Tien dingen die je altijd al wilde vragen aan een levend standbeeld

Het lijkt me niet voor iedereen weggelegd om in de hete zon, of ijskoude winter, in een gek pak op straat te staan voor een beetje geld. Ik zou een gruwelijke hekel krijgen aan mensen en het niet langer volhouden dan vijf minuten, want stilstaan doe ik het liefst zo min mogelijk. Een baan of hobby als standbeeld zou absoluut niets voor mij zijn.

Levend standbeeld Eveline Beuman leert me dat inderdaad niet iedereen geschikt is voor een carrière als ademend beeldhouwwerk. En dat het niet alleen gaat om stilstaan, maar vooral over het vertellen van een verhaal. Ze heeft 108 verschillende acts, ze maakt al haar pakken met de hand en begon in 1994 het verhuurbedrijf Living Sculptures. Al meer dan twintig jaar wordt Eveline, of een van haar acts, als levend standbeeld ingehuurd door bedrijven of tijdens evenementen, om het grote publiek te vermaken met stil theater. We stelden tien vragen die we altijd al wilden stellen aan een levend standbeeld.

VICE: Hoi Eveline, denk je dat iedereen een levend standbeeld kan worden?
Eveline Beuman: Dat denk ik niet. Het is niet iets onmogelijks, maar je moet zelfbeheersing en innerlijke rust hebben. Iedereen heeft innerlijke rust, zelfs, bijvoorbeeld, mensen met ADHD. Het is iets meditatiefs. Iedereen zou het kunnen leren, maar je moet het wel willen leren en je moet het leuk vinden dat er naar je gekeken wordt. Je geeft een voorstelling, vanuit stilstand. Het is een soort poppentheater.

Wat moet je allemaal doen om je voor te bereiden?
Er zit ontzettend veel werk in het omkleden, schminken en het inleven in de rol die je gaat spelen. Het schminken is een belangrijk proces - dat moet je niet gehaast doen en daar wil je niet bij gestoord worden. Tijdens het schminken kun je langzaam in je rol kruipen. Dat duurt in totaal gemiddeld een dik uur. Het komt ook wel eens voor dat je drie uur bezig bent. Het ligt eraan wat voor standbeeld je bent.

Is lang stilstaan net zo vermoeiend als lang bewegen?
Er zijn momenten dat je je armen lang omhoog moet houden. Dat is heel vermoeiend. Al je spieren verzuren. Maar, mensen staan niet te kijken omdat je stilstaat. Dat denken mensen vaak. We kunnen allemaal stilstaan. Zo bijzonder is dat niet. Het geheim van een goed standbeeld is de timing en de manier van bewegen. Wanneer beweeg je? Hoe beweeg je? Het moment dat je als levend standbeeld gaat bewegen, wordt het nog vreemder. Het draait om die vervreemding.

Je moet tijdens het bewegen eigenlijk het brons kunnen horen kraken. Dat mensen denken: wow, die is echt van brons. Dat is veel leuker dan: ze staat nog steeds stil met haar ogen open. Het is afhankelijk van de opdracht hoe lang je blijft staan. Soms anderhalf uur achter elkaar, soms veertig minuten.

Wat doe je als je jeuk hebt?
Meestal verdwijnt de jeuk vanzelf. Als je daar niet op kunt wachten, los je dat op door een beweging. Je moet ervoor zorgen dat mensen het niet zien dat je staat te krabben. Het laatste wat je wilt is dat mensen zien dat jij een gewoon mens bent. De distantie moet in stand worden gehouden. Het gebeurt elk optreden wel een keer dat je jeuk krijgt, of dat je neus gaat lopen, je oog gaat tranen of dat je moet niezen. Dat is heel irritant.

