Waarom Hollywood fat suits voor altijd in de ban zou moeten doen

Toen Netflix de trailer voor de nieuwe komedieserie Insatiable lanceerde, volgde daar een stroom van negatieve reacties op. Afgaande op de trailer leek Insatiable– een tienerkomedie over een meisje dat heel veel afvalt en vervolgens wraak besluit te nemen op haar voormalige pestkoppen – namelijk nogal wat veelgebruikte clichés over dikke vrouwen te reproduceren. Dikke vrouwen, zo impliceert Insatiable, zijn onaantrekkelijk, onzeker en ongeliefd; om de haverklap checken ze zichzelf al zuchtend en steunend in winkelruimen, en hun weekend brengen ze standaard op de bank door met een emmer roomijs.

Fat-positivy-activisten keurden Netflix’ beslissing om de serie uit te zullen zenden af, en er werd zelfs een petitie opgezet om te voorkomen dat Insatiableonline zou komen te staan. “Deze serie bestendigt niet alleen de giftigheid van de dieetcultuur, maar ook nog eens de objectificering van vrouwenlichamen,” zo valt er op de pagina van de petitie te lezen. (Cindy Holland, die deel uitmaakt van het bestuur van Netlix, liet in een verklaring weten dat critici anders tegen de serie aan zullen kijken als ze het hele seizoen gezien hebben, en beloofde daarbij dat body positivity en zelfacceptatie verweven zijn in het “DNA van de show.”)

Wat vooral veel ophef veroorzaakte, was de beslissing om actrice Debby Ryan de rol van Patty te laten spelen. Omdat Ryan zelf slank is, werd ze in een kledingstuk gehesen waarvan veel mensen – waaronder ikzelf – eigenlijk hadden gehoopt er nooit meer mee geconfronteerd te hoeven worden: een fat suit. En als ik als plussize vrouw een fat suit op mijn beeldscherm zie verschijnen, weet ik maar al te goed goed dat er geen genuanceerd optreden over dikheid zal volgen; in plaats daarvan zien we een uitgekauwde herhaling van luie stereotypes die bijdragen aan de voortdurende stigmatisering en marginalisering van mensen met hetzelfde lichaamstype als ik.

Kathleen LeBesco, Senior Associate Dean aan Marymount Manhattan College, die onder andere het boek Revolting Bodies?: The Struggle to Redefine Fat Identity schreef, vertelt: “Fat suits worden doorgaans niet gebruikt om verhalen te vertellen over dikke mensen die bevredigende, rijke levens leiden. Op deze manier bevestigt het gebruik ervan kwalijke en eendimensionale ideeën over dikheid.”

Gedurende de laatste dertig jaar heeft Hollywood het gebruik van fat suits omarmd. Af en toe worden ze gebruikt door acteurs als Eddie Murphy in The Nutty Professor en Mike Myers in The Spy Who Shagged Me, maar veel vaker worden ze ingezet om vrouwen te bespotten en ondermijnen. Over het algemeen worden fat suits in Hollywood gedragen door slanke actrices, waarbij extreem en plotseling gewichtsverlies synoniem staat aan succes in het leven.

Een goed voorbeeld hiervan is Goldie Hawn in Death Becomes Her, waarin ze de rol van Helen vertolkt: een suffe schrijver die futuristische wetenschap gebruikt om zichzelf om te toveren in een elegante romanschrijver. In America’s Sweethearts neemt Julia Roberts de rol van Kiki op zich, een persoonlijke assistent wier gewicht als grote belemmering voor haar zelfvertrouwen wordt gepresenteerd, ondanks het feit dat ze naar non-Hollywood standaarden een heel normaal figuur heeft. In seizoen twee van Friends krijgen we te zien dat Monica (Courteney Cox) als tiener dik was: dit zou moeten verklaren waarom Monica zo neurotisch is, en zou daarnaast volledig haaks staan op hoe professioneel en aantrekkelijk ze op volwassen leeftijd is. In de ene na de andere flashback worden 'grappen' gemaakt over haar gewicht als tiener.

Virgie Tovar, fat activist en auteur van You Have the Right to Remain Fat, zegt dat fat suits het publiek de mogelijkheid geven zich te identificeren met plussize karakters, zonder empathie op te hoeven brengen voor iemand die daadwerkelijk dik is. “Kijkers weten dat er onder zo’n fat suit een slank iemand zit voor wie ze sympathie voelen,” vertelt ze, “zonder onze culturele regels over haat naar dikke mensen te hoeven doorbreken.”

Populaire cultuur gebruikt fat suits vaak om de boodschap te verspreiden dat gewichtstoename een bron van schaamte zou moeten zijn. In Mean Girlsvoorziet Cady (Lindsay Lohan) het allergemeenste meisje van de school, Regina George (Rachel McAdams), van energierepen die er stiekem voor zorgen dat George zwaarder en zwaarder wordt. Als gevolg hiervan wordt George depressief en haar populariteit neemt af. Insatiable verspreidt op een vergelijkbare manier het idee dat slankheid een noodzakelijke voorwaarde is voor zelfrespect en respect voor anderen. Voordat Patty haar wraakplan ten uitvoer kan brengen, moet ze eerst dun worden, want dikke mensen worden vaak (deels) aansprakelijk gesteld voor hun eigen ellende: ze zijn dik omdat ze lui, gulzig of nalatig zijn.

En toch is dat geen goede weerspiegeling van de realiteit. “Data laat zien dat het voor dikke mensen vrijwel onmogelijk is om dun te worden en te blijven,” legt Tovar uit, “maar fat suits bevestigen het idee dat dikheid iets is dat mensen makkelijk naast zich leer kunnen leggen, zolang ze maar echt willen."

