50 voorbeelden van wit privilege

Voor ieder wit persoon die zich sinds kort realiseert hoeveel racisme er op de wereld bestaat, zijn er ook mensen die boos worden van alleen al de suggestie dat ze profiteren van hun witte privileges. “Ik heb geen privileges – ik moest op mijn achttiende ook gewoon borden afwassen!”

Wit privilege wordt vaak omschreven als een onzichtbare kracht – een aantal voordelen waar je je nauwelijks bewust van bent, zoals de mogelijkheid om te leven zonder etnisch geprofileerd of gestereotypeerd te worden, of overal huidproducten te kunnen kopen die gewoon overeenkomen met je huidskleur. Het is zowel de oorzaak als het gevolg van racisme. Ook slaat het op het systeem van bewuste beslissingen die ertoe leiden dat etnische minderheden onderdrukt blijven: denk aan welvaartskloven, of het feit dat het aantal sterfgevallen aan het coronavirus in zowel de Verenigde Staten als in het Verenigd Koninkrijk opvallend hoger is onder zwarte mensen.

Wit privilege komt voort uit het Europese kolonialisme en de trans-Atlantische slavenhandel, en heeft het doel om witte voorrechten te beschermen. Het zijn systemische voordelen die witte mensen hebben ten opzichte van de mensen die het slachtoffer zijn van racisme. Dat je dit in 2020 nog moet uitleggen is echt niet oké, maar speciaal voor iedereen bij wie het nog even wat dieper moet doordringen, is hier een lijst van 50 voorbeelden van wit privilege, zowel structureel als alledaags.

1. Dit jaar werd bekend dat de Nederlandse Belastingdienst het hebben van een tweede nationaliteit gebruikte als criterium om mensen aan extra controle te onderwerpen. Ook werden alle Nederlanders met een Ghanese achtergrond standaard extra gecontroleerd. Het vermoeden bestaat dat dit de reden is dat een groot deel van de gedupeerden van de toeslagenaffaire – waarbij toeslagen voor kinderopvang onterecht werden stopgezet, met ontzettend veel financiële ellende tot gevolg – een dubbele nationaliteit hebben.

2. De rijkste twintig Amerikanen zijn allemaal wit, net als 78 procent van het Amerikaanse congres, en in de Nederlandse Tweede Kamer zitten momenteel überhaupt geen zwarte politici. De mensen die de beslissingen maken handelen daardoor ook waarschijnlijk sneller uit jouw belang.

3. George Floyd werd in eerste instantie gearresteerd omdat hij met nepgeld zou hebben willen betalen. Dylann Roof, de 21-jarige witte supremacist die negen leden van de zwarte kerk vermoordde, werd niet alleen niet mishandeld tijdens zijn arrestatie, maar mocht ook tussendoor nog even naar de Burger King omdat hij moe was en een beetje trek had.

4. Rapper Typhoon werd in 2016 door de politie aangehouden, simpelweg omdat hij in zijn eigen, vrij duur uitziende auto reed. Het was niet de eerste keer dat het hem gebeurde: de Nederlandse politie doet aan etnisch profileren. Ondertussen geniet bewezen brokkenpiloot Dave Roelvink kennelijk nog altijd alle gelegenheid om dure auto’s in de prak te rijden.

5. De zoekresultaten op Google voor "gezicht + schoonheid".

6. Als een wit persoon een terroristische aanslag pleegt, wordt deze vaak een ‘lone wolf’ genoemd, of wordt benadrukt dat diegene geestelijk niet in orde is. Wanneer een persoon van kleur betrokken is bij een geweldsincident, wordt de etnische afkomst van diegene altijd benadrukt.

7. Sinds 11 september hebben witte supremacisten meer aanslagen in de VS gepleegd dan welke buitenlandse bedreiging dan ook. Ze werden geen terroristen genoemd, en er werd niet aan witte mensen gevraagd of ze zich voor ze wilden verontschuldigen of publiekelijk afstand van hen wilden nemen – wat bij mensen van kleur wel het geval is geweest.

8. Zo’n beetje alle politici krijgen regelmatig met felle kritiek te maken, maar niemand krijgt ook maar half zoveel walgelijk racistische creativiteit te verduren als Sylvana Simons.

