Het lugubere mysterie van de dode scenarioschrijver wiens handen nooit gevonden werden

Gary Devore reed naar huis door de Mojavewoestijn. Hij had net een filmscript afgerond. Devore was een succesvolle scenarioschrijver, scriptdokter en producent in Hollywood, en was bekend geworden met films als Raw Deal met Arnold Schwarzenegger, en Dogs of War met Christopher Walken. Maar dit scenario was anders dan zijn vorige films. Het zat vol met aantijgingen tegen de Amerikaanse overheid, die te maken hadden met drugs en bankovervallen, tegen de achtergrond van een van de controversieelste oorlogen van de twintigste eeuw: de invasie van Panama.

Devore kwam die nacht niet thuis. Hij verdween midden in de nacht in de woestijn, terwijl hij naar huis reed met zijn afgeronde script. Zijn lichaam werd een jaar later gevonden, maar het script – en allebei zijn handen – waren verdwenen.

Dit is in ieder geval hoe dr. Matthew Alford, een Britse academicus en expert op het gebied van de banden tussen Hollywood en de politiek, het verhaal vertelt. Alford ziet de verdwijning van Devore als "de beste spionagethriller die nooit is geschreven", en heeft buitengewoon veel moeite gedaan om het verhaal naar buiten te brengen.

Devore verdween in 1997, en ondanks een intensieve zoektocht door de politie leek hij een jaar lang spoorloos te zijn verdwenen. Hij werd uiteindelijk gevonden door een amateurdetective die zei dat hij "een voorgevoel" had. Het leek erop dat Devore de betonnen rand van het California Aquaduct had geraakt, en met zijn auto in het water eronder was beland. De zaak werd al snel populair onder complottheoristen, die speculeerden dat Devore wellicht vermoord was door alles van Russische drugsbendes tot de CIA.

Naast de verdwenen handen, waren er verschillende aspecten van het officiële verhaal die niet leken te kloppen. Zijn laptop waarop het script voor Devore's nieuwe film, The Big Steal, stond en zijn pistool werden ook niet gevonden. Bovendien was het aquaduct al grondig doorzocht toen hij net vermist was, en waren er ook geen sporen van een ongeluk te zien. Als het officiële verhaal klopte, zou Devore vijf kilometer tegen de richting van het verkeer in moeten hebben gereden zonder gezien te zijn. Bovendien stonden zijn koplampen niet aan, dus had hij kilometers moeten spookrijden in totale duisternis.

Volgens de privédetective Donald Crutchfield, die al decennia in Hollywood actief is en heeft gewerkt voor mensen als Judy Garland, Frank Sinatra en Marlon Brando, zou "zelfs Evil Knievel dat op z'n beste dag nog niet kunnen."

Het officiële verhaal klinkt nogal onwaarschijnlijk, en dat is precies waarom Matthew Alford bijna tien jaar lang heeft onderzocht of iemand, of een bepaalde organisatie, Devore heeft vermoord. "Het is erg moeilijk om te bewijzen dat iets daadwerkelijk is gebeurd, zoals een moord," zegt hij. "Maar je kan wel bewijzen dat iets niet gebeurd is, zoals een onmogelijk ongeluk. Hoe kan je in godsnaam omkeren op een snelweg en vijf kilometer spookrijden met je koplampen uit? Als meerdere experts zeggen dat dit onmogelijk is, dan moet je wel de conclusie trekken dat dit een moord was, die in de doofpot is gestopt. En de enige die dat succesvol zou kunnen doen, is de overheid. Het is dus logisch om te denken dat dit een door de overheid geïnstigeerde of gefinancierde moord is geweest."

De trailer van The Writer With No Hands

Het onderzoek van Alford naar de dood van Devore resulteerde in een bekroonde documentaire, die geregisseerd werd door William Westaway en uitkwam in 2014, en een boek dat in april uitkwam, met de gelijknamige titel The Writer With No Hands. Een geüpdatete versie van de film zal in 2017 worden uitgebracht. Alsof het hele verhaal nog niet mysterieus genoeg is, werd de website die gemaakt werd voor de release van de documentaire twee jaar geleden gelijk uit de lucht gehaald, en wiste de dader alle sporen van z'n aanval uit de code.

The Writer With No Hands onthulde een aantal tot dan toe onbekende feiten over de zaak. Zo bleek dat er wel handbotten van Devore werden gevonden in de rivier, maar dat deze incompleet waren. Volgens het officiële rapport werden er 23 botten gevonden, terwijl dat in feite maar drie waren. De misvormde linker pink van Gary, die een duidelijk identificatiekenmerk zou zijn, werd niet gevonden. Het was onmogelijk om dna uit de botten te extraheren, omdat ze "te oud" waren.