In zeldzame gevallen mogen personages in fat suits dik blijven, als dat de emotionele groei van een dunner personage bevordert. In Shallow Hal, een romantische komedie uit 2001, worden we geacht onder de indruk te zijn wanneer Hal (Jack Black) voor Rosemary (Gwyneth Paltrow) valt. Wanneer Hal er initieel achter komt dat hij onder hypnose gebracht was om te geloven dat Rosemary eigenlijk veel dunner is dan ze eigenlijk is, wordt zijn vermogen om zijn walging voor mensen met een maatje 42 of meer opzij te zetten als 'moreel moedig' gepresenteerd – ondanks het feit dat mannen in de realiteit om de haverklap verliefd worden op dikke vrouwen, want dikke mensen kunnen net zo beminnelijk zijn als ieder ander.

Soms dragen vrouwen fat suits die nauwelijks zichtbaar zijn om op een subtiele manier hun status als loser te benadrukken, zoals het geval is bij Karen in Love Actually, een rol die vertolkt wordt door Emma Thompson; in de film komt Karen, een ongelukkige huisvrouw, erachter dat haar man een affaire heeft met zijn jongere, dunnere secretaresse. Actrices kunnen ook geaccepteerd worden – en zelfs hun kansen op het winnen van een Oscar vergroten – wanneer ze voor een belangrijke rol bereid zijn veel aan te komen, zoals Charlize Theron in Monster (al is de verwachting wel dat ze het extra gewicht meteen weer kwijtraken). Ondertussen worden actrices die dik zijn en blijven – zoals Melissa McCarthy en Gabourey Sidibe – wel genomineerd voor prijzen, maar krijgen ze vaker te maken met fat-shaming dan dat ze daadwerkelijk een award in ontvangst mogen nemen.

Soms worden fat suits op het eerste gezicht niet gebruikt om de inherente superioriteit van slankheid te benadrukken, maar als sociologisch experiment om de ervaringen van dikke vrouwen een platform te kunnen geven. Neem als voorbeeld een aflevering van The Tyra Banks Show uit 2005, waarin Banks ruim tien kilo ‘aankwam’ en als gevolg daarvan “een van de meest hartverscheurende dagen van haar leven” moest doorstaan. Maar stunts als deze kunnen onmogelijk de impact van het stigma rondom dikheid overbrengen, en Tovar betwijfelt of ze die intentie überhaupt hebben. “Het oproepen van empathie is het secundaire of zelfs tertiaire doel van een fat suit,” vertelt ze. “Het hoofddoel is altijd bepaalde prikkels oproepen.”

Nog een veelvoorkomend fenomeen: mannen in fat suits als vrouwelijke karikaturen, zoals Martin Lawrence in Big Momma’s House uit 2000 en Tyler Perry in de Medea-films, die beide de spot drijven met zwarte vrouwen van middelbare leeftijd uit de arbeidersklasse. Maar met uitzondering van Jill Scott in Why Did I Get Married, dragen vrouwen van kleur bijna nooit fat suits. Tovar denkt dat dit te wijten is aan de complexe raciale en seksuele dynamieken rondom de lichamen van vrouwen van kleur. “De lichamen van vrouwen van kleur worden sowieso al als minderwaardig gezien, vanwege racialisering in onze maatschappij,” legt ze uit. “Een fat suit is in zulke gevallen alleen maar nog een extra laag op een lichaam dat al als gebrekkig wordt gezien.”

Of het nou bewust of onbewust gebeurt, het inherente racisme in onze maatschappij heeft als gevolg dat wat wij als ‘de perfecte vrouw’ zien (zowel in films als in het echte leven), bijna altijd gecentreerd is rondom witheid – en dus worden witte vrouwen die dik zijn (of witte vrouwen die doen alsof ze dik zijn) als minderwaardig gezien. “Witte vrouwen worden in onze cultuur als bovengemiddeld belangrijk gezien, omdat ze in essentie de ‘dragers’ van de toekomst van witheid zijn – en dikheid staat haaks op hun kans om ‘normaal’ te zijn,” legt Tovar uit. “Dik zijn wordt gezien als verraad tegen de verwachtingen die komen kijken bij het bouwen van een ‘sterke’, witte natie, dus een witte vrouw in een fat suit roept unieke angsten bij mensen op.”

Tegenwoordig wordt vaak gedacht dat onze maatschappij inmiddels een hele verscheidenheid aan lichamen accepteert. Kijk bijvoorbeeld naar Melissa McCarthy, een van de meest succesvolle actrices van haar generatie. Toch laat de trailer van Insatiable zien dat de populaire cultuur nog altijd schadelijke stereotypen over dikke lichamen blijft verspreiden, ondanks het feit dat er her en der vooruitgang geboekt wordt.

Uit het verzet dat volgde op de trailer van Insatiable blijkt dat onze maatschappij zich steeds bewuster wordt van de manieren waarop we dikke vrouwenlichamen ridiculiseren en aan de schandpaal nagelen. “Kijkers zijn zich bewuster geworden van representatie, omdat er steeds meer gesprekken plaatsvinden over welke soort rollen door welke soort acteurs gespeeld zouden moeten worden,” legt LeBesco uit.

Hoe kunnen we schadelijke boodschappen als die in Insatiable in de toekomst voorkomen? Door gemarginaliseerde groepen hun eigen verhalen te laten vertellen. “De mainstream media gaat het niet lang meer uithouden als ze de lat niet wat hoger leggen,” concludeert LeBesco. “In een maatschappij waarin onze aandacht steeds meer versplinterd raakt, is er behoefte aan kwalitatieve verhalen. Fat suits horen gewoon niet meer in dat scenario thuis.”