Hoe het is om in de red pill-community te belanden (en er weer uit te komen)

Sta op tijd op, poets je tanden en houd je lichaam fit. Zorg voor jezelf, laat je geluk niet afhangen van een partner. Deze dingen klinken als goedbedoeld advies, maar in de red pill-community – een verzamelnaam voor internetfora voor jonge mannen, ook wel de manosphere genoemd – gaat dat advies vaak gepaard met giftige boodschappen over vrouwen. Een kleine greep: vrouwen moet je manipuleren om seks te “krijgen”, want ze zijn minderwaardig, en relaties draaien om wie de meeste “macht” heeft. Sommige predikers van dit soort reactionaire boodschappen bereiken een miljoenenpubliek, met Andrew Tate als een van de recentere voorbeelden.

De red pill-community werd rond 2015 ook de broedplaats van alt-right, een groep die uiteindelijk een belangrijke rol zou hebben gespeeld bij de verkiezing van Donald Trump in 2016. Sinds die tijd gaan red pill-ideeën vaak gepaard met extreemrechts gedachtegoed, zoals immigrantenhaat en racisme. Over heel de wereld raken vooral jongens en jonge mannen die moeite hebben om een partner te vinden verzeild in deze online gemeenschappen, waar ze houvast vinden aan seksistische en racistische retoriek.

VICE sprak drie Nederlandse jonge mannen die diep in het konijnenhol van de red pill-community belandden, maar er ook weer uitklommen en nu juist progressieve denkbeelden hebben. Alledrie wilden ze hun verhaal vertellen op voorwaarde dat ze anoniem kunnen blijven. “Ik schaam me erg voor die periode. Jezus, wat was ik een pannenkoek.”

Ik groeide op in een volksbuurtje in Groningen. Op mijn zestiende kwam ik in aanraking met de rechtse kant van het internet. Denk aan youtubefilmpjes van Ben Shapiro en Stephen Crowder, die gebaseerd zijn op “facts and logic”, zoals ze zelf zeggen. Deze mensen zijn heel goed in het manipuleren van statistieken, zodat je alles wat ze zeggen voor lief neemt en niet verder kijkt dan je neus lang is.

Een voorbeeld daarvan is de 13/52-theorie: zwarte Amerikanen maken 13 procent van de Amerikaanse bevolking uit, maar de helft van alle gevangenen in de VS is zwart. Deze informatie werd dan zomaar bij je neergelegd, zonder rekening te houden met de zwakke socio-economische situatie van veel zwarte mensen, of het systematische racisme bij de politie.

Hierdoor kreeg ik een bewijsdrang om te laten zien dat ik “wel een goeie was”, omdat ik half-Antiliaans ben. Ik liep rond met een schuldgevoel: ik voelde me een slecht persoon omdat ik een donkere huidskleur had. Het maakte me erg onzeker. Ook had ik geen contact met mijn Antilliaanse vader, wat een voedingsbodem was voor teleurstelling en haat.

Ik daalde dieper af in incel-fora zoals 4chan waar seksistische en racistische grappen worden gemaakt, wat op die leeftijd natuurlijk heel edgy voelt. Ook werden er openlijk white supremacy-theorieën gedeeld en verheerlijkt. Je krijgt letterlijk aangeleerd dat zwarte mensen het “vrije westen” ten val willen brengen. Ze verdraaien de waarheid, net als Forum-politici en QAnon aanhangers dat doen, want het gaat nooit om de complete context. Het is nogal een groot spinnenweb aan sluwe trucjes waar je als jonge gast snel in trapt, omdat je ergens bij wilt horen.

Op mijn achttiende begon ik anders te denken. Ook al begon mijn radicalisering bij de media, blootstelling aan nog meer media hielp me daar juist weer van terug te komen. Als je zit te haten op “vieze moslimterroristen”, maar tegelijkertijd ziet dat juist witte nationalisten schietpartijen veroorzaken, ga je vanzelf vraagtekens stellen. Voor mij hielp ook youtuber Hunter Avallone, die eerst ook extreemrechts was en daarna progressieve content ging maken. Andere interessante makers zijn Hakim en Secondthought.