9. Onderzoek wijst uit dat pijnklachten van witte mensen serieuzer worden genomen. Vanwege vooroordelen jegens zwarte mensen zijn artsen minder snel geneigd om ze te geloven, met als gevolg dat etnische minderheden vaker ziek worden, ergere klachten krijgen en vaker voortijdig overlijden dan witte mensen. De kans dat zwarte mensen pijnmedicatie krijgen voorgeschreven is zelfs twee keer zo klein. In het Verenigd Koninkrijk overlijden zwarte vrouwen vijf keer zo vaak tijdens de bevalling dan witte vrouwen.

10. Iedereen kan problemen krijgen met zijn of haar geestelijke gezondheid, maar niet iedereen krijgt dit als gevolg van dagelijks racisme.

11. Als wit persoon zie je jezelf elke dag vertegenwoordigd, en dat heeft een reden: 91 procent van de mensen die in 2017-2018 nieuwe tv-series maakten in Hollywood zijn wit, 79 procent van het personeel van Amerikaanse uitgevers is wit en slechts 16 van de 100 best scorende films uit 2018 hadden een zwarte regisseur – wat een record was, maar nog steeds een fractie van het aantal witte acteurs. Ook het Nederlandse filmlandschap is erg wit, al wordt het langzamerhand wat beter.

12. Als je mensen van jouw huidskleur op tv ziet, zijn het meestal volwaardige personages met rijke levens, en geen stereotypes die speciaal gecast zijn om de set wat ‘divers’ te houden.

13. De carrière van Boris Johnson is eigenlijk ook één groot wit privilege. Alleen een witte man met particuliere scholing kan zoveel dingen verkloten en nog steeds worden verkozen om een land te leiden.

14. Als wit persoon is de kans klein dat een verhuurder je afwijst uit angst dat je z’n behang zal aantasten met je ‘exotische’ kookgewoontes.

15. Je wordt veel vaker uitgenodigd bij sollicitaties dan wanneer je een buitenlands klinkende naam zou hebben, zelfs als je verder over precies dezelfde opleiding en ervaring beschikt.

16. Je kunt je haar gewoon natuurlijk dragen, zonder dat je meteen als slordig of onprofessioneel wordt gezien.

17. Heb je in de Douglas altijd foundation kunnen vinden die perfect past bij je huidskleur? Voor zwarte vrouwen is dat lang niet altijd even vanzelfsprekend geweest. En nog altijd zijn er een hoop make-upmerken die geen donkerdere tinten hebben dan ‘honing’.

18. Je hebt op school over je eigen geschiedenis kunnen leren, in plaats van dat je het zelf ergens op moest zoeken. De zeventiende eeuw wordt in een Nederlandse geschiedenisles trots de Gouden Eeuw genoemd, een eeuw van welvaart en vooruitgang, waarbij onderwerpen als kolonialisme, imperialisme en slavernij vanuit jouw perspectief worden verteld. De gruwelijkheden die zich toen hebben voltrokken krijgen amper of helemaal geen aandacht.

19. Als je naar de kapper gaat weet je altijd dat er iemand is om je haren te wassen, knippen of stylen.

20. ‘Vleeskleurige’ pleisters hebben daadwerkelijk de kleur van jouw vlees. Hetzelfde geldvoor 'huidskleurige' bh's.

21. Als je bent opgegroeid met het idee dat de politie je vriend is, in plaats van een bedreiging van je leven, dan profiteer je ook zeker van je witte privilege.

22. Misschien is je eigen portemonnee niet eens zo dik, maar de witte bevolking profiteert in het algemeen wel degelijk van een historische, systemische etnische welvaartskloof. Pas in 2015 stopte het Verenigd Koninkrijk met het terugbetalen van geld dat geleend was om voormalige slavenhandelaren te compenseren – waar belastinggeld voor werd gebruikt.

23. Je kunt een baan aannemen zonder je zorgen te hoeven maken of er ook andere mensen met dezelfde huidskleur werken, of dat je misschien wel niet in de groep wordt opgenomen vanwege je achtergrond.

24. Sinds 2013 is het aantal haatmisdaden meer dan verdubbeld – vooral tegenover mensen met een niet-witte huidskleur. Maar als wit persoon merk je daar in principe niks van.

