Ik sprak de allerchillste wc-madam van Brussel die maar één ding van je wil

Volg VICE België nu op Instagram en Twitter.

Mijn moeder werkt in het Louvre, een van de weinige plekken in Parijs waar het beroep wc-madam en -meneer überhaupt nog bestaat. De man die de toiletten naast het bureau van mijn moeder proper houdt, is echt een stoere gast. Ik kreeg van hem een ongelimiteerde plaspas, waarmee ik langs mijn neus weg ook even mijn status als local kon bevestigen ten opzichte van de hordes toeristen. Dankzij die pas was ik ook getuige van een aantal scènes die me tot in mijn hart hebben geraakt en van mij voorgoed een ander mens hebben gemaakt. Er was de kerel die door de wc-meneer met een dweil werd achterna gezeten omdat hij niet had doorgespoeld, of die keer dat wc-man stond te schreeuwen tegen toeristen tot hij de dader vond van die paar druppels pis op de WC-bril. Ik voelde meteen dat het verband tussen de job van toiletdame of wc-meneer en die van 'complete badass' niet meer dan logisch was.

Toen ik naar België verhuisde, ging de magie die ervoor zorgde dat ik mij toiletpersoneel inbeeldde met een stoere leren frak een beetje verloren. De toiletdames waren hier alomtegenwoordig. Weg magie, dus, maar in de plaats daarvan kwam wel de onweerstaanbare neiging om de lijst met gratis pipi-mogelijkheden in Brussel die in mijn hoofd bestaat, verder uit te breiden.

Ergens tussen een gevoel van onrechtvaardigheid en dan toch op straat pissen, kwam ik Cristina Cerqueira tegen, de meest stijlvolle toiletdame van Brussel, alsook fervent kunstverzamelaar. In de naam van de kunst en de gelijke plaskansen biedt Cristina de bezoekers van de Beursschouwburg de optie om een tekening te maken in ruil voor een blaaslediging op een net toilet; een plek die geen koninkrijk van kots is en evenmin een vergeeld voetbad, zoals die afschuwelijke pissijnen op straat.

VICE: Hey Christina, kan je ons iets over je project vertellen?
Cristina: Het begon zes jaar geleden. De artiesten die in de Beursschouwburg optraden kwamen me vragen of ze hun jetons, een gedicht of een dansje konden aanbieden in ruil voor een gratis plasbeurt. Ik kreeg meteen het idee om mensen te vragen of ze iets wilden tekenen in mijn schrift in plaats van de gebruikelijke 50 cent te betalen. Het is leuk want ik krijg genoeg steun, het management is tevreden en ze laten mij op mijn gemak collages maken met mijn stiften, krijtjes en magazines.

En dat werkt, de mensen doen mee?
Ja, de mensen zijn heel blij, zelfs als de hele tafel een smeerboel wordt. Sommigen blijven twee, drie uur lang tekenen. Anderen maken grappige krabbels en zijn vooral blij dat ze gratis naar het toilet mogen. Om ze niet teveel druk op te leggen, laat ik ze naar toilet gaan voor ze een tekening maken. Er zit overigens niet echt regelmaat in het cliënteel. Op sommige avonden hebben mensen meer geld en hebben ze niet echt nood aan dit goedkope alternatief. Dat is ook OK voor JK, mijn ploegmaat, en ik: dat compenseert dan weer voor de andere avonden.

Waarom denk je dat mensen die komen feesten toch zoveel tijd willen doorbrengen in het toilet?
Ik denk dat toiletten een bron van inspiratie zijn. Je kan er schrijven, tekenen, ideeën opdoen. Het is alsof ik de wc-muur heb verlengd tot een canvas voor vrije expressie. En je maakt hier ook nieuwe vrienden. Mensen doen me eigenlijk iets van onschatbare waarde cadeau, en dat schept echt een band. Het is grappig, want ook al doet iedereen volledig zijn eigen ding, hebben de schriften echt thema’s. Meestal zijn die gekoppeld aan gebeurtenissen, zoals de gay pride of de aanslagen, of gaat het over de tentoonstelling of het concert. De tekeningen antwoorden op elkaar.

Wat is het meest vervelende aan je job?
Ik herinner me een avond waarop een man plots flauwviel aan ons tafeltje. Zijn vriendin arriveerde in paniek en verloor ook beetje bij beetje het bewustzijn. Hoe later op de nacht, hoe ingewikkelder het wordt om sommige situaties rustig op te lossen. Waar ik echt mee worstel is kots. Het is sterker dan mezelf. Ik heb wel een supergoeie toiletspray op basis van vijf soorten planten om braaksel mee te lijf te gaan. En anders zijn er altijd de tekeningen en het contact met mensen om mij er doorheen te helpen. Dat wederzijds respect helpt echt. JK en ik zijn veel relaxter geworden. Mettertijd is het een soort van therapie geworden.

Heb je er ooit aan gedacht om de tekeningen tentoon te stellen?
Ja, een keer hebben we dat gedaan, toen we vijftig jaar Beursschouwburg vierden in 2015. Toen was mijn Polaroid nog niet gestolen en had ik naast elke tekening een foto van de kunstenaar gehangen. Maar eigenlijk heb ik de indruk dat elke avond waarop ik werk, uitdraait op een soort mini-evenement in de toiletten. Want een wc-muur die volhangt met tekeningen en mensen die ernaar staan te kijken met een glas in de hand, dat heeft toch veel weg van een vernissage, nee? De meeste tekeningen zijn echt heel mooi en sommige van de kunstenaars die ze maken tonen vaak hun werk op iets formelere plekken, maar dit is beter. We ontwijden de kunst en zetten ze terug op haar plaats, pal in het moment.