Terugkijkend op die periode denk ik dat eenzaamheid een grote factor was. Ergens bij willen horen, en dan maar bij de edgy kant van het internet. Dat zie ik ook bij de jonge gasten van nu. Liever voegen ze zich bij de “sterke man” met tig Bugatti’s dan bij het stereotype van de linkse veganist. Dat is echt hoe veel jonge jongens denken. Maar het zijn gevaarlijke kringen om in te verdwalen. Er moet meer aandacht komen voor dit onderwerp.

Op mijn zestiende deed ik niet aardig tegen vrouwen. Meiden die seks hadden slutshamede ik, door dingen te zeggen als: “Jij zou iedereen neuken, hè?” Niet alleen voelde dat normaal voor me, ik dacht oprecht dat ik ze hielp met zulke opmerkingen. Vrouwen zijn overdreven, ik moest ze niet altijd serieus nemen omdat ze niet zo slim zijn als mannen en het feminisme is te ver gegaan. Van die dingen was ik heilig overtuigd.

Die gedachten leidden tot situaties waar ik me nu voor schaam. In het laatste jaar van de middelbare school zat ik in de klas met een meisje dat heel goed was in analyseren. Ik zag het als mijn taak om altijd met tegenargumenten te komen als ze het ergens over had. In mijn hoofd was zij een mannenhater, omdat ze er bij elk gesprek dat over mannen ging ook vrouwen bij haalde. Ook toen we het over Macbeth van Shakespeare hadden. In die discussies was ik altijd ongelofelijk onaardig en deed ik alsof ze dom was. Maar ze snapte alles gewoon beter dan ik. Ik was gewoon een klootzak.

De Reddit-pagina /r/mensrights was ik een plek waar ik me thuis voelde. De sfeer is daar dat mannen bedreigd worden door het feminisme. Ik ben opgegroeid in een conservatieve omgeving, zonder ooit echt goed over die omgeving na te denken. Ik liep dus al rond met vrouwonvriendelijke gedachten en die werden in de echokamers van het internet alleen maar versterkt. Dit klinkt misschien niet als een nieuw inzicht, maar als zestienjarige heb je niet door hoe sterk dat effect is.

“Gamergate” (een online heksenjacht op vrouwen die kritisch waren op seksisme in de gamewereld, ook wel gezien als het startschot van alt-right, red.) was toen aan de gang. De feministische blogger en gamer Anita Sarkeesian werd daarin een doelwit: in honderden reacties en posts op Reddit werd ze belachelijk gemaakt. Dat vond ik terecht, want gamers zijn nou eenmaal mannen en de vrije markt levert de beste spellen op. Vrouwen kunnen de ‘objectieve wereld’ niet begrijpen, dacht ik, en games waren gewoon ‘objectief’ over de verhouding tussen man en vrouw.

Op mijn achttiende begon ik te twijfelen. Ik was opgegroeid in een klein conservatief dorpje, maar toen ik naar de universiteit ging kwam ik homoseksuele mensen tegen – en die bleken hartstikke normaal. Ook begon ik gesprekken te voeren met vrouwen, die bleken gewoon onderbouwde meningen te hebben. Het klinkt misschien stom, maar ik had het idee gekregen dat vrouwen en homo’s bijna een ander soort mensen zijn. Maar nee, het zijn gewoon mensen, net als ik. Toen begon ik ook meer na te denken over seksisme en racisme in de maatschappij. 

Youtubekanalen als Contrapoints en literatuur hielpen me erg om uit het extreemrechtse konijnenhol te komen. Ik had ook interesse in filosofie, maar voorheen alleen voor de conservatieve denkers. Toen las ik Simone de Beauvoir en dacht ik: holy shit, vrouwen hebben ook goede ideeën! 

Voor mijn twintigste had ik geen fatsoenlijke seks. Maar toen ik vrouwen als mensen in plaats van objecten begon te zien, leidde dat meteen tot goede ervaringen en romantische relaties. Daarvoor had ik die niet, maar ik dacht altijd dat het aan de vrouwen lag. Inmiddels ben ik helemaal gedraaid: ik ben een politiek actieve socialist met een feministisch wereldbeeld.

