Waarom mislukken zoveel plannen van Trump?

Aan boord van de Air Force One afgelopen donderdag, een paar uur voordat hij raketten afvuurde op een Syrische luchtbasis in een plotselinge verschuiving in buitenlands beleid, vertelde Donald Trump aan verslaggevers hoe goed het allemaal ging. Volgens de president was de afgelopen tijd "een van de succesvolste dertien weken in de geschiedenis van het presidentschap". Een rare uitspraak, om verschillende redenen. Ten eerste is hij pas elf weken de president van Amerika. Ten tweede is dat gewoon niet waar. Dit is wat er allemaal is misgegaan voor Trump in deze 'succesvolle' periode:

- Zijn "reisverbod" dat ervoor moest zorgen dat vluchtelingen en inwoners van overwegend islamitische landen Amerika niet in konden is gestrand bij de rechtbank, in ieder geval deels doordat Trump en zijn adviseurs het telkens over een "moslimban" hadden.
- Zijn poging om de Affordable Care Act ('Obamacare') in te trekken en te vervangen is nog niet eens door het Huis van Afgevaardigden heen, dankzij een slecht wetsvoorstel dat onkundig werd uitgerold.
- Er is nog geen baksteen van Trumps beroemde grensmuur gelegd.
- Voor Trumps andere belangrijke agendapunten – belastinghervorming en een plan voor de infrastructuur – zijn nog niet eens concrete voorstellen geformuleerd.
- Zijn voorgestelde begroting zat vol met drastische bezuinigingen, maar niemand denkt dat het ook echt zal doorgaan door de tegenstand in het Congres.
- Er zijn nog meer dan vijfhonderd belangrijke posities binnen de federale overheid die gevuld moeten worden. In de overgrote meerderheid van de gevallen komt dat doordat Trump er nog niet in is geslaagd om überhaupt een genomineerde aan te wijzen. (Er is geen onderminister van Buitenlandse Zaken, bijvoorbeeld).
- Trump heeft beloofd om een hele rits ingrijpende maatregelen te treffen op het gebied van buitenlands beleid: uit het klimaatakkoord van Parijs stappen, opnieuw onderhandelen over NAFTA en de atoomdeal met Iran, China bestempelen als een valutamanipulator, bondgenoten dwingen om meer bij te dragen aan hun eigen defensie. Maar de enige belofte waar hij zich echt aan gehouden heeft is het beëindigen van het Trans-Pacifische Partnership, een van de weinige issues waar hij en Clinton het over eens waren tijdens de campagne.
- En wat betreft de luchtaanval op Syrië is het onduidelijk wat Trump wil bereiken, laat staan of hij daarin zal slagen.

Ondanks alles wat er is mislukt voor Trump, heeft hij wel wat dingen bereikt. Hij kreeg de conservatieve rechter Neil Gorsuch in het Hooggerechtshof, en hij helpt het Congres om allerlei regelgeving te schrappen door gebruik te maken van de ooit obscure Congressional Review Act. Trumps EPA (Environmental Protection Agency) lijkt het niet zo belangrijk te vinden om het milieu te beschermen, er worden steeds meer ongedocumenteerde immigranten opgepakt, en dankzij het Witte Huis is het chaos bij het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Maar dat zijn allemaal maatregelen die vrijwel elke Republikeinse president erdoorheen zou hebben gedrukt. Wat opvallend is, is dat alle grote agendapunten waar Trump het z'n hele campagne over had – de dingen die hem het presidentschap hebben opgeleverd – als een nachtkaars zijn uitgegaan. En iedereen weet dat. Nadat de aandelenmarkt omhoogschoot in afwachting van het pro-businessbeleid van Trump, waarschuwen belangrijke spelers in het zakenleven nu dat de economie achter kan blijven als duidelijk wordt dat Trump zijn beloftes niet kan waarmaken.

Deze opstartproblemen zijn niet verrassend, zegt John Hudak, een expert in bestuurskunde aan het Brookings Institution. Hoewel Trump veel praatjes had, waren veel van zijn doelen altijd al erg moeilijk om te realiseren. Het intrekken van de Affordable Care Act bijvoorbeeld, bracht al gelijk een probleem met zich mee dat niks te maken had met Trump: de Republikeinse afgevaardigden waren zo verdeeld dat het onmogelijk lijkt om een compromis te sluiten.

