Het Streisand-effect van Google's 'recht om vergeten te worden'

Google luistert onderdanig naar de nieuwe wet die door de EU is ingevoerd. Mensen hebben het "recht om vergeten te worden" en ondanks dat dat zeer lastig is (en niet echt Google's verantwoordelijkheid) kan Google niet anders dan bepaalde links van hun zoekmachine te verwijderen op verzoek van bepaalde individuen. Maar langzaam maar zeker begint pijnlijk duidelijk te worden dat een dergelijk verzoek niet echt zin heeft omdat het vaak het tegenovergestelde effect heeft.

Verschillende media kregen in de smiezen dat er gisteren links waren verwijderd van bepaalde zoekacties. James Ball van The Guardian schreef dat de publicatie gisteren geautomatiseerde emails binnenkreeg van Google. In die mails werden ze er op geattendeerd dat zes van hun artikelen waren verwijderd van de zoekresultaten. Robert Peston van de BBC schreef dat hij dezelfde notificatie had ontvangen over een stuk dat hij zeven jaar geleden had geschreven.

Het is niet onwaarschijnlijk dat Google de emails heeft verstuurd om zich indirect te verzetten tegen de Europese Unie. Ball geeft bijvoorbeeld aan dat Google "of het nu voor commerciële redenen of vanwege de vrijheid van meningsuiting (of beiden), sites informeert wanneer hun inhoud is geblokkerd - misschien in de hoop dat ze er over zullen schrijven."

Beide berichtgevers publiceerden vervolgens verhalen over de "vergeten" artikelen. Dit had natuurlijk als effect dat het even terug in het collectieve geheugen werd geramd. Zelfs als je niet van de oorspronkelijke verhalen gehoord had, waar degenen die er een belangrijke rol in speelden zich klaarblijkelijk voor schaamden, weet je het nu wel. Het is een klassiek voorbeeld van het Streisand-effect: wanneer je veel moeite steekt in het afleiden van de aandacht, zorgt dat er alleen maar voor dat je jezelf meer in de kijkers werkt.

Peston schreef dat zijn blog over de voormalige baas van Merrill Lynch, Stan O'Neal, en zijn verlaten van het bedrijf toen deze ineenstortte, was verwijderd van zoekopdrachten. Ball vermeldde dat drie van de verwijderde Guardian artikelen te maken hadden met controverse rond de Schotse Premier League waarbij de scheidsrechter Dougie McDonald betrokken was. Verder was er ook nog een stuk over de jurist Paul Baxendale-Walker die aantijgingen van fraude aan zijn broek kreeg hangen. Nog bizarder is de verwijdering van de indexpagina van een week aan artikelen van een columnist bij The Guardian. De laatste was een artikel over Franse kantoormedewerkers die kunst maken van post-its.

Het is belangrijk om te onthouden dat Google niet per se het internet beheerst - ze gingen in hoger beroep tegen het Europees besluit maar verloren. De zoekgigant gaf geen redenen voor het verwijderen van deze specifieke links, maar het meest waarschijnlijke scenario is dat sommige mensen het vanwege hun reputatie hebben gedaan. Maar ik zie niet in wat er zo slecht is aan de post-it-kunst en wat voor negatieve gevolgen dat kan hebben voor iemands reputatie.

Het verhaal krijgt een lichte plottwist in het geval van de Merrill Lynch-column. Preston schreef erover dat het nog steeds boven water komt op het moment dat je zoekt naar Stan O'Neal - de enige die met naam wordt genoemd in het stuk - wat er op zou wijzen dat O'Neal niet degene is geweest die achter het verzoek zit.

In ieder geval: ik gok dat bovenstaande namen je niet warm of koud laten worden (en ik twijfel dat veel lezers zich het grote debakel kunnen herinneren van de Franse post-it-kunst uit 2011). Zeker wanneer niemand een verzoek om "vergeten" te worden had ingediend. De verzoeken om verwijderd te worden vernieuwt alleen maar de interesse in het verhaal en aangezien Google alleen de zoekresultaten verwijdert en niet de pagina's zelf, is alles nog gewoon te vinden. De artikelen in kwestie worden ongetwijfeld weer fervent bezocht dankzij die irritante journalisten die er de aandacht op vestigen met een handig linkje.

Misschien dat degenen die de verzoeken hebben ingediend door kunnen gaan met nieuwe verzoeken om de links van de nieuwe artikelen weer te laten verdwijnen? Ik zie 'onderwerpen' waar over geschreven is en verslaggevers elkaar achtervolgens in een continue cirkel van verwijderde links versus vernieuwde verslaggeving. Maar mischien dat die verwijderingsverzoeken zich op dit moment in een Catch-22 bevinden, aangezien de zoekmachine alleen verplicht is om pagina's niet langer te laten zien wanneer de informatie "inadequaat, irrelevant of niet langer relevant" is. Zorgt de nieuwe interesse - over de verdwijning van de pagina van de zoekresultaten - er op een ironische manier voor dat het verhaal weer relevant is?

De interesse die men heeft in deze verzoeken zal met de tijd wel wegzakken. Google vertelde vandaag aan City AM dat ze sinds de beslissing 50.000 verzoeken hebben gekregen. Men zal snel genoeg geen zin meer hebben om verslag te leggen van ieder verzoek dat ingewilligd wordt.

Maar de hele zooi laat zien dat er nog wel wat kreukels gladgestreken moeten worden over hoe de wet daadwerkelijk uitgevoerd dient te worden. Ook heeft de regeling te kampen met stevig verzet. Bij Forbes observeerde Kashmir Hill dat Google searches naar namen in Europa steevast gepaard gaan met de disclaimer dat "Some results may have been removed under data protection law in Europe." Zelfs wanneer dat individu geen verzoeken heeft gemaakt (ik heb dat bijvoorbeeld niet gedaan, maar de disclaimer verschijnt desondanks toch wanneer je mijn naam googlet).

Maar zelfs als Google je vergeet kun je er vrij zeker van zijn dat iemand anders het gaat 'onthouden.' Het gaat hier ten slotte om het Internet. De verhalen over individuele gevallen zullen snel uitsterven wanneer de interesse verslapt, maar ik zou verbaasd zijn als er niet een vrijheid-van-meningsuiting-enthousiasteling een manier zou vinden om al de zoekgeraakte zoekresultaten te verzamelen.

Ball stelde bijvoorbeeld voor dat verslaggevers zich tegen de machthebbers kunnen afzetten door links te posten naar "verdwenen" artikelen op Twitter. Zijn voorgestelde @gdnvanished account is al gemaakt, al is het onduidelijk wie er achter zit.

Ondanks de niet eerder geziene wetgeving houdt de aloude spreuk nog immer stand: als het eenmaal op het internet staat, krijg je het er niet meer vanaf.