Voor wormen is "Transcendence" nu werkelijkheid

Er zijn wat regels in wetenschapsjournalisme waar iedereen zich aan zou moeten houden. Eén van de regels: Als de vraag in je kop makkelijk met "Nee" te beantwoorden is, dan hoef je het artikel niet te schrijven (bijvoorbeeld: "Leeft Hitler's geest verder in Minecraft?" of "Eten we in de toekomst kakkerlakkensteaks die we in onze biogehackte buikholtes kweken?"). Een andere is wanneer iemand een nieuw onderzoek vergelijkt met een nieuwe film, het bijna altijd populisme is.

Maar in dit geval is de werkelijkheid net zo gestoord als de vergelijking met Transcendence doet vermoeden. Onderzoekers hebben namelijk ​de geest van een nematode van het genus Ceanorhabditis elegans in een Lego-robot geüpload – en daarmee ​het plot van Transcendencenagemaakt (maar dan met een worm in de hoofdrol in plaats van Johnny Depp). De wetenschappers hebben op basis van het OpenWormsProject de singulariteit van kunstmatige intelligentie weer een stapje dichterbij gebracht, en tevens ​het begrip van processen in het menselijk brein vergroot.

Het overzetten van de worm in een robotlichaam is mogelijk omdat de complete biologische essentie van de nematode uit slechts 302 neuronen bestaat, die volledig gedecodeerd zijn. Dankzij ​het project konden de onderzoekers een complete kaart van het neurale netwerk van de worm namaken. Vervolgens wordt er gebruik gemaakt van een ​UDP-protcol (wat een ook een basisprotocol van het internet is) om de informatie die tussen neuronen wordt uitgewisseld te simuleren. Als een neuron een puls van het netwerk ontvangt, wordt de kleur van het vakje groen; donkergroen is voor pulsen met een gewicht van 10, terwijl normale communicatie een waarde van ongeveer 3 hebben.

De robot gedraagt zich sinds de upload compleet als een echte worm – als 'ie tegen een muur botst, stopt de robot, draait zich om en probeert het ergens anders weer. Zonder dat er een programma is dat de robot vertelt wat die zou moeten doen in bepaalde situaties. De robot wordt volledig bestuurd door het biologische programma van een C. elegans-worm.

De filosofische kwesties die het experiment blootlegt zijn net zo fundamenteel als die in Transcendence. In de film uploadt Johnny Depp's karakter, Dr. Caster, zijn volledige zijn in een speciaal ontwikkeld programma, wat hem toestaat een virtueel leven na zijn dood te leiden.

Net als in de film is het bij de LEGO-worm onduidelijk of de simulatie slechts een gevoelige machine met een digitaal bewustzijn is, of 'slechts' een kunstmatige intelligentie die iets anders denk te zijn dan dat het is. Maar tot het neurale netwerk van mensen 100 procent ontcijferd is en we met onze biologisch overleden, digitaal geüploade geliefden kunnen kletsen, is het waarschijnlijk verstandig om hier geen wetenschappelijke artikelen over te schrijven.