Nu is een type als Andrew Tate populair onder jonge jongens. Dat is jammer om te zien, maar ik denk dat ik op mijn zestiende ook fan van hem was geweest. Die jonge Tate-fans zijn een symptoom van grotere problemen in de samenleving, die te linken zijn aan het kapitalisme en de daardoor ontstane man-vrouwverhoudingen. 

Ik groeide zo normaal op als maar kan: als kind van twee hoogopgeleide ouders zonder spetterende carrières, in een rijtjeshuis in de Randstad. Mijn radicalisering begon rond mijn achttiende, en op twee fronten. Enerzijds waren het de filmpjes op YouTube, die neerkwamen op “kijk hoe whack deze feministen en social justice warriors zijn”. Dan zie je een stel agressieve vrouwen die op het eerste gezicht volledig onredelijke dingen roepen. “Haha, leuk”, denk je dan, dus klik je door.

Zo tuimelde ik in wat de ‘alt-right pipeline’ heet: er komen filmpjes voorbij van youtubers die commentaar leveren en met korte en simplistische antwoorden schreeuwende feministen weerleggen. Zo wordt over de loop van veel video’s een beeld geschetst: aan de ene kant heb je linkse mensen die volledig waanzinnig en uit emotie de meest idiote dingen roepen, en ieder die tegen hen in gaat een racist noemen. Aan de andere kant heb je rechtse mensen die heel rationeel en zonder moeite alle linkse argumenten ontkrachten.

Anderzijds zat ik veel op Hiddenlol, een site die niet meer bestaat. Daar vond je veel edgy memes over Syrische vluchtelingen die naar Europa kwamen. Dat was tijdens de piek van de vluchtelingencrisis in 2015. Als je elke dag foto’s van migranten ziet met de tekst ‘INVASIE’ en daar steeds nieuwsberichten over langs ziet komen krijg je het idee dat er een enorme plaag opgefokte testosteronbommetjes aankomt. Je wordt heel effectief bang gemaakt. 

Ik had minder met thema’s als vrouwenhaat, maar je merkt dat het red pill-gedachtengoed aan elkaar is gelinkt. Als je op één front instapt – voor mij was dat migrantenhaat – dan krijg je automatisch extreemrechts gedachtegoed mee. Dus ook ik kreeg ideeën mee over seksuele marktwaarden. Dat een klein groepje mannen alle vrouwen krijgt en er voor de rest niks overblijft. 

Gooi daar dan het idee van die aankomende ‘testosteronbommen’ bij en dan denk je wel: blijft er voor mij nog wat over? Je gaat vrouwen toch als een soort product zien, dat schaars en gewild is. De vrouw wordt een puzzel die je op moet lossen om seks te krijgen en minder een persoon met gevoelens en dromen. 

Hoe ik eruit kwam? Ik werd gewoon minder onzeker. Het ging beter met mijn studie, waar ik eerst veel moeite mee had. Ook kreeg ik in 2017 mijn eerste relatie met mijn huidige vriendin. Toen ze mijn vriendin werd was dat hele ‘minder meisjes voor mij’-probleem weg. Tegelijkertijd kwam ik ook linkse youtubers zoals Threearrows tegen die veel tijd en moeite stoppen in het ontzenuwen van die alt-right figuren. 

Ze toonden dat die alt-right gasten niet eens de verslagen lezen die ze zelf aanhalen. “Wat zijn dit voor clowns waar ik naar heb zitten luisteren?”, dacht ik opeens. De film American History X was ook een eye-opener. Ik snapte dat je aan al die angst en al die haat niets hebt. Langzaamaan dreef ik naar links en kwam ik erachter hoe kut het kapitalisme is. 

Films en positieve influencers helpen dus wel degelijk, maar het belangrijkste om uit de rabbit hole te komen was voor mij liefde van de mensen om me heen: iets om je zeker over jezelf te laten voelen. En dat is juist het lastige aan die alt right-gemeenschappen, die doen er alles aan om je onzeker en geïsoleerd te houden.