Waarom Raven Aartsen best belangrijk is geweest voor 2016

Begin vorige maand was ik bij een optreden van Canshaker Pi in Rotterdam. De kajuit van de boot waar ze speelden, de V11, is smal waardoor het er al snel broeierig vol is. Ik stond achterin tussen mannen waar alcohol en doorgehaalde nachten littekens in het gezicht hadden gekerfd. Van wat er op het podium gebeurde, kreeg ik met moeite iets mee. In de vlagen dat ik wel iets kon zien, viel me iets op. Iets belangrijks. De gitarist droeg een T-shirt van SMIB, het hiphopcollectief uit Amsterdam-Zuidoost. Een stukje katoen, een beetje verwassen, met daarop vier letters. Meer was het niet. Toch vertelt het shirt iets wat zich dit jaar is gaan aftekenen, en leidt het zonder twijfel naar Raven Aartsen.

Raven Aartsen, drummer van Mozes and the Firstborn, is dit jaar een sleutelfiguur gebleken. Dat is hij nog op zeer kleine schaal, en grotendeels ook nog eens achter de schermen, maar als je een beetje oplet, gaat het opvallen. Dan valt op dat Raven dit jaar op veel verschillende plekken opdook. Natuurlijk op het podium met zijn eigen band, maar ook in de studio met Yung Nnelg, als model van ontwerper Bonne Reijn, in de studio met Ray Fuego en andere SMIB-leden, op de set met actrice Sigrid ten Napel en als producer in de studio met Lookapony.

Drie jaar geleden tekende Mozes and the Firstborn bij het belangrijkste Nederlandse hiphoplabel Top Notch. Tegelijkertijd bracht de band zijn debuutalbum uit op Burger Records, het smaakbepalende garagerocklabel uit Californië. Een opvallende combinatie misschien voor de buitenwereld, voor Raven moet het niet vreemd zijn geweest. Aansluiting bij de familie Top Notch leidde niet direct tot een hechtere band tussen de twee werelden, maar dit jaar is het er dan toch van gekomen. En dat is voornamelijk dankzij Raven.

Dit jaar verhuisde hij van Eindhoven naar Amsterdam en dat zou zomaar de belangrijkste stap in zijn leven tot nu toe zijn geweest. Toen ik hem samen met Mozes-zanger Melle sprak over het nieuwe album van Mozes, Great Pile of Nothing, vertelde Raven over zijn behoefte aan creatieve impulsen. Hij krijgt energie wanneer hij omringd is door artistieke types. In Eindhoven werd hij, ondanks dat de stad voorloper is op gebied van design en mode, nog maar weinig geprikkeld. In de hoofdstad kwam hij al snel terecht op de Oudeschans, het gigantische geboortehuis van Bonne Reijn. Bonne is niet alleen modeontwerper, maar ook gastheer van een grensoverschrijdend collectief van rappers (waaronder SMIB), ontwerpers en kunstenaars. Zijn deur staat open voor iedereen waar hij talent in ziet. Voor Raven was er een kamer vrij.

De 'boys van de Oudeschans' vormden al een vrij gekke mix van jongens met verschillende afkomsten en achtergronden – van de Bijlmer tot aan de sjieke grachtengordel, maar met de komst van Raven is die wereld nog een stuk inclusiever geworden. Er is een groep vrienden ontstaan waar verschillende werelden bij elkaar komen en samen optrekken, en waar ook de gitarist van Canshaker Pi met dat ene shirt wel eens opduikt.

Ze zijn aanwezig bij elkaars concerten (SMIB reisde Mozes and the Firstborn zelfs naar Berlijn achterna), dragen elkaars bandshirts en maken gebruik van elkaars talent. Raven produceerde dit jaar niet alleen het nieuwe Mozes-album, maar ook de nieuwe EP Contra van Yung Nnelg die eigenlijk dit jaar uit zou komen maar is verschoven naar januari. Het gemak waarmee hij tussen de ogenschijnlijk gescheiden werelden switcht, en nog belangrijker, hoe hij ze weet te verbinden kan voor de toekomst veel moois opleveren.

Resterende pukkeltjes verraden dat de hoogblonde jongen nog niet zo lang geleden zijn periode als adolescent heeft afgerond. Raven zat nog op de middelbare school toen Mozes werd opgericht, maar op de eerste bandfoto's is de lens op hem gericht, in een oversized bontjas en met een zonnebril op. Hoezeer hij volgens hemzelf anderen nodig heeft om geïnspireerd te raken, zelf vervult hij onmiskenbaar dezelfde functie. De keren dat ik hem sprak en over hem las valt zijn aanstekelijke enthousiasme meteen op. En ook zijn onbezoldigde bewondering voor iedereen die volgens hem ook maar iets moois heeft gemaakt. Het waren die momenten dat me opviel met wat voor spons we hebben te maken, die alles tot zich neemt en met zijn bevindingen aan de slag gaat – voor zowel Mozes als in zijn nieuwe rol als producer.

In hokjes denken doen we zogenaamd al jaren niet meer en genres zijn gelijkwaardig geworden. Toch wordt er nog lacherig gedaan als New Wave de Popprijs wint. En natuurlijk was het een hele prestatie dat Sevn Alias dit jaar op Pinkpop stond, het podium waar hij optrad was wel weggemoffeld ergens op de festivalmarkt. We weten van elkaars bestaan, maar zoeken elkaar liever niet op.

Tegelijkertijd: volkomen nieuw is niet dat wat er nu lijkt te ontstaan. Nederlandse punk- en postpunkbands in de jaren zeventig brachten mode, kunst, muziek en media op een diy-wijze bij elkaar. Brainpower durfde in een ver verleden de samenwerking met Candy Dulfer al aan, en laten we de recente collabo van Typhoon en Bløf niet vergeten waar heel Ziggo Dome tijdens het Rico & Sticks-concert van mocht meegenieten. Maar we kunnen moeilijk beweren dat er anno 2016 in Nederland een boeiende melting pot bestaat. Echt interessante kruisbestuivingen zijn er niet. Nog niet. Het begint zich langzaamaan af te tekenen, onderaan de muziekketen.

Voorspellingen doen is tegenwoordig onmogelijk als het om muziek gaat. Van Teske had nog nooit iemand gehoord, maar dankzij haar vlogs is ze een van de meest verse signings van Top Notch – het label waar drie jaar terug nog Mozes als vreemde eend in de bijt werd beschouwd. Maar met alles hierboven over Raven geschreven, zou het bijna vanzelfsprekend als in 2017 Mozes nog eens een speelronde door Nederland doet, maar dan met SMIB als voorprogramma. Of andersom. En zullen er kleinschalige festivals zijn die beiden zal programmeren, en hup, misschien ook wel een festival dat zowel hen als Canshaker Pi programmeert en alle aanverwante vrienden die langzamerhand erbij zijn gekomen - van Yuko Yuko tot aan Bokoesam. Grote kans dat ze uiteindelijk één grote band zullen gaan vormen, zoals Tyler the Creator zijn collectief Odd Future als een punkband beschouwt.

Aan het einde van het jaar bespreekt Noisey vijf artiesten uit de Benelux waarvan wij vinden dat ze 2016 hebben gedefinieerd. Raven Aartsen is er een van, Oathbreaker , Mula B , Gordon en Broederliefde behoren ook tot het rijtje.

Beeld door Nick Helderman