Kun je de langetermijngevolgen van drugs tegengaan met sport en gezond eten?

Iedereen lijkt steeds meer bezig te zijn met "clean eating" en fitness, en bij elke calorie die we binnen krijgen zijn we gelijk al bezig met hoe we hem weer gaan verbranden. Maar sinds de opkomst van "zitten is het nieuwe roken" en "de vleesvrije maandag" kom je niet meer weg met simpelweg "minder eten en wat meer bewegen". We willen data, het liefst data die we kunnen delen via sociale media, tussen de plaatjes van ons wielerrondje en de foto's van onze strakke, zweterige biceps door.

De contentfabrieken van deze wereld hebben van die lekkere online infographics gemaakt die laten zien hoe je je favoriete fastfood weer kunt verbranden, vaak via compleet onmogelijke methodes. Een man moet 5 uur en 53 minuten gewichtjes optillen om een groot Big Mac-menu te verbranden, een vrouw 1 uur en 1 minuut rolschaatsen om een Frappuccino van de Starbucks af te schudden. Dat werk.

Dit is een behoorlijk ongezonde manier om met je gezondheid bezig te zijn, een laden-lossen-mentaliteit die de voorkeur geeft aan excessen boven algehele matiging. Dat gezegd hebbende: ook ik houd van Big Macs en bizarre lijfstraffen, dus wie ben ik om hierover te zeuren? Als het in theorie werkt voor slecht eten, kan deze aanpak dan ook worden toegepast op andere ondeugden, zoals regelmatig veel meer drugs gebruiken dan goed voor je is?

Zijn er manieren om het tij van de langetermijngevolgen van drugs te keren? Kan ik de schade van mijn gelegenheidsalcoholisme teniet doen door meer bleekselderijsmoothies te drinken? Kun je een cocaïnehart herstellen met negenhonderd push-ups per dag voor de rest van je leven? Ik sprak een aantal drugs- en gezondheidsexperts over deze zaken, en dit is wat ze zeiden.

Sinds mijn late tienerjaren zijn de zorgen die ik heb als het op mijn alcoholconsumptie aankomt wat verschoven. Waar ik me ooit afvroeg of ik zo dronken zou worden dat ik op de hond van mijn vriendin zou kotsen tijdens een feestje, vraag ik me nu af of een vierde blikje bier op de dinsdagavond mijn dood door hartkwalen zal vervroegen.

Ik belde Joseph van der Merwe, een personal trainer en fitnesscoach uit Londen om hem te vragen of sport de gevolgen van een paar blikken bier teniet kan doen. "In 4 blikjes zitten ongeveer 600 calorieën, afhankelijk van het merk, dus we hebben het waarschijnlijk over 30 tot 40 minuten flink rennen om het te verbranden," zei hij.

Volgens dr. Adam Winstock, oprichter van de Global Drug Survey en psychiater, is er een bevolkingsgroep die deze aanpak regelmatig hanteert. "De mensen die ik dit vooral heb zien doen zijn homoseksuele mannen die aan chemsex doen," zei hij. "Die feesten hard op vrijdag, zaterdag en zondag, en zitten daarna van maandag tot donderdag in de sportschool." Compenseer je daarmee het weekend? "Nee. Maar als je het ervan neemt in het weekend, is het dan beter dat je de rest van de week gelukkig en gezond leeft, dus dat je beweegt, niet rookt en naar de sportschool gaat? Absoluut."

Joe is het ermee eens dat het beter is om wel te sporten dan niet, maar hij voegt eraan toe: "Het idee dat je jezelf beschermt tegen de negatieve gevolgen van drugs met voeding en beweging is alsof je een brand probeert te blussen met een natte schuurspons."

Guy Jones, scheikundige bij The Loop, een organisatie die drugs test en de schade ervan wil inperken, legt uit dat de THC in wiet het endocannabinoïde systeem in de hersenen beïnvloedt, dat verantwoordelijk is voor veel dingen, zoals hongercontrole en slaapregulatie. Een paar jaar terug, tijdens een behoorlijk zware aanval op m'n endocannabinoïde systeem, verslikte een vriend van me zich in slagroom. Het idee dat mijn vriend het zou afleggen tegen de opgeklopte room van koemelk raakte me, en ik herinner me dat ik van paniek spontaan niet meer high was.

