Vrouwen in Ghana skateboardden niet, totdat één crew alles veranderde

Op een hete zaterdag in Accra staat Sandy Alibo te zweten boven het gasfornuis in haar keuken. Ze maakt gefrituurde bananencrumble voor een half dozijn leden van de Skate Gal Club, een skateboardcollectief voor vrouwen, dat ze in 2019 samen met Kuukua Eshun oprichtte. Sandy schept zorgvuldig een smeltend bolletje ijs op de borden voor de vrouwen die aan haar grote keukentafel zitten. Ze hebben het over de #MeToo-beweging.

Het is geen toeval dat we in Sandy’s huis in het centraal gelegen district Osu in Accra zijn. Het is een levendige buurt in het hart van de creatieve scene van Ghana. In haar voortuin staat een halfpipe en Kuukua en Sandy gebruiken de woning als clubhuis voor Skate Gal, waardoor bijna alle kamers bezaaid zijn met merchandise – van posters tot koelkastmagneetjes. Op elke willekeurige dag kun je een handvol Skate Gal-leden aan haar keukentafel vinden, waar de dubbele rol van de club versterkt wordt.

Aan de ene kant is het namelijk een plek waar vrouwen leren skateboarden en zich afzetten tegen de ideeën van wat een ‘vrouwensport’ precies is – terwijl Kuukua een hap van haar toetje neemt vertelt ze me dat het draait om “het opbouwen van zelfvertrouwen.” Maar aan de andere biedt de club een open en veilige ruimte, waar de leden kunnen praten over seks, werk en hoe het is om een vrouw te zijn in een snelgroeiend en veranderend land als Ghana. Je zou de Skate Gal Club natuurlijk wel kunnen indelen als ‘alleen maar een plek om te sporten’, maar hun werk om vrouwen te helpen omgaan met de gevolgen van seksueel geweld en ander trauma overstijgt de halfpipe. Sandy zegt dat het een deel van hun werk is om “vrouwen te helpen leren skateboarden, vrouwen te informeren over sport en de mentaliteit die mensen hebben over vrouwen in sport te veranderen.”

In eerste instantie wilden Sandy en Kuukua vrouwen kennis laten maken met een sport die door mannen werd gedomineerd. In 2016 richtte Sandy Surf Ghana op, een collectief om surfen en skateboarden door het hele land te promoten. Ze maakte daarbij gebruik van haar achtergrond als eventmanager voor extreme sporten in haar geboorteland Frankrijk. Uiteindelijk ging ze samenwerken met de Ghanese skatecrew Skate Nation, en in 2018 ging ze – met steun van merken als Vans en Decathlon – op een landelijke tour. Ze hadden gehoopt dat ze meer dan duizend mensen zouden leren skateboarden, maar ze wisten slechts een handjevol vrouwen te bereiken. Sandy ontdekte dat vrouwen zich vaak te geïntimideerd voelden om iets te doen voor een publiek dat vooral uit mannen bestaat – en dat probleem wil ze met Skate Gal oplossen.

Tot nu toe lukt het. Skate Gal heeft ondertussen ongeveer tweehonderd vrouwen en meisjes leren skateboarden. Mensen vinden op verschillende manieren hun weg naar de club. “Sommige mensen willen gewoon een plek hebben waar ze thuishoren,” zegt Sarah Nyarko, een 22-jarige afgestudeerde bedrijfskundestudent. Zij werd lid van de club nadat ze afgelopen augustus bij een demonstratie op het jaarlijkse straatkunstfestival Chale Wote was geweest. “Ik ging naar huis en kon die nacht niet slapen, omdat ik zo opgewonden was.”

Harmonie ‘Blue’ Bataka, een 24-jarige data-analist, was ooit een van de twee vrouwen in Skate Nation. Ze sloot zich later aan bij Skate Gal, nadat ze op een advertentie op Instagram had gereageerd. “Skate Gal is een soort van thuis,” zegt ze in haar huis in Spintex, een rustige buitenwijk van Accra. “Als ik met de vrouwen skate, motiveren we elkaar en leren we van elkaar. Het duurde drie maanden voordat ik een ollie kon. Frustrerend, maar ook al val je of raak je gewond, het blijft leuk.”

De club slaagt erin om skateplezier te combineren met openhartige discussies over de realiteit van het leven als jonge zwarte vrouw in Ghana. Een groot deel van de discussies draait om vrouwenrechten. Sommige vrouwen in de groep zijn misbruikt, maken onderdeel uit van de #MeToo-beweging en willen dat de daders ter verantwoording worden geroepen. In september marcheerden ze met tientallen andere vrouwen door de straten van Accra om te demonstreren tegen seksueel geweld.

Ria Boss, die zegt dat ze seksueel werd misbruikt door een goede vriend en door een ex-vriendje, zegt dat ze veel steun heeft gekregen van de Skate Gal Club. “Deze geweldige vrouwen hebben een plek gecreëerd waar ik niet het gevoel had dat ik me moest verbergen of me moest schamen voor wat ik heb meegemaakt,” zegt ze aan de telefoon. “Het gaat veel verder dan een keer per maand afspreken om wat trucjes te doen; we zijn zussen geworden. Als ik iemand nodig heb, weet ik dat ik altijd iemand kan bellen die de telefoon opneemt.”

In december deden Ria en Kuukua mee een Stand Against Rape-demonstratie, die werd gesteund door de Verenigde Naties. De demonstratie eindigde met een vreugdevuur voor het hoofdbureau van de politie, waar Ria een healingsessie hield en vrouwen openlijk konden praten over het misbruik waar ze te mee te maken hebben gehad. “Ik denk dat het erg belangrijk is om de muren van schaamte af te breken,” zegt Ria. “Ik weet dat het bij mij best wel een tijd kostte om aan mezelf toe te geven dat ik verkracht was.”

“De stilte maakt het erger,” zegt Akpene Hoggar, creatief adviseur en lid van Skate Gal. “Ik wist niet eens dat sommige van mijn vriendinnen seksueel waren misbruikt, en zij wisten ook niet dat mij dat ook was overkomen.”

Skate Gal is op dit moment bezig met een crowdfunding-project, om het eerste skatepark van Accra te kunnen bouwen. Zo willen ze de vaak voorkomende confrontaties met de politie en de mensen op straat, die skateboarden als hinderlijk beschouwen, uit de weg gaan.

“Voor mij is het belangrijkste nu dat we een skatepark krijgen,” zegt Sandy. Kuukua vertelt over de keer dat “Sandy en wat jongens werden aangevallen in Achimota, omdat ze aan het skateboarden waren op een van de weinige plekken waar dat kon.”

De groep is vastberaden om manieren te blijven vinden om een ander beeld te laten zien van wat het betekent om een vrouw in Afrika te zijn. “Over de hele wereld moeten zwarte vrouwen twee keer zo hard werken om onszelf te kunnen vertegenwoordigen, onze eigen verhalen te vertellen of het narratief te veranderen,” zegt Kuukua.

“Onze generatie heeft echt goed werk geleverd; mijn oma had niet de mogelijkheden die ik op mijn leeftijd heb,” zegt Akpene. “Uiteindelijk draait het erom dat er een gemeenschap is waar mensen alles veilig kunnen uitproberen, ontdekken en leren.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE UK.