"Er is niets dat de president had kunnen doen om [conservatieve] leden van de Freedom Caucus te laten denken dat dit een goed voorstel was dat hun kiezers zouden steunen. Ook kon hij niet de gematigden aan z'n kant krijgen met een voorstel dat de zorgverzekering wegneemt," legt Hudak uit, die de schuld van het mislukken van deze hervorming legt bij voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Paul Ryan in plaats van Trump.

"De president had het kunnen zien aankomen, en tegen Ryan kunnen zeggen dat hij niet goed bezig was," aldus Hudak, maar Trump heeft niet de macht om Republikeinen van gedachten te doen veranderen over het wetsvoorstel.

(Het is ook de moeite waard om op te merken dat het meer dan een jaar duurde voordat de Affordable Care Act werd aangenomen, de Democraten toen een grotere meerderheid hadden dan de Republikeinen nu, en dat veel van hen daarna hun zetel hebben verloren. De gezondheidszorg, zoals Trump nu begrijpt, is ingewikkeld.)

Sommige van Trumps presidentiële decreten klinken misschien indrukwekkend, zoals het decreet dat het Pentagon opdroeg om uit te zoeken hoe IS verslagen kon worden. Maar dat besluit, zoals veel van de acties van Trump, droeg alleen maar een overheidsagentschap op om een rapport op te stellen over iets, wat Hudak beschrijft als een "gebruikelijke en in veel opzichten beheerste" manier om deze zaken te tackelen. En zoals het reisverbod laat zien, zal elk ingrijpend decreet dat Trump tekent resulteren in een juridische strijd.

Presidenten hoeven geen decreten te tekenen om de manier waarop federale agentschappen functioneren te veranderen, maar ze moeten wel bondgenoten op de belangrijke posities zetten om dingen gedaan te krijgen. Zoals Hudak me vertelde, maakt het onderbezetten van departementen zoals Trump heeft gedaan het niet alleen moeilijk om dingen gedaan te krijgen, maar "verzwakt" een president zonder een sterk team "ook zichzelf".

Zelfs als Trump de "administratieve staat" van de federale overheid wil vernietigen – een doelvan zijn adviseur Steve Bannon – dan moet hij het nog steeds bemannen. "Als je een agentschap wil ontmantelen is het beste dat je kan doen mensen aanwijzen die de nieuwe koers kunnen varen," zegt Hudak. "Zonder proactief management zullen de werknemers van het agentschap gewoon op dezelfde voet door blijven gaan."

Het afzwakken van regulatie en departementen als de EPA is misschien het hoofddoel voor een paar van de ferventste voorstanders van zo min mogelijk overheidsbemoeienis in het Witte Huis, maar Trump beloofde de kiezers veel meer dan dat. "We willen een fantastisch infrastructuurplan, en als het daarom gaat kan ik zeggen dat we, zo meen ik, overweldigende steun van de Democraten zullen hebben," zei hij op woensdag tegen de New York Times.

Hudak vertelde me dat een ingrijpend infrastructuurvoostel de Democraten mogelijk kan aanspreken, maar er zijn veel vragen die nog beantwoord moeten worden. Hoeveel geld moet er naar stedelijk transport? Hoeveel geld komt er van de overheid, en hoeveel komt er van publiek-private partnerships? En vooral: hoe gaat Trump samenwerken met een minderheidsleider in de Senaat die hij Chuck "Fake Tears" Schumer heeft genoemd?

"Je kan moeilijk de ene dag hatelijk doen tegen de Dems…en dan verwachten dat ze de volgende dag met je willen samenwerken," zegt Hudak.

De verkiezing van Trump was een schok, maar veranderde niet in één klap de dynamiek van Washington D.C. Het kost nog steeds enorm veel moeite, kunde en mazzel om grote veranderingen door te voeren, en het helpt niet dat Trumps team erg onervaren is als het om het wetgevingsproces gaat.

En Trumps kabinet moet een beetje opschieten met orde op zaken stellen – in ieder geval voordat 2018 aanbreekt. De partij van de president verliest vaak zetels in het Huis rond de midtermverkiezingen, vooral wanneer de president zo impopulair is als Trump. "Elke zetel die Ryan verliest maakt het moeilijker voor Trump om het land te besturen," zegt Hudak. "Als hij tien of vijftien zetels verliest, wordt het onmogelijk."