Het mysterie van de Amerikaanse ‘verloren kolonie’ lijkt eindelijk opgelost

Ieder Amerikaans kind leert op school over het ‘mysterie’ van Roanoke Island. In 1587 wilden de Engelsen hun eerste kolonie in Amerika vestigen op dit eiland, dat voor de kust van North Carolina ligt. Omdat ze weinig bevoorrading hadden ging een deel van de kolonisten weer weg, om benodigdheden op te halen. Toen ze vanwege de zware weersomstandigheden pas drie jaar later weer terugkwamen, troffen ze een onbewoond eiland aan: de huizen waren leeg en het leek alsof iedereen van het ene op het andere moment was verdwenen. De inwoners waren nergens te bekennen, maar er stond wel een woord in een boom gekerfd: ‘Croatoan.’

Er bestaan meerdere theorieën over wat er met deze mensen is gebeurd. Onlangs verscheen er een nieuw boek over het raadsel, waarin veel bewijs is gevonden voor de meest gangbare hypothese.

In The Lost Colony and Hatteras Island, geschreven door historicus Scott Dawson, wordt bevestigd wat altijd het meest waarschijnlijke scenario leek, maar alsnog gepaard ging met een hoop speculatie: de kolonisten waren naar het nabijgelegen eiland Hatteras getrokken, om daar samen te leven met de inheemse bevolking. Het ‘mysterieuze’ teken op de boom blijkt helemaal niet zo mysterieus te zijn: de stam op dat eiland heette namelijk de Croatoan.

In het boek staat elf jaar aan onderzoek beschreven van de Croatoan Archaeological Society (CAS), die Dawson heeft opgericht met zijn vrouw Maggie. Ook worden er talloze andere studies van onder meer archeologen, historici, botanici en geologen aangehaald. Archeologen van de Universiteit van Bristol in Engeland begonnen, met hulp van antropologen van de Universiteit van Michigan, al ruim tien jaar geleden in de grond te graven. Vlak daarna werd ook de CAS opgericht.

Wat er gebeurd zou kunnen zijn met de kolonie op Roanoke is al honderden jaar voer voor een hoop speculatie, en heeft ook tot inspiratie geleid voor de popcultuur. Sciencefictionschrijver Harlan Ellison verwees naar de kolonie, Stephen King verwerkte het in een achtergrondverhaal voor zijn miniserie Storm of the Century, er zaten referenties in Batman- en Superman-verhalen en het vormde ook de basis voor het zesde seizoen van de serie American Horror Story.

De verklaringen voor de verloren kolonie zijn niet allemaal even gezellig. Er is bijvoorbeeld ook een theorie dat de kolonisten zijn afgeslacht door hun inheemse buren – wat best ironisch is, gezien het bewijs in The Lost Colony and Hatteras Island.

De term ‘verloren kolonie’ raakte in zwang nadat er in 1837 een verhaal in een tijdschrift verscheen over Virginia Dare, het eerste Engelse kind dat op Amerikaans gebied werd geboren – op Roanoke. Ook zij verdween dus spoorloos. Ze groeide uit tot het hoofdpersonage van veel Roanoke-verhalen, en ook tot het grote symbool van witte nationalisten, aangezien ze het eerste ‘witte kind’ was dat in de Nieuwe Wereld werd geboren.

Volgens Scott Dawson zijn deze verhalen gewoon mythes, die een hele simpele verklaring verhullen. “Ze zijn nooit verdwenen. Het is verzonnen. Het mysterie is opgelost,” vertelde hij aan The Virginian-Pilot.

Onderzoekers hebben Roanoke meer dan tien jaar lang uitgekamd, om de theorie te bewijzen dat de verloren kolonie inderdaad verhuisde en ging samenwonen met de nabijgelegen inheemse bevolking. In 2015 schreef National Geographic dat er op Hatteras, tussen de overblijfselen van de Croatoaanse mensen, ook gebroken Engelse kommen, een zwaardgevest en een stuk van een schrijftablet waren aangetroffen. “Dat bewijst dat ze zich hadden aangepast aan de inheemse bevolking, maar wel hun eigen goederen hadden meegenomen,” vertelde Mark Horton, een archeoloog aan de Britse Bristol Universiteit, aan National Geographic. Het werk van Horton werd gefinancierd door de organisatie van de Dawsons, die ook zelf ontdekkingen hebben gedaan.

Het is eigenlijk best vreemd dat er nog zo lang andere, wilde theorieën hebben bestaan. In 1590 ging men er al van uit dat de kolonisten bij de inheemse bevolking waren ingetrokken – het was er destijds gangbaar dat kolonisten bij stammen integreerden. De Britten waren ook van plan om hun landgenoten op te zoeken, maar vanwege het slechte weer konden ze Hatteras niet bereiken. Toen ontdekkingsreiziger John Lawson het eiland in 1701 bezocht, merkte hij op dat meerdere bewoners hem vertelden dat “veel van hun voorouders witte mensen waren”.

Met het boek van Dawson, dat in juni in de VS uitkwam, is het laatste woord over Roanoke nog niet gezegd. Maar het vat wel een decennium samen aan archeologisch bewijs dat tegen de hardnekkige mythes ingaat.

“Je berooft een volledig volk van zijn geschiedenis als je doet alsof Croatoan maar een mysterie op een boom is,” vertelde Dawson aan The Virginian-Pilot. “Deze mensen deden er heel veel toe.”

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE US