Wat te doen als je op de fiets een duif aanrijdt

Ik rijd dagelijks door de Damstraat in Amsterdam, waar het altijd krioelt van de duiven die twee meter voor mijn voorwiel over straat lopen. Omdat ik logischerwijs wil vermijden dat ik over ze heen rijd rem ik of wijk ik uit, maar de kans dat het een keer fout gaat is zeer groot. Elke dag vraag ik me weer af wat ik in dat geval zou doen. Zou ik stoppen om de dode duif netjes in de prullenbak te gooien als hij dood is? En wat als de duif nog leeft? Moet je dan alles doen om hem te redden? Of moet je dan om verder leed te voorkomen het nekje omdraaien, onder toeziend oog van het voorbijslenterend publiek? En hoe ga je om met die verontwaardigde blikken bij zo’n soort handeling? Zoveel vragen. Elke dag.

De makkelijkste oplossing is natuurlijk gewoon doorrijden en doen alsof er niks gebeurd is, maar dat doet me teveel denken aan een verhaal dat ik om mijn zeventiende hoorde in het woelige Zuidwest-Brabantse uitgaansleven. Het werd me verteld door Amanda, een onophoudelijk rokend meisje dat behangen was met gouden Kruidvat-sieraden en wier voorgevel immer – weer of geen weer – voor driekwart zichtbaar was. Altijd als ik haar tegenkwam vertelde ze over de avonturen die ze die week had meegemaakt. Meestal waren het akkefietjes met “de kuthoeren uit de buurt”, maar er is één verhaal dat me echt is bijgebleven. Amanda was ooit op een donkere winteravond met haar fiets over een hond heengereden die uitgelaten werd. Ze was op haar telefoon aan het kijken toen ze het zebrapad naderde, rookte tegelijkertijd een sigaret en had dus hoogstens een halve vinger aan het stuur. Waarschijnlijk was ze precies over de nek van het beestje heen gereden, want ze had naar eigen zeggen niet zo’n grote hobbel gevoeld. De baas had geschreeuwd en Amanda was in paniek doorgereden.

Een aantal dagen erna berichtte de lokale krant over de gebeurtenis. De Jack Russel die Amanda in het wiel had gehad was op slag dood geweest en de nog onbekende dader werd gezocht omdat die was doorgereden. Amanda vertelde me dit verhaal terwijl ze paffend aan de bar hing, en leek niet half zo onder de indruk van haar verhaal als ik. Ze is nooit opgepakt.

Ik wil liever geen Amanda worden als ik een duif tussen de spaken krijg, al is een Jack Russel natuurlijk iets compleet anders dan een duif. Een duif heeft doorgaans geen emotionele waarde voor iemand, maar is wel groot en aanwezig genoeg om flink in de weg te zitten als je hem aanrijdt. Wat moet je in dat geval doen – zeker als hij nog leeft?

Wat te doen als dit beest nog zou leven?

Om tot een antwoord te komen belde ik met verschillende instanties. Instanties weten het namelijk altijd beter dan jij en ik. “Het is niet de bedoeling dat je zelf op straat het nekje om gaat draaien,” legt Angelique Allaert van de Dierenbescherming uit. “Dit kan namelijk ook pijnlijk zijn voor de duif. We adviseren daarom om de dierenambulance te bellen”.

Peter van Berkel is woordvoerder van de Dierenambulance en geeft een genuanceerdere kijk op de praktische uitvoering van Angelique’s advies. “Het verschilt per dierenambulance of ze uitrukken voor een duif. Alle 92 ambulances hebben hun eigen regels en opereren onafhankelijk van elkaar.” De dierenambulances krijgen geen overheidssubsidie en zijn dus afhankelijk van donaties. “Sommige ambulances hebben daarom wel geld om uit te rukken voor een duif, maar andere rijden niet voor vogels omdat daar niet genoeg geld voor is. Dat is heel jammer, maar het is onmacht.” De duiven in Amsterdam hebben volgens Peter geluk, want de Amsterdamse dierenambulance heeft wel genoeg geld om uit te rukken voor vogels.

Met de wiebelige economie van tegenwoordig is het natuurlijk lang niet zeker dat de Amsterdamse dierenambulance genoeg donaties blijft ontvangen om voor gewonde duiven uit te blijven rukken. En wat als ik een duif aanrijd in een gebied waar de dierenambulance niet op komt dagen voor vogels? “Dan kun je het beste naar de dierenarts gaan om hem daar in te laten slapen,” adviseert Angelique van de Dierenbescherming. Ik snap Angelique’s reactie, maar persoonlijk lijkt het me zowel erg raar als tijdrovend om met een platgereden hoop duif in mijn hand op zoek te gaan naar een dierenarts. Ik werk full time en kan dit soort dingen er op een doordeweekse dag niet bij hebben.

“Het hangt af van de drukte, maar meestal duurt het ongeveer een uur voordat je weer buiten staat”, zegt de receptioniste van Dierenartspraktijk Centrum en West in Amsterdam. “Als een vogel aangereden is komt hij er eigenlijk nooit meer bovenop en laten we hem vrijwel altijd inslapen.” Van de aanrijding tot de inslaping ben je dus al gauw anderhalf uur kwijt. Anderhalf uur waarin de duif vergaat van de pijn. Dan moet je nog wel het geluk hebben dat je de duif hebt overreden tijdens het spreekuur, dat dagelijks wordt gehouden van half 1 tot 2 en van half 7 tot 8. Als dat niet het geval is moet je volgens de receptioniste “even wachten” en sta je dus machteloos urenlang met een creperende duif voor de deur. De inslaping is gratis, maar het blijft veel moeite voor het omleggen van een gewonde duif die je nooit hebt gekend. Daarnaast, en belangrijker nog, is het voor de duif zelf ook geen pretje om na een aanrijding nog uren helse pijnen te doorstaan om vervolgens alsnog afgemaakt te worden.

Het omdraaien van de duivennek is dan misschien een paar seconden pijnlijk en niet helemaal wat Angelique van de Dierenbescherming adviseert, het lijkt er wel op dat dit zowel voor jezelf als voor de duif de beste oplossing is.

Maar wat is de beste manier om een gewonde duif uit zijn lijden te verlossen? Volgens veel gebruikers van het forum op vogelcafe.nl gaat het hard op de grond of tegen de muur gooien van de vogel te ver. Bovendien is succes niet verzekerd. Het omdraaien van de nek is dan een betere oplossing. Het is hierbij essentieel dat het zonder aarzeling gebeurt. Je pakt het lichaam van de duif in de ene hand en de kop in de andere en maakt een snelle draaibeweging. Ook hier kan het zijn dat de duif het overleeft, en inhumane pijnen doormaakt. Sommige leden op het forum zijn daarom van mening dat het beter is om de kop van de vogel eraf te trekken, dan is het gelijk afgelopen. “Het lichaam zal nog wat stuipjes trekken, maar voelt niks meer,” schrijft gebruiker Pascal. Een tragische, maar snelle dood.

Mocht de dag komen dat je een duif aanrijdt, dan hoef je dus niet zo laf door te rijden zoals Amanda dat deed bij een Jack Russel. Je stapt snel van je fiets af en trekt zonder te twijfelen met een ferme ruk de kop van het beestje eraf. Waarschijnlijk zullen omstanders je even vreemd aankijken als het duivenbloed op hun jassen spuit, maar laat ze dan dit artikel lezen en ze zullen begrijpen dat jij het beste voor hebt met duiven. Vergeet niet om de twee stukken duif in de prullenbak te gooien.