We vroegen mensen bij de vishandel of het oké is om kreeften levend te koken

Als je op een verjaardag vertelt dat je vorige week nog een goddelijk gerecht met foie gras hebt gegeten, dan is er altijd wel iemand die geschokt reageert. Foie gras wordt gemaakt door de lever van een gans extreem snel vet te mesten, en de manier waarop dat gebeurt is niet al te diervriendelijk. Veel mensen vinden het daarom ook onbegrijpelijk dat iemand dit door z’n keel krijgt.

En zo zijn er nog meer controversiële gerechten waar je commentaar op kunt verwachten. Kreeft bijvoorbeeld. Het beestje wordt vaak levend verkocht, zodat-ie zo vers mogelijk op je bord komt en de kans op voedselvergiftiging minimaal te houden. Sommige restaurants maken de laatste uren van een kreeft nog wat extra dragelijk door ze in een bak met zout water en zuurstof op hun culinaire noodlot te laten wachten. Als gast wijs je ‘jouw’ kreeft aan en de keuken gaat met het ongelukkige schaaldier aan de slag. Ook op televisie is het doodnormaal dat een kok in een kookprogramma een levende kreeft in een pan kokend water smijt en mag de kijker aanschouwen hoe het pantser rood kleurt.

In Zwitserland vinden ze dat niet meer van deze tijd en daarom is het vanaf 1 maart verboden om kreeften onverdoofd levend te koken. Want volgens wetenschappers kunnen schaaldieren wel degelijk pijn voelen en stress ervaren als ze in kokend water worden gegooid. Daarom vinden ze het niet meer dan redelijk om een kreeft – net als een koe – te verdoven voor de slacht. Meestal gebeurt dat door ze een stroomstoot te geven. We hebben het nu wel alleen over kreeften, maar andere schaaldieren mogen in Zwitserland ook niet meer levend gekookt worden.

De nieuwe regels van de Zwitserse regering heeft de discussie aangezwengeld of dit ook in Nederland ingevoerd moet worden. MUNCHIES bezocht vanmorgen wat viszaken om eigenaren, medewerkers en klanten te vragen of zij het oké vinden als een kreeft zonder verdoving levend gekookt wordt.

MUNCHIES: Vind je het oké om kreeft levend te koken?
Marc: Ik vind dat je kreeft zeker levend moet koken. Dat is het allerbeste voor de smaak. En het is gewoon traditie.

Er zijn filmpjes waarin het lijkt alsof de kreeft uit de pan wil ontsnappen, denk je dat dit echt gebeurt?
Dat kan volgens mij niet. Ik denk dat als je een levende kreeft in kokend water stopt, deze op slag dood is. Als je als mens in kokend water springt, ben je ook meteen dood.

Kreeften hebben een dik pantser, waardoor ze minder snel zouden sterven.
Dat zou kunnen, maar dat weet ik niet.

Wat is de beste manier om een kreeft te doden?
We hebben klanten die zeggen dat je het dier effe op de kop moet slaan. Zodat ze dood, of in ieder geval suf zijn. Dat heb ik wel eens gedaan, maar vind ik ook een dingetje hoor. We kunnen over vanalles discussiëren. Ik heb wel eens meegekeken toen er ritueel geslacht werd. Als daar geen gelovig persoon bij was geweest, hadden we dat dier echt wel eerst verdoofd met een klap op zijn kop.

In Zwitserland krijgen kreeften eerst een elektrische schok, wat vindt u daarvan?
Ik weet niet of dát zo fijn is. Runderen worden ook op deze manier geslacht, maar ik weet niet of dat een goede manier is en ik kan je vertellen dat dit ook niet altijd werkt. Negen van de tien keer wel, maar het gaat ook wel eens mis.

MUNCHIES: Vind jij het goed dat er in Zwitserland een verbod komt op het koken van levende kreeften zonder verdoving?
Rosanne: Ja, ik vind het goed dat dat gebeurt. Ik ben zelf al bijna mijn hele leven vegetariër dus ik ben sowieso wat stelliger.

Denk je dat er een betere bereidingswijze is?
Ik kan me natuurlijk niet inleven in een kreeft, maar ik kan me voorstellen dat het niet prettig is. Maar ik word al naar als ik eraan denk. Een paar jaar geleden ging ik koken met vrienden en een vriendin stopte voor mijn neus een levende kreeft in de pan. Toen dacht ik, wat ben je nu eigenlijk aan het doen? Ze zwaaide zelfs nog even met het dier voor mijn neus. Echt niet cool.