25. Je kunt gewoon winkelen zonder dat het personeel of de beveiligers je extra goed in de gaten houden.

26. Zwarte mensen worden vaak als potentieel gewelddadig gezien vanwege hun huidskleur, waardoor sommigen hun leven lang hun best doen om witte mensen om hen heen zich op hun gemak te laten voelen, en zichzelf te wapenen voor de potentieel schadelijke gevolgen van racisme.

27. Zwarte scholieren worden volgens Amerikaans onderzoek veel vaker geschorst of van school gestuurd dan witte kinderen, vanwege ingesleten vooroordelen.

28. In de VS zitten zwarte mannen veel langer in de gevangenis dan witte mannen die schuldig zijn aan exact dezelfde misdaden, ook als de criminele geschiedenis en andere relevante factoren worden meegerekend.

29. Je hoort nooit dat je “verrassend” knap, slim of welbespraakt bent “voor iemand die wit is”.

30. Je kunt overal naartoe reizen zonder je zorgen te maken over veiligheidsproblemen vanwege je huidskleur, en je hoeft van tevoren niet te googelen of er veel racisme heerst op je vakantiebestemming.

31. Je hebt meer toegang tot geestelijke gezondheidszorg omdat je er meer geld voor hebt, en de mensen die je vervolgens helpen zijn waarschijnlijk ook wit, en daardoor beter in staat om zich in jou in te leven.

32. Uit een Amerikaans onderzoek uit 2018 bleek dat de overgrote meerderheid van kinderboeken over witte mensen gaat en door witte mensen geschreven is. Ook de Nederlandse literatuur wordt gedomineerd door witte mannen.

33. Twee jaar geleden bleek uit uitgebreid onderzoek van NRC dat Nederlandse mediabedrijven voornamelijk worden geleid door witte mannen. Ook zijn nieuwsredacties vaak nog altijd overweldigend wit. Dat betekent dat er vaak onbewust aan de ervaringen van mensen van kleur voorbij wordt gegaan, en zij zichzelf minder vaak terugzien op tv.

34. Je kunt veilig naar elke club gaan, met de garantie dat je niet geweigerd zal worden vanwege je huidskleur. In tegenstelling tot mensen die niet wit zijn, die het slachtoffer kunnen worden van discriminerend deurbeleid. Maar het kan ook nog erger: de negentienjarige Julian Cole belandde in een vegetatieve toestand nadat hij bij een nachtclub door de politie was aangepakt, en daarbij onder andere zijn nek brak. De drie agenten die daarbij betrokken waren zijn daarna ontslagen.

35. De grote meerderheid van de technologie is ontwikkeld met jou in het achterhoofd: van de fotocamera, waarbij het in eerste instantie vooral belangrijk was dat de witte huid er zo realistisch mogelijk uitzag, tot nieuwere uitvindingen zoals automatische zeeppompjes, die vaak niet in staat zijn om een donkerdere huid te registreren.

36. Mensen kunnen je makkelijk van andere witte mensen onderscheiden. Dit geldt helaas niet voor mensen van kleur: die worden vaak op werk door de war gehaald met de enige andere niet-witte collega, of nog veel erger: die worden bij getuigenverklaringen ten onrechte voor een misdadiger aangezien.

37. Niet-witte mensen worden vaak omschreven als dieren. Denk bijvoorbeeld aan commentaar bij voetbal, waarbij Afrikaanse teams en spelers “rauwe, krachtige beesten” worden genoemd, terwijl Europeanen eerder in termen als “technisch” en “tactisch” worden beschreven.

38. Vanwege structurele ongelijkheden en racistisch beleid leven etnische minderheden vaker in armoede dan witte mensen en hebben ze vaker slecht betaald werk.

39. Zwarte activisten Quinsy Gario en Jerry Afriyie waren in 2011 aanwezig bij de intocht van Sinterklaas in Dordrecht. Omdat ze allebei een T-shirt droegen met ‘Zwarte Piet is Racisme’ erop geschreven, werden ze behoorlijk hardhandig gearresteerd vanwege het ‘verstoren van de openbare orde’. Hun huidskleur leek daarbij een rol te spelen: een agent vroeg Gario naar zijn afkomst, omdat hij Sinterklaas niet “als een stukje traditie” zag. De Nationale Ombudsman verklaarde drie jaar later dat de arrestatie onterecht en een schending van de mensenrechten was.

