Narcistische kunstenaars zijn succesvoller, blijkt uit nieuw onderzoek

Het bepalen van de prijs van kunst is geen eenvoudig of inzichtelijk proces. Maar gelukkig biedt de wetenschap soelaas; het blijkt namelijk dat kunstenaars met narcistische trekjes meer verdienen aan hun kunstwerken, en bovendien beroemder zijn.

Dat is de uitkomst van een onderzoek met de titel “Narcissism and the art market performance” dat vorige week verscheen in The European Journal of Finance. Een wetenschappelijk team onder leiding van onderzoeker Yi Zhou vond dat de afmetingen van de handtekening van een kunstenaar verband houdt met het bedrag waarvoor diens werk uiteindelijk onder de hamer komt.

Zhou maakte voor het onderzoek gebruik van de zogenaamde Narcissistic Personality Investory, een schaal die veel gebruikt wordt in de psychologie om narcisme mee te meten. In een eerder onderzoek was ontdekt dat de ruimte tussen de letters in een handschrift positief correleerde met de mate van narcisme van die persoon. In andere woorden: hoe losser je de letters uit elkaar schrijft, hoe narcistischer je bent.

Het onderzoek van Zhou paste deze schaal toe op de handtekening van kunstenaars. Voor het onderzoek werden 416.655 kunstwerken met daarop handtekeningen van beroemde schilders als Picasso, Dali en Van Gogh onder de loep genomen. Met speciaal ontwikkelde software ging het team op zoek naar eventuele patronen tussen de grootte van de handtekening en een unieke set van veilingsdata van artinfo.com. Dat leidde tot een paar opzienbarende uitkomsten.

Uit de resultaten blijkt namelijk dat kunstenaars met grote handtekeningen meer solo- en groepstentoonstellingen aangeboden krijgen, en dat hun werken vaker door musea en galeries worden aangekocht. Bovendien krikt een grote handtekening de marktwaarde van een werk met 16% op en gaat het uiteindelijk ook voor een hoger bedrag over de toonbank van veilinghuizen.

Ook de afmetingen van een kunstwerk vormen een belangrijke factor in het proces van waardebepaling; niet alleen maken kunstenaars met een grote handtekening ook vaker grotere werken, ze dateren die ook vaker dan hun meer bescheiden collega’s.

Het is natuurlijk de vraag of de omvang van een handtekening daadwerkelijk voortkomt uit iets ongrijpbaars als narcisme, zoals de onderzoekers stellen, of dat het misschien gewoon te maken heeft met het idee dat als een kunstenaar talentvol is en veel lof krijgt, hij automatisch zelfverzekerder en dus losser met zijn handtekening omspringt.

Bovendien maakt narcisme en succes een kunstenaar nog niet perse tot een leuker mens, in tegendeel. Zoals Picasso ooit zei: “God is eigenlijk ook een kunstenaar, net als ik.. Eigenlijk ben ik God.”