Als de levensverwachting blijft stijgen dan mogen wij op ons 87ste met pensioen

Ik erger me kapot aan het feit dat ik elke maand 250 euro af moet staan aan mijn oudere, van zijn pensioen genietende zelf. Niet omdat ik deze wijze, welbelezen en door de jaren heen aantrekkelijker geworden man niet mag, maar omdat ik vermoed dat het hele pensioengebeuren een tikkende tijdbom is. Er klopt namelijk iets heel erg niet: in de afgelopen acht decennia is de pensioenleeftijd met vier jaar verhoogd, terwijl de levensverwachting in dezelfde tijd met ruim tien jaar toenam.

Wij worden nu gemiddeld een goede tachtig jaar oud en gaan op ons 67e met pensioen. Als we stukken ouder worden, zullen we logischerwijs langer met pensioen gaan en dus meer uit de pensioenpot snoepen. Dat extra geld komt niet zomaar uit de lucht vallen, maar moeten we ook zelf in het potje stoppen terwijl we nog werken. Samengevat: als we langer leven, moeten we langer werken om geld te sparen voor ons pensioen.

Ik wil daarom berekenen hoe het voor mensen van onze generatie eruit gaat zien als we over een jaar of veertig ook de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. In deze berekening zal ik een paar benaderingen maken die slechts in mijn financiële voordeel zullen werken.

Stel, ik ga op mijn oude dag 10.000 euro per jaar aan pensioen pakken. Dat is op zich niet veel, maar laat ik het mild houden. Volgens het CBS verdient een zestigplusser ongeveer twee keer modaal en zal hij daarmee 5.000 euro per jaar sparen voor zijn pensioen. Dit is een ruime schatting, maar wederom in mijn financiële voordeel.

Voor elk jaar dat ik langer leef na mijn pensioen, zal ik volgens deze aanname dus twee jaar extra moeten werken na mijn 67e. Een verhouding van 2:1 dus.

Voor elke tien jaar dat we gemiddeld ouder worden moeten we dus 6,67 jaar extra werken. Mochten we als Nederlanders in plaats tachtig jaar, gemiddeld bijvoorbeeld 110 jaar worden, zouden we dus twintig jaar extra moeten sparen voor ons pensioen. En een pensioenleeftijd van 87 aan moeten houden. Joepie.

Deze huis-, tuin- en keukenredenatie lijkt me vrij plausibel, hoewel ik redelijk wat factoren heb weggelaten, zoals inflatie, rente en fluctuaties in bevolkingsaantallen door vergrijzing en immigratie. Toch zie je meteen dat dit een onmogelijk houdbare situatie is.

Maar is deze bizarre levensverwachting dit wel realistisch, als we de stijging door de jaren heen onder de loep nemen? Het CBS kan ons weer van allerlei relevante informatie voorzien:

In één oogopslag zie je al dat de levensverwachting de afgelopen vijftien jaar even hard is gestegen als gedurende de vijftig jaar daarvoor. Ojee!

Dan de boel kwantificeren: bij deze gegevens hoort volgens de Least Squares Fitting Method de volgende grafiek, na het samenvoegen van de levensverwachtingen van beide geslachten:

En deze formule:

Met deze formule kan ik een behoorlijke schatting maken van de levensverwachting in de toekomst.

Dit is een levensverwachting voor pasgeborenen / jongeren, dat wel. Maar het sterftecijfer onder zuigelingen en jongvolwassenen ligt inmiddels zo laag, dat ik dit als richtpunt voor Jan Modaal neem.

Kijk aan. Als we ons op deze manier blijven doorontwikkelen, is de levensverwachting in 2040 dus ongeveer 110 jaar. In dat geval zullen we volgens de huidige regels dus tot ons 87e moeten blijven werken. In deze voorspelling neem ik nog niet eens toekomstige doorbraken in het medische circuit mee, die ongetwijfeld op de loer liggen.

En dan het jaar 2055. De levensverwachting is dan ongeveer 120 en ik mag dan – als de pensioensleeftijd niet verandert – op mijn 67e met pensioen. Terwijl de pensioenleeftijd in een verstandig toekomstig Nederland op dat moment 93,7 zou moeten zijn! Dus dan zou ik eigenlijk toch niet met pensioen moeten mogen. Nog 26.7 jaar niet.

Over dertig jaar zou het op z'n zachtst gezegd best een prima idee zijn om de pensioenleeftijd op 87 te hebben geprikt. Dat is twintig jaar hoger dan dat hij nu is. En dan heb ik het slechts over 10.000 euro per jaar en maar liefst 5.000 euro per jaar sparen vanaf het moment dat ik een zestiger ben. En neem ik nog niet eens de zak babyboomers mee, die straks besprenkeld moeten worden met pensioenpot.

Daarnaast: de hedendaagse ouden van dagen vormen nu nog een buffer voor de lagere levensverwachting van voor de eeuwwisseling. Als deze ook komen te overlijden zal de levensverwachting steeds sneller toenemen en zal de pensioenleeftijd nóg drastischer moeten worden aangepast.

Maar is het realistisch om een adequate stijging van de pensioenleeftijd te verwachten als we naar de stijging van gezegde pensioenleeftijd kijken in de afgelopen eeuw? Neen: deze is de afgelopen acht decennia omhooggegaan met slechts vier jaar, van 63 naar 67. Hier klopt toch iets niet? Natuurlijk hebben we een pensioenpotje van pak 'm beet 1.000 miljard euro, maar volgens mij willen we daar toch vooral rente op pakken. De stijging van 65 naar 67 jaar ging al zo moeizaam, dat ik het vermoeden krijg dat stokoud worden steeds meer een voorrecht wordt voor de steenrijken onder ons. De rest verhongert of moet nóg langer doorwerken.

Misschien snap ik wel helemaal niks van het pensioengebeuren en misschien moet ik dat als Jan Modaal ook wel niet willen, maar 859 jaar worden lijkt me in ieder geval niet voor mij weggelegd. Een andere optie zou zijn om per maand misschien wel 400 euro te sparen, maar daar voel ik ook niets voor. Het meest economische wat ik eigenlijk kan doen is lekker ongezond leven om tijdig te komen overlijden.