Nightshop België Covid
Alle foto's werden gemaakt door de auteur
Identiteit

Uitbaters van nachtwinkels over de crisis waarin ze zich bevinden

Doordat ze al om tien uur moeten sluiten en slecht gecompenseerd worden, zitten eigenaren van nachtwinkels zwaar in de problemen – zowel qua inkomsten als geestelijke gesteldheid.
Victor De Smet
Brussels, BE

De nachtwinkel is onze rots in de branding. Wanneer de supermarkten het wel weer welletjes vinden staan zij voor je klaar, zodat je op het laatste moment alsnog even verse samosa’s en halve liters Cara Pils kunt inslaan.

Als je zelf bij een nachtwinkel werkt, kan dat echter een zware job zijn. Uitbaters hebben vaak te maken met gewelddadige klanten of overvallers, om maar te zwijgen over het racisme dat ze soms ondervinden. En alsof dat nog niet genoeg is, is het in Antwerpen zelfs al jaren zo dat nachtwinkels een taks moeten betalen vanwege hun “imagoverlagende” status.

Advertentie

Tijdens de pandemie hebben de belangen van nachtwinkeluitbaters niet bepaald hoog op de politieke agenda gestaan – lobby-invloed of een woordvoerder zoals Horeca Vlaanderen hebben ze niet. Ze moeten om tien uur de deuren sluiten en mogen vanaf acht uur geen alcohol meer verkopen, omdat mensen anders in de verleiding zouden komen om het nog later te maken dan ze van plan waren.

In september was er zelfs een periode dat cafés langer open mochten blijven dan de nachtwinkels. Ze zijn zo kort open dat ze amper omzet maken, en hun premie zou hoger zijn als ze gedwongen gesloten zouden worden – wat qua inkomsten dus bijna op hetzelfde neerkomt. Het resultaat: sommige uitbaters zagen hun winst tot meer dan 75 procent dalen.

De sector bevindt zich in een zwaar onderschatte crisis, realiseerden Sebastiaan Dessaux, Flor De Pauw en Janne Van Robays zich. Daarom zijn zij het collectief Nachtwinkelwacht begonnen, waarmee ze de nachtwinkels een financieel hart onder de riem willen te steken. “Nachtwinkels zijn voor ons een vorm van cultureel erfgoed. Ze zijn er altijd wanneer je ze nodig hebt – het zijn de onzichtbare helden van de nacht, zeg maar. Nu de rollen omgedraaid zijn, wilden we dus graag iets terugdoen,” schreven ze in een persbericht. Daarom verkoopt het Gentse trio zelfontworpen T-shirts, waarvan de opbrengsten naar elf Gentse nachtwinkels gaan.

Advertentie

Om de ernst van de situatie beter in kaart te brengen, sprak VICE met een aantal nachtwinkeluitbaters over de impact van de pandemie op hun financiële situatie en geestelijke gezondheid. 

Riaz (Chez Madeleine, Brussel)

image4 (1).jpg

Riaz door Victor De Smet

VICE: Dag Riaz, hoelang ben je al uitbater van deze nachtwinkel? 
Riaz:
Sinds 1986. Daarvoor was ik ongeveer negentien jaar eigenaar van een andere nachtwinkel in de Stoofstraat in Brussel, naast Manneken Pis. Deze nachtwinkel heb ik volledig gerenoveerd, en dat heeft me meer dan 100.000 euro gekost. 

Hoeveel mensen werken hier?
Twee. Ik en mijn broer. 

Wat is de impact van de pandemie en de maatregelen op jullie inkomen? 
De situatie is schrijnend. Ik heb al meerdere keren contact opgenomen met de burgemeester, maar het bestuur heeft geen oren naar onze problemen. 

Voel je je een mikpunt door de maatregelen? 
Ja, absoluut. We moeten een nachtwinkelbelasting betalen, terwijl we niet eens open mogen zijn na acht uur. Er is een Okay in de straat en een Lidl op 300 meter, die ook tot acht uur open zijn – maar zij hoeven die belasting niet te betalen.

Op een avond stond ik hier in de winkel om vijf over acht, de deur was al op slot en de lichten waren uit. Ik was mijn boekhouding aan het doen en de frigo’s aan het aanvullen voor de volgende dag, en toen stopten er plots twee politiewagens. Ze klopten aan, en ik deed open. Ik maakte duidelijk dat de winkel niet meer open was, maar ze wilden niet luisteren. “Wat doe je hier nog?” vroegen ze. Ik antwoordde dat ik de volgende dag aan het voorbereiden was. Als ik nog een keer na acht uur in de winkel zou zijn, moet ik 4600 euro boete betalen. Ik moet al meer belastingen betalen en dan lappen ze me dit ook nog. 

Advertentie

Krijgen jullie financiële compensatie van de overheid? 
Niets. Geen rooie cent. 

“Ik kan wel op straat slapen, maar dat kan ik toch niet van mijn vrouw vragen?”

Hoeveel eist deze situatie van je, op mentaal en fysiek vlak? 
Mentaal is het enorm zwaar, de financiële situatie bezorgt me onmetelijk veel stress. Ik zit met de handen in het haar, want al mijn geld zit in deze nachtwinkel. Ik kan wel op straat slapen, maar dat kan ik toch niet van mijn vrouw vragen? Voor de pandemie gingen de zaken goed, maar door corona ben ik alles kwijt. Wat kan ik doen? Soms denk ik eraan om er zelf een einde aan te maken.

