Deze homoseksuele senioren op de Filipijnen geven dragshows om te overleven

De stoerste mensen die je kan treffen op de verhitte straten van Manilla, waar ongeveer eenderde van de bevolking in armoede leeft en het gemiddelde salaris minder dan 10 dollar per dag betreft, zijn een groep bejaarde, homoseksuele drag queens.

Op een kleine afstand van het vliegveld huurt Rey 'Beyoncé' Ravago voor 120 dollar per maand een verloederd appartement op de begane grond, waar vier mensen kunnen slapen. Hij kan het zich veroorloven omdat hij massages geeft, maar hij moet alsnog geld opzij zetten voor zijn schildklierbehandeling. Die verergert namelijk naarmate hij ouder wordt. Het appartement is een tijdelijke opvangplek van de groep Home for the Golden Gays.

De drag shows worden niet alleen georganiseerd voor de lol. Ze zorgen voor gratis lunch en boodschappen van lokale sponsors. Dat zijn meestal callcenters die hun imago willen opkrikken door sociale initiatieven te steunen.

"We noemen onszelf lolas in Tagalog, wat oma in het Nederlands betekent", zegt Ramon Busa, de groepsorganisator voor de Golden Gays. "Veel mensen noemen ons 'vlinder in vermomming' bij evenementen, omdat we onze beste outfits aanhebben."

Ramon Busa. Portret door Geloy Concepcion

Home for the Golden Gays was vroeger een echt huis. Het werd opgericht in 1975 door Justo Justo, een bekende LHBTQ-activiste in de Filipijnen, en fungeerde als een verzorgingstehuis voor homoseksuele senioren met weinig geld. Tegenwoordig is het woord 'home' in hun naam een ironische term, want de Golden Gays werden meteen het huis uitgezet door de familie van Justo, nadat Justo overleed in 2012.

Vandaag de dag schrapen ze het noodzakelijke bij elkaar en wonen ze in tijdelijke opvangcentra die betaald worden door leden als Ravago. "Veel mensen blijven ook op straat", vertelt Busa me.

Als aanvulling op hun optredens nemen een groot aantal van de 48 huidige leden baantjes als vuilnismannen, straatvegers of verkopen ze sigaretten op straat. Ze worstelen om op leeftijd genoeg geld te verdienen om te overleven, en veel van hen hebben vergelijkbare verhalen over hoe ze op een gegeven moment onder slechte economische omstandigheden kwamen te leven.

"Hun gezinnen willen niet meer voor ze zorgen als ze ouder worden", zegt Busa. "Wanneer een homoseksuele senior geen financiële hulp aan zijn familie kan bieden, beginnen ze hem slecht te behandelen en praten ze uiteindelijk niet meer met hem. Er zit niets anders op dan te vertrekken en als hij geen plek heeft om te verblijven, slaapt hij op straat.

Vandaag laten de Golden Gays hun kunsten zien op de derde verdieping van het restaurant Savor, dat uitkijkt op een broeierige, drukke hoek van Pasay City, een buurt in Manila. Hun vorige zaal, die niet ver uit de buurt was, brandde afgelopen februari af. Bijna al hun kostuums en accessoires zijn verloren gegaan. Drie optredens per maand zou ideaal zijn, maar meestal blijft het bij een of twee optredens.

"Voor oudere LHBTQ'ers is het nóg moeilijker om zelfstandig te leven, ten eerste vanwege homodiscriminatie op de werkplek, maar ook omdat ze te oud zijn om net zo productief te zijn als jonge mensen", zegt Rosalie Quilicol, een universitair docent maatschappelijk werk aan de University of the Philippines Diliman. "Het is een dubbele tegenslag."

Ouder worden kan hier, homo of niet, moeilijk zijn voor de arbeidersklasse. "In de Filipijnen werken we met een familiesysteem: de senioren zijn in principe afhankelijk van de inkomsten van familieleden. Natuurlijk zijn er mensen die in de steek worden gelaten door hun eigen families en sommigen zijn zelfs gedwongen om op straat rond te dwalen", zegt Quilicol.

Naar schatting wonen 1,3 miljoen senioren in armoede op de Filipijnen. Quilicol voegt toe dat hoewel veel uitgebreide onderzoeken op de Filipijnen zich concentreerden op marginalisatie en armoede onder ouderen, er maar weinig onderzoeken zijn geweest die specifiek gingen over homoseksuele Filipijnen.

Zwetend boven een elektrische kookplaat in het appartement van Ravago vertelde Federico 'Rikka' Ramasamy me dat zijn familie hem uit huis trapte toen hij slechts een tiener was. Ondanks het beetje geld dat hij als straatveger verdient, bereidt hij voor ons een grote pastamaaltijd om zijn gastvrijheid te tonen.

"Ik kwam [naar Manila] voor onderwijs, maar was te druk met het zoeken van een goede man", zegt Ramasamy. "Ik stopte met mijn opleiding dus werden mijn ouders boos en gooiden ze me eruit: "ga weg, zoek het maar alleen uit."

Ondanks een leven vol geldproblemen, zegt Ramasamy dat hij geluk vond in de drag optredens van de Golden Gays. Hij is zanger en geniet vooral van de betoverende teksten in het Spaans en de verschillende Aziatische talen die worden gezongen. Hoewel hij zijn oude dagen zal slijten als straatveger is Ramasamy, is hij als toegewijd katholiek niet neerslachtig.

"Alles wat er in mijn leven toe doet leg ik in de handen van God. Hij heeft me gemaakt, dus hij heeft het recht om me te vermoorden", zegt Ramasamy. "Ik ben niet bang om elke dag ouder te worden – hoewel we geen thuis hebben overleven we alsnog."

Voor June 'Maruja' Santos zorgt drag ook voor een sprankje geluk in een moeilijk leven. Hij verloor zijn ouders op zijn zevende en heeft sindsdien moeite gehad met geld verdienen. Hij vertelt me dat zijn appartement geen dak heeft en dat hij, als hij geen knipbeurten en manicures bij klanten thuis geeft, probeert om de dag in de opvang van Ravago te spenderen.

Als de verstikkende hitte van april net na drieën zijn intrede maakt, slaapt Santos. "Ik ben oud, maar ik ben zo prachtig nu en ik vind het leuk om te dansen want ik voel me mooi", zegt Santos terwijl hij opstaat en trots zijn taille van 60 centimeter laat zien. "Dit is mijn nieuwe familie."