In zijn documentaire suggereert Alford dat mannen die zeiden dat ze voor de overheid werkten het huis van Gary binnendrongen en zijn aantekeningen voor het scenario meenamen in de dagen na zijn verdwijning. Ook is er geen officieel rapport van het laatste telefoontje dat Gary pleegde naar zijn vrouw, waarin hij zei: "Ik draai op pure adrenaline hier." Meerdere getuigen meldden ook dat zij een zwarte helikopter foto's zagen maken van de auto toen deze uit het water werd gehaald in 1998. Alford stelde vast dat dit geen politiehelikopter was, en dat de helikopter ook niet bij de nabijgelegen luchtmachtbasis hoorde.

Alford presenteerde zijn bevindingen aan het Sherriff's Department van Santa Barbara, en vroeg hun dossier over Devore op, wat zeshonderd pagina's lang was en bestempeld was als "vertrouwelijk". Maar vanwege zijn nieuwe informatie, zo zei de politie, zouden ze mogelijk de zaak heropenen en konden ze hem daarom niet het dossier geven. De bevindingen van Alford lijken op zijn minst aan te tonen dat er een grove fout is gemaakt in het politieonderzoek als het gaat om de handbotten, maar hij heeft het idee dat het Sherriff's Department sowieso weinig zin had om met hem samen te werken. "De politie deed alsof ze het allemaal heel serieus namen, terwijl dat niet zo was. De politie had jaren geleden al de zaak opnieuw moeten onderzoeken en moeten evalueren wat er mis ging in hun eigen onderzoek," zegt hij.

Alford ontdekte ook dat Devore regelmatig samenwerkte met de CIA. De ex-vrouw en weduwe van Devore herinnert zich gesprekken met mensen die te maken hadden met de overheid, en weet nog dat Devore werkte aan documenten met Cyrillische teksten erop, waar hij niet over wilde praten met haar. Zijn weduwe Wendy was ook degene die als eerste details van het scenario onthulde. Zij vertelde CNN:

"Hij was erg geschrokken van sommige van de dingen die hij had ontdekt in zijn research. Hij onderzocht de Amerikaanse invasie van Panama, omdat dit de historische achtergrond was van het verhaal dat hij aan het schrijven was; en de afzetting van Noriega en de enorme witwaspraktijken bij de Panamese banken, en ook de witwaspraktijken van onze eigen overheid."

Alford kwam erachter dat Devore bij de Tonopah Air Force Base (Area 52) had gewerkt, en vond bewijs dat hij naar Zuid-Amerika was gereisd met het leger. Devore kende ook Chase Brandon, het gezicht van de Hollywoodafdeling van de CIA in de jaren tachtig. Brandon is de neef van Tommy Lee Jones, en ontmoette Devore toen hij de getuige was op de bruiloft van Jones in 1981. De publicist van Devore, Michael Sands, beweerde dat hij zelf samenwerkte met de CIA, en de bekroonde AP-journalist Linda Deutsch beschreef hem als "nauw verbonden aan het leger."

Er werd gedacht dat deze banden tussen de politiek, het leger en Hollywood door de jaren heen verzwakt waren. In 1975 werd bekend dat de CIA vrijwel elk aspect van de nieuws- en entertainmentmedia had geïnfiltreerd als onderdeel van Operation Mockingbird, en men ging ervan uit dat deze overheidsinfiltratie sindsdien was ingeperkt. Maar bewijs dat in recente jaren is ontdekt door Alford en andere academici zoals Tricia Jenkins laat zien hoe groot de invloed van de Amerikaanse overheid op Hollywood nog steeds is.

Alford zegt dat hij zelf ook verbaasd is over hoeveel hij heeft ontdekt. "De band tussen de entertainmentwereld en de politiek is zo innig," zegt hij. "Toen ik begon te onderzoeken hoe films het buitenlandse beleid van Amerika representeren voor mijn PhD, dacht ik dat ik twee compleet verschillende dingen samenbracht. Maar het is duidelijk geworden dat deze twee werelden nauw met elkaar verweven zijn – veel nauwer dan we ooit dachten."

Als Devore inderdaad voor de overheid werkte, dan is zijn ideologie door de jaren heen veranderd. Meerdere vrienden herinneren zich hoe hij steeds sceptischer tegenover de Amerikaanse overheid begon te staan, en Alford denkt dat dit kwam door de tijd die hij met het leger doorbracht. "Hij was bijna een belichaming van de entertainmentwereld, van fictie, van luchtigheid en komedie," zegt Alford over Devore, die erom bekend stond dat hij er een typische Hollywood-levensstijl op na hield, en met Janet Jackson had gedatet en bevriend was met mensen als Schwarzenegger en Kurt Russell. "Dat hij plotseling een ommezwaai maakte en de brute realiteit van het vuile politieke spelletje onder ogen begon te zien – hij was niet het soort man dat daar op een normale manier mee om kon gaan. Gary was een kunstenaar; hij zou daar niet mee kunnen dealen op de manier waarop een soldaat dat zou doen."

