Een gids voor Noord-Koreaans eten van iemand die het al 14 jaar eet

"Je zult nooit een Noord-Koreaan tegenkomen die expres een maaltijd mist," zegt Simon Cockerell. Deze maand bezoekt hij het land voor de 150ste keer, dus hij kan het weten. De Brit Cockerell is directeur van reisorganisatie Koryo Tours en heeft het land sinds 2002 al vaak bezocht. Net als voor elke andere buitenlander zijn de gebieden die hij mag bezoeken beperkt, en elke tour wordt begeleid door Noord-Koreaanse gidsen. Toch hebben zijn reizen hem een fascinerend inzicht in de cultuur en eetgewoonten van het land gegeven.

Van 1994 tot 1998 werd de Noord-Koreaanse bevolking geteisterd door een hevige hongersnood. Terwijl het dictatoriale regime van Kim Jong-Un ervoor zorgt dat buitenlanders de armoede niet te zien krijgen, berichten mensenrechtenactivisten vaak dat honger slechts een van de vele problemen is waarmee de inwoners van 's werelds meest geïsoleerde land te maken krijgen.

Zelfs in de hoofdstad Pyongyang, de stad van de elite, zijn herinneringen aan de hongersnood van grote invloed op de eetcultuur. "Iedereen boven de twintig herinnert zich de honger," zegt Cockerell. "Daarom is eten een heel belangrijk onderdeel van de cultuur. Mensen weten dat het overslaan van een maaltijd iets is wat ze zich vroeger niet konden veroorloven, dus niemand laat eten staan." Cockerell heeft de afgelopen veertien jaar gerechten gegeten uit het hele land en gedeeld op de @simonkoryo-instagram. Ik vroeg hem naar de tien meest interessante dingen die hij gegeten heeft.

Koude noedels met muziek

Dit gerecht heeft een rijke historie en is misschien wel de populairste maaltijd in Pyongyang.

"Dit is klassiek Noord-Koreaans eten, naengmyeon in het Koreaans. Het is zo ingeburgerd dat er een liedje over bestaat: 'Naengmyeon, naengmyeon, Pyongyang naengmyeon!' Muziek is een vorm van propaganda, dus het noemen van een gerecht voedt de nationale trots en zorgt voor een gevoel van veiligheid. De koude noedels uit Pyongyang worden gemaakt van boekweit. Ze zijn zwart en worden geserveerd in een heldere bouillon. Meestal met gedroogd ei, wat vlees en hete saus. Ze zien er vies uit maar smaken geweldig. Lange noedels staan voor een lang leven, of een gelukkig huwelijk. Iedereen op de bruiloft krijgt koude noedels, en overslaan wordt gezien als extreem onbeleefd."

Door de VN erkende kimchi

De meeste Noord-Koreanen hebben een lichte obsessie voor kimchi van kool, waardoor de pittige variant nu op de culturele erfgoedlijst van de VN staat.

"Als Noord-Koreanen de kans krijgen, zullen ze kimchi bij elke maaltijd eten. Het bestaat uit simpele ingrediënten en is goed houdbaar: het kan zelfs begraven worden, een ouderwetse manier om voedsel te koelen. Normaal gesproken is de Noord-Koraanse versie pittiger dan die uit het zuiden. Veel Koreanen zijn bij mijn bedrijf in China te gast geweest, en als ze een paar maaltijden zonder kimchi eten maakt dat ze onrustig. Ik ken Koreanen die in Mauritius werkten – iemand van hen zei dat het een paradijs was vanwege het goedkope fruit, vlees en het prachtige weer, maar het was wel vreselijk omdat de kool zo duur was. Ze gaven al hun geld eraan uit."

Een delicatesse: hondenvlees

Het is een Koreaans cliché, maar hondenvlees wordt alleen gegeten tijdens speciale gelegenheden.

"Ze noemen het geen 'hondenvlees' in Noord-Korea, maar 'zoet vlees'. Dit zou een eufemisme kunnen zijn, zodat mensen niet hoeven te zeggen dat ze hond eten, maar in het land is het geen schande om dat te doen. Het is een lekkernij en mensen eten het misschien een of twee keer per jaar, als ze het kunnen betalen. Natuurlijk is er ook een grote groep mensen die dit niet kan en überhaupt zelden vlees eet. Meestal serveren ze hondensoep aan toeristen. Gewoonlijk is dat heet en bevat het weinig hond, maar er zijn een aantal restaurants in Pyongyang die zich specialiseren in hondenvlees: hondenribs, hondensteak. Het smaakt niet fantastisch, maar als het goed bereid wordt, is het prima. Het heeft iets van wild en kan zwaar op de maag liggen. Ik vind het taai, maar ik heb ook mals hondenvlees gegeten. In Noord-Korea worden honden niet echt als huisdieren gezien. Er zijn waakhonden en boerderijhonden, maar je moet goed boeren om er eentje als huisdier te hebben."