Ik weet niet meer precies hoeveel ik toen gerookt had, maar ik vroeg aan Guy of angst een gangbare manier is om de uitwerking van een sporadische gram wiet tegen te gaan. "De adrenaline haalt de cannabis niet uit je systeem," zegt hij, "maar het zorgt wel voor wat we tegendraadse signalen noemen vanuit de cannabinoïde receptoren… dus ja, het kan heel goed een moment van helderheid veroorzaken [als je stoned bent]."

Met blowen is het natuurlijk zo dat je een brandende plant in je longen zuigt — en als je gewoon een jointje rookt zit er waarschijnlijk ook nog wat tabak in de mix. Zoals Guy zegt: "Tabak is een buitengewoon giftige en kankerverwekkende stof. De beste tip voor wietrokers is dan ook om het niet met tabak te roken." Volgens Joe is het helaas niet mogelijk om je longen een soort voorjaarsschoonmaak te geven. "Het idee dat tien kilometer hardlopen je longen weer vrijmaakt van kankerverwekkende stoffen…dat gaat niet gebeuren."

Het ding met cocaïne is — behalve in Zuid-Amerika — dat het versneden is met allerlei troep omdat dealers goedkope klootzakken zijn. Die troep heeft een variatie aan negatieve gevolgen voor je corpus, al is het onwaarschijnlijk dat je huid ervan wegrot, zoals vorig jaar geclaimd werd. Bovendien valt het in Nederland, waar coke gemiddeld 59 procent zuiver is, nog alleszins mee. Maar hoe zuiver je poeder ook is, het gaat sowieso "zorgen voor hartproblemen omdat het je zenuwbaan blokkeert, waardoor het je hartritme verstoort," aldus Guy.

Iedereen die ik sprak zei dat er geen gegarandeerde methode is om deze bijwerking te vermijden. "Mensen denken dat de combinatie van coke met alcohol een goede manier is om de scherpe randjes eraf te halen," zei Adam. "Maar die combinatie is eigenlijk veel gevaarlijker, omdat je uiteindelijk alleen maar meer drinkt en snuift, wat slecht is voor je hart en je lever." Guy is het daarmee eens: "De tip die ik mensen wil meegeven voor coke is dit: staar je niet blind op wat het met je hart doet, maar hou je alcoholinname in toom."

Wat als je een hart hebt als een machine, met een rustritme van 30 bpm, zoals Lance Armstrong? "Hij herstelt niet sneller," zegt Joe, "maar het is minder waarschijnlijk dat hij eraan onderdoor gaat."

Langdurig cocaïnegebruik kan leiden tot gezwollen hartweefsel en littekens. De zwelling kun je verminderen door te sporten, maar die littekens — die zorgen voor permanente hartschade en de kans op een vroegere dood — zijn dat niet.

In tegenstelling tot cocaïne heeft mdma niet direct invloed op de elektrische impulsen in je hart. Maar, zoals Guy uitlegde, "het zet het hart wel onder druk, want het vernauwt bloedvaten, waardoor je bloeddruk verhoogt en het hart harder moet werken."

Ook hier geldt: het is moeilijk om hartschade tegen te gaan. Maar van alle drugs die ik besprak is mdma de enige waarbij voeding je kan helpen om de psychologische bijwerkingen tegen te gaan. Een legaal verkrijgbaar voedingssupplement als 5-HTP kan je serotonine, het geluksstofje dat uit je brein wordt afgetapt terwijl je aan de mdma bent, waardoor je de dagen erna down bent, weer op peil brengen – al moet je dit niet gebruiken terwijl de drugs nog in je systeem zitten. Hetzelfde geld voor voedsel dat rijk is aan aminozuur, zoals kalkoen, zalm en quinoa.

Het ding is, zegt Adam, dat het sowieso altijd beter is om gezond te eten, of je nu drugs gebruikt of niet. Diëtiste Ruth Kander is het hier laaiend mee eens. "Het is altijd beter om spinazie en een banaan te eten dan gefrituurd fastfood," zegt ze, en ze verwerpt het idee dat je met een gezond dieet de destructieve effecten van deze drug kunt tegengaan. "Als je veel drinkt en drugs gebruikt dan verniel je je lichaam. Niets kan dat fixen."