Verdien je genoeg geld als straatartiest?
Ik denk niet dat ik genoeg geld zou verdienen als ik alleen op straat zou spelen. Een vriendin van me heeft dat laatst uitgeprobeerd. Ze leende een kostuum en ging iedere dag de straat op. Voor een hele lange middag, in de kou, verdien je denk ik twintig tot vijfendertig euro. Dat is ongeveer honderdvijftig euro per week. En dan ben je echt ontzettend moe. Dat kun je niet zeven dagen per week doen. Je moet ergens kunnen schminken, je moet ergens naar de wc kunnen, je moet telkens naar verschillende winkelcentra, dus je hebt ook reiskosten. Dus nee, dat is eigenlijk niet te doen.

Liever een hete zomer of een koude (natte) winter?
Daar kan ik echt niet tussen kiezen. Een hete zomer is echt verschrikkelijk. Dan is het bijna onmogelijk om op te treden. De pakken zijn van rubber, dus voordat je op je plek staat ben je al drijfnat. Een van onze acts speelt zich af aan tafel, met metalen borden en een rubberen tafelkleed. We konden toen niets aanraken, omdat alles zo heet was. Je brandde je billen aan de stoel.

Een natte winter is ook vervelend. Voor ons valt dat wel mee: wij smelten niet en we lopen niet helemaal uit. Maar het publiek blijft weg, dus dat is niet leuk. En wind is vervelend, dan wappert je kostuum en verlies je het vervreemdende effect.

Hoe ga je om met klierende mensen?
Dat komt niet zo heel vaak voor. Meestal zie je mensen die willen klieren al van een afstand aankomen. Dan doe ik gewoon mijn armen wijd open om ze een knuffel te geven. Ik probeer het altijd positief om te buigen. Er waren mensen die in mijn neus hebben staan blazen, er is een keer met een scooter tegen mijn sokkel aangereden en iemand heeft ooit zijn kunstgebit vlak voor mijn neus uit zijn mond gehaald. Dat was smerig. Maar dan glimlach je gewoon een keer en uiteindelijk stoppen ze wel. Je hebt altijd mensen die niet weten hoe ze met je om moeten gaan.

Waar kun je je het meest aan ergeren?
Het vervelendste vind ik ouders die hun kinderen stimuleren om vooral met mij op de foto te gaan, een handje te geven of geld in het bakje te doen. Al die dingen die ze met ons 'moeten doen', terwijl ze dat zelf niet willen en terwijl wij denken: dat hoef je echt niet te doen. Standbeelden geven niet eens handjes. Dat zijn meestal ouders die zelf geen contact willen leggen, maar hun kindjes op ons afsturen. Laat dat kind gewoon lekker genieten.

Welk moment is jou het meeste bijgebleven?
Ik heb heel veel leuke en mooie momenten. Als ik mevrouw De Vries ben, een oude vrouw met een hoofddoekje op een bankje, vinden mensen het leuk om naast me te komen zitten en met me te kletsen. Laatst stond er opeens een jongen met een verstandelijke handicap voor mijn neus, die me omhelsde en vroeg wat ik was. Ik ga eigenlijk nooit uit mijn rol, want dat is het leukste. Hij snapte er niets van, maar wilde heel graag in mijn buurt zijn. Hij bleef me maar knuffelen, op mijn rug kloppen en met me meelopen. Hij was helemaal fan, en ik van hem. Zijn ouders glunderden en maakten foto's. Dat vind ik fantastisch.

Wat zijn je carrièredoelen als levend standbeeld?
Ik had dit jaar heel graag wereldkampioen willen worden tijdens het World Living Statues Festival in Arnhem, afgelopen zomer. Ieder jaar doe ik mee, met een aantal beelden. Helaas ben ik niet in de prijzen gevallen, terwijl iedereen dat wel verwachtte. Ik ben wel meerdere keren Nederlands kampioen geweest. Niet altijd een beeld wat ik zelf speel, maar wel een van de creaties die ik gemaakt heb. Het gaat er natuurlijk om dat ik doe wat ik leuk vind, maar die erkenning en het dragen van die titel klinkt natuurlijk hartstikke lekker. Wereldkampioen.

Bekijk ook '5 vragen die je altijd al wilde stellen aan een toiletjuffrouw':