Waarom voetbalclubs geen extra moeite moeten doen om vrouwen naar het stadion te krijgen

Afgelopen zondag startte het EK vrouwenvoetbal, hier in Nederland. 'Daar ga jij zeker ook heen?', kreeg ik in de weken voorafgaand hieraan regelmatig te horen. Dat is niet heel verrassend: ik ben gefascineerd door (mijn eigen) vrouwelijke supporterschap en de manier waarop de buitenwereld daar tegenaan kijkt. Daarom interviewde ik een paar jaar terug tientallen vrouwelijke medesupporters van mijn club Feyenoord, en vroeg ze waarom zij naar het stadion gaan.

Blijkbaar dachten de mensen om mij heen dat ik, een vrouw die van voetbal houdt, naar vrouwenvoetbalwedstrijden ga. Maar ik moet ze teleurstellen: mij zie je niet tijdens dit EK. Ik houd niet van voetbal, ik houd van Feyenoord. Ik ga nooit naar wedstrijden van het Nederlands elftal. Niet naar de mannen, en dus ook niet naar de vrouwen.

Ondertussen bewonder ik wel de enorme groei die het vrouwenvoetbal heeft doorgemaakt in Nederland. Er wordt door een hoop mensen geklaagd over onaantrekkelijk voetbal door 'het fysiek van de vrouw, en filmpjes waarin scorende vrouwen hun shirt uitrekken en toevallig geen bh aan hebben worden door meer mensen bekeken dan dat er fans in het stadion zitten. Maar ondertussen is het de OranjeLeeuwinnen wel gelukt om zich, zonder dikke salarissen, te plaatsen voor een groot toernooi. In tegenstelling tot een ander Oranje team.

Seksistische stereotypes, toespelingen en opmerkingen weerhouden vrouwelijke voetballers er niet van te doen wat ze leuk vinden: voetballen. Daarin zie ik een overeenkomst met vrouwelijke supporters – ook zij gaan ondanks domme vooroordelen gewoon naar het stadion.

Voor mij is het de normaalste zaak van de wereld om supporter te zijn van een club. Mijn hele familie komt uit Rotterdam Zuid, waardoor de clubkeuze voor mij al was gemaakt. Mijn tante ging altijd met haar beste vriendin naar de Kuip, en ik wist niet beter dan dat je als vrouw gewoon supporter kon zijn. Maar door opmerkingen en beeldvorming van buitenaf, ging ik ineens twijfelen of het misschien raar was dat ik als meisje naar het stadion wilde om mijn club te steunen. Google 'female soccer supporter', en de enige foto's die je te zien krijgt zijn van lekkere wijven in weinig verhullende shirtjes met een goed gevuld decolleté. Als vrouw moet je sexy zijn, ook op de voetbaltribune.

Die beeldvorming wordt niet veel beter als je naar de fanshops van de drie grote Nederlandse clubs kijkt. Ajax biedt drie soorten shirts aan voor vrouwen en twee voor meisjes, tegenover 51 items voor mannen en veertig voor jonge jongens. PSV heeft een roze sjaal en muts in de aanbieding, maar gelukkig ook een wedstrijdshirt in damesvariant. Feyenoord gaat de goede kant op: een kwart van de kledingitems is voor vrouwen bestemd.

Toch maakte ook mijn eigen club zich schuldig aan clichématige beeldvorming van vrouwelijk supporters. In 2013 werden voor een fotoshoot voor de nieuwe spandoeken aan het stadion expliciet 'vaders en zonen' gezocht die samen naar het stadion gingen. En het jaar ervoor sloeg de campagne rond Ladies Night de plank mis: daarmee wilde de club meer vrouwen naar het stadion trekken, dus kregen ze korting op kaarten en werden ze voor de wedstrijd verrast met een drankje en een kleine cadeautje (een rood opvouwbaar regenhoedje). Om de speciale avond te promoten, nam de club een filmpje op waarin toenmalig spits en vrouwenmagneet Graziano Pellè een limousine vol hooggehakte en kortgerokte dames opwachtte om hen welkom te heten in de Kuip. Ludiek, want Pellè had een paar weken daarvoor na zijn gelijkmaker tegen Ajax zijn shirt uitgetrokken en er later gekscherend over gezegd dat hij dat deed om meer vrouwen naar het stadion te trekken.

Lief van hem, maar na 160 interviews met vrouwelijke Feyenoordsupporters en talloze aanvullende gesprekken, weet ik dat die lekkere speler met z'n sixpack niet de reden van onze komst naar de Kuip is. We komen namelijk voor het voetbal. Ook de Britse socioloog, journalist en voetbalsupporter Carrie Dunn kwam tot dezelfde conclusie, nadat ze in 2015 uitgebreid onderzoek deed naar vrouwelijk supporterschap in Engeland.

Het is nu vijf jaar nadat ik de vrouwelijke fans interviewde, en sindsdien is deze groep supporters steeds meer in beeld gekomen. We zijn er altijd al geweest, maar clubs zien in ons nu een groeimarkt. Voetbal is een goudmijn, stadions moeten vol, en bij vrouwelijke supporters is er nog een hele hoop winst te behalen. In Duitsland en Engeland is al bijna een kwart van de bezoekers op wedstrijddagen vrouw, in Nederland blijft het percentage vrouwelijke seizoenkaarthouders al een paar jaar steken op 13 procent.

Hoe krijg je vrouwen het stadion in? Dat lijkt de vraag waarmee de marketingafdelingen van de clubs nu bezig zijn. Heracles heeft met 18 procent het hoogste percentage vrouwelijke seizoenkaarthouders van de Eredivisie, en besloot daarom in 2015 vak L in het nieuwe stadion om te dopen tot Ladies Seats: een vak met 'meer comfort en passende extra's'. Zo'n passend extraatje zou een modeshow kunnen zijn speciaal voor de dames, liet Heracles weten bij de aankondiging van het vrouwenvak.

Na twee maanden verschenen de eerste berichten al in de media: 'Belangstelling voor vrouwenvak valt tegen'. Maar de club liet het er niet bij zitten – er kwamen speciale arrangementen voor dameselftallen, die bij hun seizoenkaart ook een wedstrijd in het stadion mochten spelen en eenmalig getraind zouden worden door een Heraclesspeler.

Dat was een stap in de goede richting: Heracles sprak de vrouwelijke supporter niet meer aan op haar vrouw-zijn, maar op de liefde voor voetbal. Inmiddels is vak L weer een vak als ieder ander vak, want de club heeft van zijn supporters begrepen dat vrouwen liever gemengd door het publiek zitten dan apart.

Het enige wat je als club moet communiceren, is dat je vrouwen erkent als volwaardig supporter: als mensen die voor voetbal komen. Behandel ons daarin niet anders dan onze mannelijke medesupporter, want dan gaat het mis.