Dit werd vooral duidelijk in zijn definitieve script voor The Big Steal. Het scenario speelde zich af tijdens de invasie van Panama, en beloofde de echte reden voor deze oorlog te onthullen. Het scenario zat vol scepsis en sarcasme, en bevatte zinnen als "Het lijkt alsof het Pentagon de bankoverval heeft gepleegd en de oorlog slechts een afleidingsmanoeuvre is," en "Denk je nou echt dat we Panama zouden binnenvallen alleen maar om Noriega te grijpen?" De Britse regisseur en vriend van Devore John Irvin vertelde Alford: "Gary heeft misschien een bepaalde tape gevonden," en Alford is er zeker van dat het derde bedrijf van het script zou gaan over het stelen van staatsgeheimen. Alford baseert zich daarbij vooral op beweringen die werden gedaan in de Britse krant de Correspondent in 1989, dat Noriega Amerikaanse hoogwaardigheidsbekleders chanteerde. Dr. Alford zegt dat de film van Devore de invasie mogelijk presenteerde als niets meer dan een afleidingstactiek die Amerika in staat stelde om Panama binnen te vallen om belastende foto's van Amerikaanse hoogwaardigheidsbekleders terug te krijgen, die Noriega gebruikt kon hebben om ze te chanteren.

Op dit punt moet je je wel afvragen of de samenzweringstheorie niet veel te ver gaat. Een recensie in POV Magazine vroeg zich af of het onderwerp van de film echt Devore is, of Alford zelf.

"[Alford is] zo betrokken bij de zaak dat hij zich niet eens realiseert dat Westaway hem het onderwerp van de documentaire heeft gemaakt. Terwijl de dood van Gary essentiële vragen oproept over de propagandamachine, laat de figuratieve verdwijning van Matthew [Alford] de gevaren zien van een allesverslindend intellectualisme. Alleen het escapisme van Hollywood kan ervoor zorgen dat iemand gelooft dat ze een vis kunnen vangen die er niet is."

Alford besteedt in The Writer With No Hands wel aandacht aan de impact die zijn onderzoek naar de dood van Devore op hem heeft gehad. Op sommige momenten leek het alsof hoe dieper Alford in de zaak van Devore dook, hoe meer zijn eigen leven ook begon te ontrafelen. Alford was op papier de ideale kandidaat om Devore te onderzoeken – een expert op het gebied van de politiek van Hollywood met een achtergrond in de academische wereld die de mogelijkheid had om zich volledig aan de zaak te wijden – maar zelfs hij ziet in dat zijn persoonlijke leven behoorlijk te lijden heeft gehad onder zijn research.

Alford is ook niet te beroerd om toe te geven dat zijn interesse in Devore meer dan eens een obsessie is geworden. De mate waarin hij zich aan Devore heeft geweid was ongezond, en gedurende het boek dreigt hij constant te verdrinken in de samenzweringstheorieën en het zicht op de werkelijkheid te verliezen. Tijdens ons interview stopte hij soms halverwege een antwoord, en zei dan: "Ik praat alsof het weer 2011 of 2012 is."

Hij vertelde hoe ver hij bereid was om te gaan voor zijn onderzoek. "We hebben beelden waarop ik 's nachts over een snelweg rijd en de koplampen uit doe om te zien wat er gebeurt. Ik gil het dan uit en doe de lampen gelijk weer aan. Je kan niks zien – het is echt pikdonker. Will [de regisseur] zei: "Oké, we hebben het shot," en omdat ik er zo diep in zat in dat moment had ik zoiets van: "Nee, laten we het nog een keer doen," en dat deed ik toen gelijk en toen raakte ik ook gelijk weer in paniek."

Het ware en complete verhaal van Devore zal misschien nooit bekend worden, en zelfs Alford wil niet toegeven hoeveel hij nou precies weet.

Hij liet bepaalde namen weg uit het boek en weigerde tijdens ons gesprek bepaalde vragen te beantwoorden (zoals 'denk je dat je iemand hebt gesproken die precies weet wat er gebeurd is?'). Maar als je met Alford praat, merk je dat hij altijd een beetje teleurgesteld zal zijn dat hij geen doorslaggevend bewijs heeft gevonden.

"De hele zaak is een kaartenhuis," zegt hij wanneer we het gesprek afronden. "Het kleinste dingetje kan het doen instorten."

"En wie weet," voegt hij nog op geheimzinnige toon toe. "Misschien is dat al gebeurd."

Wil je elke zaterdag een overzicht van onze beste verhalen toegestuurd krijgen? Schrijf je dan nu in voor onze newsletter.

Volg VICE België ook op Facebook, Twitter en Instagram.