiek toegespitst was op mijn diagnose en dacht: wow, hoe kan het dat ik hier niet tien jaar geleden al achterkwam?

Hoe zijn je relaties beïnvloed door het hebben van een borderline-stoornis?
Volgens mij is het hebben van vluchtige relaties een veelvoorkomend symptoom van borderline, maar er zijn honderden manieren om borderline te hebben. Ik denk dat ik iets meer uniek was, want ik had niet echt problemen met mijn relaties. Dat hielp me ook om er makkelijker voor uit te komen.

Welke misvatting over borderline stoort je het meest?
Dat borderliners manipulatief zijn. Als iemand zelf zou ervaren waar wij doorheen gaan, uur na uur, dag na dag, zou diegene wel begrijpen waarom we ons zo gedragen. De dingen die we doen lijken soms manipulatief, maar komen voort uit een wanhopige behoefte om werkelijk aansluiting te vinden bij iemand, en een ander te laten begrijpen hoe het is om in onze schoenen te staan. Borderliners zijn erg impulsief, maar ik geloof echt dat dat is hoe we proberen te communiceren met andere mensen. Maar anderen zien dat vaak als manipulatief gedrag.

Wat zou je tegen anderen met borderline willen zeggen?
Ik had graag gewild dat ik de symptomen eerder had gezien. Ik werd volgens mij gediagnosticeerd in 2007, toen ik ongeveer 27 jaar oud was, maar ik heb ermee geworsteld sinds ik een tiener was. Ik heb sinds mijn puberteit veel artsen en therapeuten bezocht, maar geen van hen heeft ooit iets gezegd over borderline. Pas toen ik in een crisis terechtkwam en in het ziekenhuis belandde, kreeg ik de juiste diagnose. Ik vraag me af of er een manier is om de diagnose te stellen voordat je in een crisis belandt, want dat is een enge plek om te zijn.

Broadly: Van welke symptomen van borderline had jij het meeste last?
Debbie Corso: Ik had vooral last van een identiteitsverstoring: ik wist niet wie ik was en gedroeg me bij elke persoon weer totaal anders. Niet zoals je je een beetje anders gedraagt tegenover je baas dan als je met je vriendje bent – dat is normaal. Bij mij was het extreem, en dat was uiteindelijk het criterium dat leidde tot mijn diagnose.

Hoe voelde je je toen als je een slechte dag had?
Er waren eindeloos veel scenario's en verschillende triggers die er toen voor konden zorgen dat ik een slechte dag had – maar mijn grootste trigger was als mijn partner even weg moest. Daar had ik al last van als hij naar zijn werk ging, maar vooral als hij op zakenreis moest of een dag of twee bij zijn familie op bezoek ging. Ik stortte dan volledig in. Ik kon niet meer eten, kreeg buikpijn en huilbuien van angst en verdriet, kon me nergens meer op concentreren, en reageerde vaak kribbig op andere mensen. Ik voelde me totaal hulpeloos en afhankelijk.

Waarom denk je dat zelfmoordpogingen zo vaak voorkomen onder borderline-patiënten?
Als iemand dreigt om zelfmoord te plegen moet je dat natuurlijk serieus nemen, want veel mensen voegen de daad bij het woord – ik geloof dat tien procent van alle borderliners uiteindelijk zelfmoord pleegt. Maar voor mij – en dit geldt niet voor iedereen – was het vooral een wanhopige schreeuw om hulp. Maar het was geen poging om iemand te manipuleren, het was niet zo van: ik zeg gewoon dat ik mezelf van kant ga maken zodat mensen eindelijk naar me luisteren. Ik was me niet zo bewust van wat ik aan het doen was.

Ik denk dat je gevoelens vaak zo intens kunnen zijn, dat je niet meer weet hoe je je op een andere manier moet uitdrukken. Je denkt dat je wil sterven, omdat je denkt dat sterven de enige uitweg is. Maar wat je eigenlijk wil, is dat er iemand met zijn volledige aandacht bij jou is, bij je gaat zitten, je begrijpt en weet dat dit moment weer voorbij gaat, en dat je je weer goed gaat voelen.

Wat vind je van dialectische gedragstherapie, de voornaamste behandeling van borderline?
Om eerlijk te zijn dacht ik de eerst paar maanden alleen maar: dit is echt bullshit –ruiken aan essentiële lavendeloliën gaat me echt niet helpen om te kalmeren. Dan vroegen ze of ik een knuffeldier wilde aaien, en zei ik: "Nee, je hebt geen idee hoe ernstig mijn aanvallen zijn en hoe slecht ik me voel. Dit is te simpel." Dat was na ongeveer drie maanden.

Maar het begon toch te werken. Ik begon veranderingen in mijn leven op te merken. Nog geen enorme veranderingen, omdat ik nog maar zes maanden bezig was, maar ik was me er veel meer bewust van wanneer ik emoties voelde opkomen. Mindfulness hielp me om het rustiger aan te doen, en ik had minder last van woedeaanvallen. Dat gebeurt nu nog maar zelden.

Broadly: Zijn mensen verbaasd als ze horen dat je borderline hebt?
Tami Green: De meeste mensen hebben er nog nooit van gehoord. Mensen in mijn omgeving wisten ook niet wat ze ermee aan moesten. Ze wisten vaak niet wat ze moesten zeggen, maar er waren er ook veel die zeiden: "Godzijdank zijn er meer mensen zoals ik." Maar ik kwam ook wel mensen tegen die een stigmatiserend beeld van borderline hadden, en het ook niet echt begrepen.

Wat is een van de grootste misvattingen over borderliners?
Dat ze gemeen of manipulatief zijn. Ik weet dat het gedrag zo overkomt, maar dat is in de meeste gevallen absoluut niet de bedoeling. Borderliners zijn heel gevoelige, goedhartige en zorgzame mensen. Manipulatie is dat je nadenkt over een strategie om te krijgen wat je wilt. Als je aan borderline lijdt, denk je daar niet aan – je doet gewoon. En je hebt vaak veel spijt van de dingen die je doet en zegt, en zou willen dat je je beter kon beheersen.

Hoe ontdekte je uiteindelijk dat je borderline had?
Er was [een lange tijd de verkeerde diagnose gesteld] toen ik suïcidaal werd. Ik kreeg ongeveer tien jaar geleden zelfmoordneigingen, en daardoor ging mijn therapeut kijken naar borderline, omdat veel therapeuten borderline associëren met suïcidale neigingen. Dat is hoe ik uiteindelijke gediagnosticeerd werd met borderline.

Wat waren de andere theorieën, voor deze diagnose?
Posttraumatische-stressstoornis of depressie. Dat waren de voornaamste.

Hoe is je relatie met je kinderen nu, vergeleken met vroeger?
Ik heb een aantal jaar geen contact gehad met mijn kinderen. Zij waren het zat om met mij om te moeten gaan, en ik moest aan mezelf gaan werken, hoe pijnlijk het ook was voor beide partijen om elkaar niet te zien. Ik maakte de beslissing dat ik er alles aan ging doen om beter te worden en een betere moeder te worden. Ik deed hard mijn best. Mijn doel was dat wanneer ik weer een band kreeg met mijn kinderen, ze me alles zouden kunnen vertellen en ik dan kalm zou kunnen blijven. Dat was heel moeilijk. Het ging niet over mij en mijn gevoelens, maar om het houden van hen. Dit artikel verscheen in december 2015 op vice.com