Hoe komt het dat de zorgen van nachtwinkeluitbaters zo weinig gehoord worden? 
Ik respecteer de wet en vind dat politici de beslissingen nemen die ze moeten nemen. En er moeten natuurlijk maatregelen getroffen worden, iedereen moet zijn steentje bijdragen. Maar ze hebben totaal geen oor naar onze noden. Het zou al enorm helpen als we minder belastingen hoeven te betalen, zodat we het hoofd boven water kunnen houden. 

Ik moet mijn huur kunnen betalen, anders raak ik mijn huis en mijn winkel kwijt. Als mijn vrouw of ik ziek worden, kan ik niet naar het ziekenhuis. Ik heb mijn mutualiteit al negen maanden niet betaald, omdat ik het gewoonweg niet kan betalen. 

Zal Chez Madeleine deze periode overleven? 
Laten we het hopen, maar veel zal het niet opleveren. Vroeger had ik een omzet van zo’n 1500 euro per dag, nu verdien ik nog maximaal 400 à 500 euro, met de sigaretten erbij gerekend. Daar maken we bijna geen winst op. 

Advertentie

Hany (Bali Night Shop, Gent)

WhatsApp Image 2021-01-28 at 19.11.58.jpg

Hany door Victor De Smet

VICE: Dag Hany. Hoelang baat jouw familie deze nachtwinkel al uit? 
Hany:
Al meer dan twintig jaar. Als ik me niet vergis zijn mijn ouders in 1999 begonnen met de nachtwinkel, en sindsdien zijn ze er non-stop mee bezig geweest. Ze staan allebei in de winkel en ik help ze af en toe. 

Je zou het dus een familiebedrijf kunnen noemen? 
Ja, maar ik ben niet van plan om de winkel over te nemen. Ik heb zelf gestudeerd en werk ook al, maar blijf mijn ouders voorlopig wel helpen. 

De nachtwinkel is dus ook het hoofdinkomen voor jullie gezin? 
Klopt. Maar de inkomsten zijn de afgelopen vijf jaar wel omlaag gegaan, om verschillende redenen. Het Gentse circulatieplan was een grote klap voor ons, omdat er toen geen auto’s meer in onze straat konden rijden. Daarnaast komen er steeds meer supermarktketens kleine filialen in de buurt, waaronder een Okay in onze straat. Als je een supermarkt in de buurt hebt, komen de mensen niet meer naar de nachtwinkel. 

En dan hebben we natuurlijk nog de huidige crisis. Hoe groot is de impact van pandemie op jullie financiële situatie? 
Groot. Nachtwinkels verdienen pas echt goed vanaf negen à tien uur ’s avonds, dus de vervroegde sluitingstijd was een flinke klap. En ook het alcoholverbod heeft zwaar bijgedragen aan ons omzetverlies – de omzet is met meer dan 60 procent gedaald.

Advertentie

Hebben jullie voldoende financiële compensatie gekregen van de overheid? 
We hebben sinds oktober wel wat compensatie gekregen dankzij de steunmaatregelen en het overbruggingsrecht. Het helpt wel om voor nu het hoofd boven water te houden, maar we moeten het met veel minder doen dan vroeger. 

Heb je het gevoel dat nachtwinkels benadeeld worden in de maatregelen? 
Naar mijn mening wel, ja. In oktober mochten de cafés open blijven tot één uur en moesten nachtwinkels om tien uur sluiten, terwijl er overduidelijk meer contact is wanneer mensen op café gaan. Bij een nachtwinkel ga je gewoon binnen en buiten, zonder contact. 

“We zouden als nachtwinkels beter vertegenwoordigd moeten zijn.”

Hoe valt dat te verklaren? 
Imago speelt zeker een rol. Sommige uitbaters doen ook niet genoeg moeite om alles proper te houden, wat ook niet goed is voor het algemene imago van nachtwinkels. 

Zou een vereniging voor nachtwinkels een oplossing kunnen zijn?
Zover wij weten bestaat die nog niet, en ik zie daar inderdaad wel een gebrek. We zouden beter vertegenwoordigd moeten zijn. Een verenigde stem die onze noden en behoeften vertolkt is zeker een meerwaarde. 

De familie Dhillon (K&K Singh, Turnhout)

WhatsApp Image 2021-02-01 at 16.18.43.jpg

De broers Dhillon

VICE: Hoelang zijn jullie al uitbater van deze nachtwinkel?
Dhillon:
Al 18 jaar. 

Advertentie

Hebben jullie nog veel werk in deze periode? 
We draaien 52 procent minder uren, dus we hebben helaas ook 52 procent minder werk. 

Is dat ook te zien aan jullie omzet? 
Absoluut. En we hebben bijna 75 procent van onze winst verloren, want onze vaste kosten blijven doorlopen.

Vind je dat nachtwinkels extra gedupeerd zijn door de maatregelen? 
Zeker, het vroege sluitingsuur heeft enorm veel impact. Ik snap niet waarom krantenwinkels, dagwinkels en winkels aan tankstations onveranderd open mogen blijven, terwijl nachtwinkels maar een fractie van hun normale uren mogen draaien. 

“De regering negeert ons gewoon. We zijn al twee keer gaan demonstreren, maar niemand luistert naar ons.”

Zou een vereniging een oplossing kunnen zijn? 
We zijn verenigd, maar de regering negeert ons gewoon. We zijn al twee keer gaan demonstreren in Brussel bij de Financietoren, één keer in juli en één keer september. Maar niemand luistert naar ons. 

Wie met vragen zit over zelfdoding kan terecht op de Zelfmoordlijn, op het gratis nummer 1813, of op 1813.be. Nood aan een gesprek? Dan kan u 24/7 terecht bij Tele-Onthaal op het nummer 106. U kunt ook chatten via www.tele-onthaal.be .

Volg VICE België en VICE Nederland ook op Instagram.