Wat vind je van elektrisch verdoven?
Dat vind ik lastig om te zeggen. Ik weet niet wat het minste leed veroorzaakt, maar dat zouden ze moeten onderzoeken.

Als mensen per se kreeft willen eten, wat is dan de beste optie om ‘m te doden?
De snelste. Ik ben overigens één keer in de verleiding gekomen om kreeft te eten. Dat was in Nieuw-Zeeland. Ik was aan het liften met een vriendin en ik had ontzettend veel honger. We kregen een lift van een groep mannen die net een gigantische lading verse kreeft had binnengehaald. Ze nodigden ons uit voor een barbecue. Toen dacht ik, als ik toch een keer kreeft wil eten, dan is dit het moment. Verser ga je het niet krijgen. Maar toch hield mijn vegetarische instinct me tegen.

MUNCHIES: Is het oké om een kreeft levend in de pan te gooien?
Sylvia: Ik vind het niet kunnen, er zijn meerdere manieren om een kreeft te doden. Die nare filmpjes waar kreeften uit de pan klimmen, daar kan ik niet naar kijken. Het lijkt mij onwaarschijnlijk dat ze geen pijn voelen. Elk dier voelt warmte en kou, een kreeft is geen plant. En zelfs planten voelen licht en kou. Het enige wat ik hoop, is dat ze snel doodgaan tijdens het koken.

Wat vind je dan wel een ethische manier om een kreeft te doden?
Als je ze dan toch wilt koken, dood ze eerst voor ze de pan in gaan.

Is het wel oké om ze eerst te verdoven met een elektrische schok?
Als een kreeft daarmee een stuk minder voelt – waar ik vanuit ga – wel. Het lijkt mij in ieder geval een stuk sneller dan levend gekookt worden.

Kook je zelf wel eens kreeft?
Nee, absoluut niet. Ik wil geen levende dieren koken. Misschien als hij al dood is, maar dan moet hij wel echt dood zijn. Ik eet bijna geen vlees, want ik vind het bizar wat er allemaal in die industrie gebeurt. In restaurants heb ik wel eens kreeft gegeten, daar zeiden ze dat de kreeften niet levend gekookt werden. Maar zeker weet weet je dat natuurlijk nooit.

MUNCHIES: Kook je zelf weleens een levende kreeft?
Astrid: Ik zou het zelf nooit doen. Wat andere mensen doen moeten ze lekker zelf weten, maar ik vind het niet oké.

Waarom niet?
Dauw je vinger maar eens in gloeiend heet water. Dat doet zeer, laat staan hoe dat voor zo’n beest moet voelen.

Ik sprak net iemand die zei dat als je een kreeft in kokend water legt, het dier meteen dood is. Denk je dat dit zo is?
Nou, dat is niet zo hoor. Hij crepeert wel een tijdje.

Wat vind je wel een goede manier om kreeft te doden?
Ik zou zeggen, draai ‘m eerst zijn nek om. Ik zou niet weten hoe, maar het beest moet in ieder geval niet lijden.

En een elektrische schok?
Dat vind ik in ieder geval al beter dan ‘m levend in het water te gooien en te laten lijden. Misschien dat je met een mes in zijn kop moet steken. Als die beesten hun laatste adem maar zo snel mogelijk uitblazen.

Eet je zelf vaak kreeft?
Nee, haast nooit. Ik lust het wel, maar ik zie dat beestje al helemaal spartelend en gillend voor me.

MUNCHIES: Vind je het oké dat kreeften levend gekookt worden?
Michael: Ik heb er zelf weinig op tegen. Wij hebben op meerdere manieren getest welke manier het beste is voor de smaak en wat het meest humaan is. Eerst werden ze gekoeld, zodat het dier verdoofd was. Dat had wel invloed op de smaak. Als je kreeften snel kookt, is het stresslevel minimaal en blijft de smaak van het vlees het beste. Nu doden we het dier op de snijplank door een mes in de kop te steken.

In Zwitserland moet je straks de kreeft verdoven met een elektrische schok, wat vind je daarvan?
Als dat zou werken, dan zou dat zeker goed zijn. Alleen bij drukke restaurants waar ze veel kreeft verkopen, is dat lastig. Bovendien weet ik niet hoe verstandig het is om met stroom te werken in een vochtige keuken. Onze mise en place gebeurt naast de afwasruimte, waar het heel vochtig is. As je daar een stroomstoot uitdeelt aan een beest dat ook nog eens op een stalen werkbank ligt, lijkt mij dat niet ideaal.