Als je de schadelijke aard van deze drug samen met variabelen als puurheid en persoonlijke tolerantie op de weegschaal legt, dan kun je alleen maar concluderen dat er weinig manieren zijn om de schade in te perken. Maar wat raar is, is dat de drug waar je het meest compleet van flipt toch een soort van relatief veilig is om te nemen. Guy legt je uit hoe ketamine werkt:

"Ketamine blokkeert zenuwbanen van het brein naar het lichaam en vice versa. Een kleine dosis zorgt voor wat mensen beschrijven als een prettig gevoel van disassociatie — een bijna generiek gevoel van high zijn. Een hogere dosis zorgt er uiteindelijk voor dat mensen totaal verlamd raken, waarbij ze niet meer kunnen bewegen en het idee hebben dat ze alleen nog maar "in hun hoofd leven" — wat doorgaans de K-hole genoemd wordt."

Als jij een van die idioten bent die lijnen keta snuift puur om in een K-hole te komen, dan gebruik je wel een drug die vrij laag scoort op de schadeschaal, veel lager dan alcohol, tabak en cannabis. "Ketamine is een verrassend veilige drug, zo veilig dat het bij de Wereldgezondheidsorganisatie op de lijst van onmisbare medicijnen staat," aldus Guy. "En als het als medisch verdovend middel gebruikt zou worden dan zouden de doses veel hoger zijn dan bij recreatief gebruik."

Dit moet natuurlijk geen rechtvaardiging zijn om elk weekend een gram keta door je neus te jagen. Op de lange termijn zorgt het voor littekens op je blaas, die zo erg kunnen worden dat je een transplantatie nodig hebt. Iedereen die ik sprak zei dat stoppen met keta de enige manier is om de langetermijngevolgen ervan tegen te gaan.

Als we de Global Drug Survey moeten geloven dan is lachgas nu nummer zeven in de hitlijst van populaire drugs wereldwijd. Gezien de korte high en de lage prijs is dit niet verrassend.

Ik heb ook weleens een ballon leeggezogen en voelde me een paar seconde later weer prima, dus ik vroeg aan Adam of er langetermijngevolgen zijn van het gebruik van distikstofmonoxide. "Voor de Global Drug Survey van 2015 en 2016 hebben we data van meer dan 16 duizend lachgasgebruikers verzameld. Die tonen aan dat ongeveer 4 procent van de gebruikers symptomen vertoonden die overeenkomen met mensen die perifere neuropathie ontwikkelen. Die zenuwschade zorgt voor een continue tintelend gevoel in voeten en vingers," zei hij. "Dat komt door een tekort aan vitamine B12."

Kun je jezelf beschermen tegen deze schade? "De simpelste oplossing? Minder lachgas gebruiken," zei Adam. "Maar je kunt ook vitamine B12 gaan slikken."

Als je dit nu leest en meteen op de fiets wil springen om een potje B12 en wat 5HTP te halen bij de Tuinen, lees dan eerst wat Adam me vertelde: "Drugs gebruiken is niet hetzelfde als geld lenen en terugbetalen, en ook niet als het verbranden van calorieën. Zorg dat je drugs slim gebruikt en dat je gelukkig en gezond bent. Niet roken, wel sporten, niet te dik zijn, want al die dingen zijn veel belangrijker. Goede graadmeters voor een vroege dood zijn niet of je een beetje coke doet in het weekend of soms blowt, maar of je te dik bent, of je rookt, je familiegeschiedenis en je sociaaleconomische status."

Dat laatste punt steekt erbovenuit. Als ik goed naar Adam luister dan lijkt het alsof welgesteld zijn één van de weinige manieren is om "de vernieling van drugs" tegen te gaan. Adam weet dit beter dan wie dan ook. "Veel mensen die heb behandeld heb waren arm of hadden een leven vol tegenspoed. Dat maakt mensen kwetsbaar en minder geneigd om naar de huisarts te gaan of om gezond eten te kopen," zei hij.

"Middenklassers die in de grachtengordel wonen gaan graag naar yoga en zijn vaak vegetariërs, en daarom kunnen ze deze drugs gebruiken, en zijn ze meer beschermd van nare gevolgen. Maar het is niet zo dat ze volledig veilig zijn. Ze hebben gewoon meer fysiek en sociaal kapitaal, en zijn dus minder geneigd om aan drugs kapot te gaan." Maar als je echt op zoek bent naar een manier om gezond te blijven, doe je drugs dan verstandig en met mate, of gebruik het helemaal niet.

"Alles wat je doet — elke beslissing die je neemt — heeft een impact op je leven. Dus ja, je kunt je leven verlengen door gezonder te eten, meer te sporten en te slapen," zei Guy. "Maar als je echt geeft om je gezondheid dan zou je waarschijnlijk nooit drugs gebruiken. Aan de andere kant, dan zou je ook nooit je huis verlaten, want oversteken is ook best gevaarlijk."