Koryoburger: 'Het smerigste eten aller tijden?'

Soms omschreven door westerse social-mediagebruikers als 'het smerigste dat ik ooit gegeten heb', maar inmiddels heeft de burger die door nationale luchtvaartmaatschappij Air Koryo geserveerd wordt een cultstatus bereikt.

"De enige keer dat ik tijdens een vlucht een ziek iemand zag, was aan boord van Air Koryo. Maar ik denk dat dat kwam omdat de passagier nog nooit gevlogen had en niet door de Koryoburger. Dat gezegd hebbende, die burger is niet heel fijn en het is niet helemaal duidelijk wat voor vlees het is. Waarschijnlijk geen hond. Niemand vliegt met Air Koryo vanwege het eten, maar ik heb er toch ongeveer dertig gegeten. Wel alleen als ik heel veel honger had. De meeste Noord-Koreanen hebben nog nooit gevlogen en zeker niet met iets anders dan Air Koryo. De vegetarische optie aan boord is 'eet de burger niet.'"

Bier op rantsoen

In het jaar 2000 importeerde Noord-Korea de Engelse brouwerij Ushers of Trowbridge naar de hoofdstad om Taedonggang te maken, wat nu het populairste bier van het land is.

Ooit werd er in Zuid-Korea iemand gevangen gezet omdat hij had gezegd dat Noord-Koreaans bier beter was dan Zuid-Koreaans bier – wat het zonder twijfel is. Het bier in het zuiden is verschrikkelijk, dus de lat ligt erg laag. Taedonggang is momenteel het bekendste bier in Noord-Korea, vernoemd naar een rivier die door Pyongyang stroomt. Bier is op rantsoen: mannen in Pyongyang krijgen elke maand bonnen. Je kan echter ook meer kopen, want het rantsoeneren betekent alleen dat je bonnen krijgt, niet dat je consumptie beperkt wordt. Als je er eentje wilt proeven kan dat in een mooie bar voor twee of drie dollar, of bij een goedkoper café met een bon van ongeveer 25 cent.

De meeste plaatsen waar je bier kunt drinken hebben lage tafels zonder stoelen. Net als in het Westen drink je er en maak je er grappen, dus eigenlijk lijkt het wel op elkaar. Biertjes drinken, rondjes geven, dronken worden, zingen en bier knoeien. Grapjes maken, maar niet over politiek natuurlijk. Taedonggang-bier heeft nummers als naam: 'Eén' is gemaakt van gerst, water en hop, en smaakt goed. 'Twee' is de standaard, met een beetje rijst erbij. 'Drie' is een 50/50-mix van gerst en rijst. 'Vier' bevat meer rijst, en 'Vijf' is rijstbier. Vijf is ranzig. Ik was ooit in de bar Kyonghungwan met een Belgische tv-crew. Zij wilden mensen filmen, dus we gingen naar de tafel met de meeste vrouwen. Sommige van hen bleken Engels te kunnen, ze waren verloskundigen en gynaecologen in een vrouwenziekenhuis. Typische ziekenhuismedewerkers: ze waren net klaar met een shift van zestien uur, en ze gingen goed los. Ze waren het meest dronken van iedereen en er werd veel met glazen geproost. Vrouwen gaan naar bars, maar nooit alleen. Het publiek bestaat voornamelijk uit mannen.

Soju en boerse makgeolli

De goedkope en volle rijstwijn soju is het populairst in Pyongyang, terwijl de ruigere makgeolli veel op het platteland gedronken wordt.

"Avondeten in Noord-Korea is lastig voor te stellen zonder alcohol, en als je te laat bent, moet je drie shots soju drinken. Dat is een normale 'straf'. Soju bevat 18 tot 25 procent alcohol en is in Noord-Korea sterker dan in Zuid-Korea. Het is niet zo erg als

baiju

(China's populairste drank), maar dat zegt niets. Makgeolli wordt op dezelfde manier gemaakt als soju, maar het is minder sterk en ziet er melkachtig uit. Het is chill, maar in Noord-Korea is het een boers drankje: het bijproduct van iets beters. Als je naar Seoul gaat kun je echter allerlei soorten makgeolli met een smaakje krijgen. Mensen drinken het daar in hipsterbars. Voor Noord-Koreanen is het als bessenjenever: iets wat je sukkelige neven op het platteland drinken, niet iets verfijnds uit de grote stad. Je kan makgeolli kopen in Pyongyang, maar je wordt een beetje voor gek versleten als je dat doet. Het is achterhaald."