40. Omdat de witte kleur als standaardervaring wordt gezien, denk je waarschijnlijk dagenlang niet na over hoe andere mensen zich voelen, als je daar geen zin in hebt. Je hebt waarschijnlijk niet eens door dat dit verschil er zo is.

41. Omdat zwarte mensen historisch gezien altijd minder toegang hadden tot eigendomsrecht en vermogensvorming, is het nettovermogen van het gemiddelde witte gezin in de VS tien keer zo groot als dat van het gemiddelde zwarte gezin. In het Verenigd Koninkrijk verdienden etnische minderheden tussen 2012 en 2018 gemiddeld 5 tot 10 procent minder dan hun witte evenknieën.

42. Vind jij het vanzelfsprekend dat je mag stemmen? Vanwege het systemische racisme in het juridische systeem van de VS is naar schatting 1 op de 13 zwarte Amerikanen zijn stemrecht verloren, wat vier keer zoveel is als bij andere Amerikanen. Zwarte stemmen worden nog verder onderdrukt door dingen als de Voter ID-laws (wetten die identificatie verplicht maken), registratiebeperkingen en het wegzuiveren van kiezers.

43. Nog altijd geeft bijna de helft van alle Nederlanders meer om een racistisch sprookjesfiguur uit de negentiende eeuw dan om echte zwarte mensen.

44. The Huffington Post publiceerde binnen een uur twee stukken, waarin Seth Rogen en John Boyega op de racistische gebeurtenissen reageerden. Seth Rogers werd in de kop geprezen om zijn “no-nonsense-reactie op commentaren rondom All Lives Matter”, terwijl bij John Boyega centraal stond dat hij de bewering afwijst dat hij zijn platform “gebruikt om haat te verspreiden jegens witte mensen”.

45. In veel landen, waaronder de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, zijn rond de 80 procent van alle schooldocenten wit. De kans is dus groot dat je les hebt gehad van iemand die eruitziet zoals jij. En iedereen die nu op school zit heeft last van het lerarentekort, maar kinderen die op een zwarte school zitten vijf keer zo erg.

46. In de VS roken zwarte en witte mensen evenveel wiet, maar worden zwarte mensen vier keer zo vaak gepakt voor wietbezit. In het Verenigd Koninkrijk gebruiken zwarte mensen minder drugs dan witte mensen, maar worden ze er wel zes keer vaker voor aangehouden – in Londen worden zwarte mensen zelfs vijf keer zo vaak aangeklaagd voor wietbezit dan witte mensen. Zelfs nu wiet in steeds meer Amerikaanse staten legaal begint te worden, komen zwarte mensen vast te zitten voor kleine drugsovertredingen, terwijl witte ondernemers er goud geld aan verdienen.

47. Als je besluit een eindje te gaan wandelen, hoef je je geen zorgen te maken dat een witte vrouw woedend wordt als je haar vraagt of ze haar hond aan de lijn kan houden, in een gebied waar honden ook gewoon aan de lijn moeten, en ze de politie belt omdat ze “wordt bedreigd door een Afro-Amerikaanse man” terwijl ze dondersgoed weet dat ze daarmee jouw leven in gevaar brengt.

48. De verschillende resultaten die je bij Google Afbeeldingen krijgt als je "tieners" of "zwarte tieners" intikt.

49. Er is meer dan 12 miljoen euro uitgegeven om Madeleine McCann te vinden, het Britse meisje dat dertien jaar geleden verdween in Portugal. Shukri Abdi, een twaalfjarige zwarte vluchteling, verdronk in een rivier vlak bij Manchester, terwijl een van de kinderen met wie ze was erbij stond te lachen. Haar zaak werd meteen na haar dood gesloten en afgedaan als een ongelukje.

50. Vond je dit alles moeilijk en verrassend om te lezen? Dan heb je ook het privilege dat je hebt mogen leren over racisme, in plaats van dat je het al je hele leven zelf ervaart.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op VICE UK.