Clickclickclick is een website die commentaar levert op je internetgedrag

Stel je een website voor die je internetgedrag voorziet van commentaar. Elke beweging die je met je muis maakt wordt genoteerd, vergeleken en vervolgens bekritiseerd. En als je een ander tabblad opent of je beeldscherm minimaliseert, fluistert de website zwoel "kom nou terug!". Dit klinkt misschien als een nare droom, of als de afgekeurde eerste versie van de film Her, maar het is echt. De website heet Clickclickclick.click, en omdat ik mijn klikgedrag weleens kritisch onder de loep wilde laten nemen, speelde ik vorige week proefpersoon voor de nieuwe site.

Clickclickclick.click is ontworpen door Luna Maurer en Roel Wouters van Studio Moniker. De Amsterdamse designstudio staat bekend om interactief werk dat zich op de grens tussen analoog en digitaal bevindt. Een goed voorbeeld is de Puff Up Club, een ballon in een houten doos die mensen op het internet met een muisklik konden opblazen en laten knappen.

Clickclickclick begint met een groene knop getiteld 'Button', maar al snel verschijnen de eerste regels tekst linksonder in beeld. Zonder dat ik iets doe, weet Clickclickclick hoeveel websites ik hiervoor heb bezocht en hoeveel CPU's mijn computer heeft. Vervolgens beweeg ik blijkbaar tien pixels met mijn muis in een rechte lijn, blijf ik enkele momenten boven de knop zweven en kost het mij uiteindelijk 10,35 seconden voordat ik de knop indruk. "Dat is langzamer dan de meeste anderen," aldus Clickclickclick.

Clickclickclick kwam tot stand in samenwerking met het VPRO Medialab. "Blijkbaar wordt iedereen op de Kalverstraat gefotografeerd,” vertelt Roel. “Er wordt een profiel van je gemaakt met je geslacht, leeftijd en hoelang je naar etalages kijkt. Die data verkoopt een bedrijf vervolgens door aan winkeliers op de Kalverstraat, zodat die hun etalages kunnen optimaliseren. Dat is best heftig. Wij, met ons gedrag, verdienen geld voor een bedrijf zonder dat we het weten.” VPRO had hierover al een documentaire en een installatie gemaakt en vroegen aan Moniker of ze iets met hetzelfde thema konden doen – dat alles wat je doet op een bepaalde manier waarde heeft – alleen dan met een veel groter bereik.

Na een minuutje rond te hebben gekloot met mijn muis en de knop, ontdek ik dat elke handeling die Clickclickclick noteert voelt als een level dat ik heb uitgespeeld. En dus ga ik raar gedrag vertonen om te kijken wat ik allemaal uit de website kan persen. Dit is niks nieuws, zeggen Luna en Roel. “We hebben ons gerealiseerd dat de ervaring op een gegeven moment kantelt," zegt Luna. "In het begin weet je niet wat er gaat gebeuren, dus gedraag je je normaal. En dan merk je: hé, hij analyseert en zegt allemaal dingen die ik aan het doen ben. En dan wordt het meer een spel en ga je extra met je muis schuiven, bijvoorbeeld, om te kijken hoeveel je eruit kan halen, hoeveel er nog in het systeem zit.”

Er zit enorm veel in het systeem. Er zijn een stuk of honderd gesproken reacties en 143 achievements in Clickclickclick. Roel begint plotseling woest op de knop te klikken en de achievement 'negen keer klikken in een seconde' verschijnt in beeld. Clickclickclick reageert met een plagende: “Keep working.” Roel lijkt uitgedaagd en zegt: “Ik heb een keer de tien gehaald”, waarop hij nog sneller begint te klikken. Clickclickclick blijft koel: “Much clicking on the button. Impulsive. Irrational. Competitive. Probably male.” Roel klikt door.

Toch is Clickclickclick allesbehalve een spelletje. De website wil je door middel van interactie duidelijk maken dat elke beweging die je online maakt, te tracken en te interpreteren is. Beweeg je met je muis? Dat kan getrackt worden. Sleep je je browser weg? Dat kan getrackt worden. Je snapt het wel: bijna alles wordt getrackt. Marketeers maken gebruik van precies dezelfde tools als Moniker om data uit je gedrag te halen. Zelfs je camera kan aan en dus neemt Clickclickclick plotseling een verschrikkelijk oncharmante foto van mijn domme hoofd terwijl ik net verwoed met mijn muis heen en weer aan het bewegen ben.

En dit is waar Clickclickclick uiteindelijk om draait, aldus Roel: “Dat mensen bewust worden van het feit dat ál deze dingen trackbaar zijn en dat elk klein beetje ervaring al waarde heeft."

Dit is de kracht van Clickclickclick, maar eigenlijk is Clickclickclick ook niks. Er is geen content op de website, behalve een knop die je kan indrukken. Jij, de gebruiker, vult de site in. Jij bent de content. "En de spreker geeft betekenis aan die ervaring, die misschien heel middelmatig is," vult Luna aan. "Het is goed om geconfronteerd te worden met welke betekenis bijvoorbeeld een marketeer aan jouw gedrag zou koppelen. Een documentaire over privacy staat altijd nog net iets te ver van je af. Clickclickclick maakt het persoonlijk."

Clickclickclick gaat deze donderdag live op het IDFA Doclab, waar het samen met 29 andere interactieve installaties te zien is tijdens de tentoonstelling Elastic Reality in de Brakke Grond. Daar kun je tot en met 27 november tussen 9 uur 's ochtends en 9 uur 's avonds gratis naar binnen. Klik je hier naar een realisatie over privacy op het internet toe.