KHC: finger lickin' goeie patat

Als Kentucky Fried Chicken friet zou maken in plaats van, eh, kip, dan zouden die er waarschijnlijk zo uitzien.

"KHC, een winkel naast een schiet- en bowlingbaan, verkoopt patat. Maar niemand in Noord-Korea weet wat KFC is, dus waarom zou je het kopiëren? Ze smaken als chips naturel, maar dan zonder zout. Er zijn weinig gejatte merken in Noord-Korea, wat mensen kennen het toch niet. In Rusland zie je de Gouden Bogen vaak ondersteboven, wat de mensen dan wel snappen, maar in Noord-Korea zouden ze denken dat het een grote gele 'W' is. Het betekent niets.

Er wordt wel chips gemaakt in Noord-Korea, maar je ziet weinig mensen die het eten. Als je het bestelt in een café, knippen ze altijd de zak open en doen ze het op een schaal, om een gevoel van stijl te behouden. Als snack houden mensen meer van vis, bijvoorbeeld van gedroogde inktvis met mosterd en sojasaus, dat gaat goed samen met bier."

Westers fastfood (met enige vertraging)

Hoewel het beleid van de regering behoorlijk anti-buitenland is, is het verrassend makkelijk om westers eten in Pyongyang te vinden.

"Er zijn meer Italiaanse dan Chinese restaurants in Pyongyang: drie. Het Pyolmuri-café serveerde als eerste pizza. Toen, rond 2008, opende een Italiaans restaurant met de naam… Italiaans Restaurant. De Koreaanse chef was opgeleid in Italië. Het kon open met hulp uit het buitenland en was behoorlijk goed. Er zijn ook hamburgerrestaurants, maar er bestaat ook zeker marktwerking in Pyongyang – een burgertent opende en niemand ging erheen, dus ging het weer dicht. Het is makkelijk voor de inwoners om alles wat in Noord-Korea gebeurt te zien als dingen die dóór Noord-Korea veroorzaakt worden. Als iemand een burgerrestaurant begint, is het altijd 'Kim Jong-Un heeft een burgerrestaurant geopend', terwijl ze gerund worden door mensen die door winst gemotiveerd worden. In deze fastfoodrestaurants is het eten niet klaar als je binnenkomt, er zijn wel van die rekken, maar daar ligt nooit iets op. Lang over een maaltijd doen is normaal, de meeste mensen in Pyongyang hebben een lunchpauze van twee uur. Je kunt eigenlijk overal burgers eten in Pyongyang. Als je geld hebt kun je praktisch alles beginnen in de stad, behalve een 'All American Steakhouse'. Dat gaat waarschijnlijk te ver.

Sushi van hun voormalige bezetters

Noord-Koreanen worden geacht om Japan te haten, meer nog dan Amerika, maar in Pyongyang houden veel inwoners gewoon van sushi.

"Welk land haat Noord-Korea meer dan Amerika? Japan. Desondanks heeft Pyongyang een aantal restaurants in Japanse stijl, met een sushitrein zelfs. Iedereen die zo'n restaurant kent, weet dat het Japans eten is. Ze proberen dat niet te verbergen, maar ze kleden de chefs niet Japans en groeten niet in het Japans. En die plekken heten niet 'Hirohito's Sushi van de Rijzende Zon' of zoiets. Er zijn waarschijnlijk enkele tienduizenden die het kunnen betalen tegenwoordig, dus er is een markt voor. En het is heerlijk.

Mosselen met een benzinetwist

De beste manier om schelpdieren te koken? Doop ze in benzine en zie de vlammen naar de hemel gaan.

"Aan de oostkust koken Noord-Koreanen mosselen op een metalen plaat. Aan de westkust gieten ze er benzine over en steken ze dat aan. Dan doen ze er nog meer benzine op, tot ze denken dat het gaar is. Ze openen ze door ze op de grond te gooien, zoals de apen aan het begin van 2001: A Space Odyssey. Ze laten altijd de chauffeur van een reisgezelschap koken, alsof hij de enige is die weet hoe je met zo'n gevaarlijke vloeistof om moet gaan. De mosselen stinken en smaken naar benzine, en soms heb je er een met nog onverbrande benzine erin. Het is Russische roulette, je weet niet wat je krijgt.

Volg Simon Cockerell op Instagram @simonkoryo

Volg Jamie Fullerton op Twitter @jamiefullerton1