Ivo Niehes reactie op zijn interview met Britney is peak patriarchaat

Afgelopen weekend verscheen Framing Britney Spears, een documentaire van The New York Times over Britney Spears’ ‘conservatorship’: een regeling die is getroffen in 2008 waardoor haar vader al dertien jaar de baas is over haar fortuin en carrière. Fans proberen aandacht te vragen voor deze situatie en Britney uit die barre situatie te redden, met de hashtag #freebritney. Maar de documentaire legt vooral bloot hoe mannen en de media altijd het narratief van Britney Spears hebben bepaald, en hoe dat haar ondergang betekende. 

Je ziet bijvoorbeeld hoe Justin Timberlake en de media een boeman van haar maken na het einde van hun relatie en ze moet de voogdij over haar kinderen overleveren aan haar ex-man Kevin Federline. Je ziet hoe de paparazzi (alleen maar mannen) haar jarenlang lastigvallen en op de hielen zitten. Een van hen durft zelfs nog te stellen dat Spears nooit heeft aangegeven dat ze ermee moesten stoppen, en ze er daarom maar mee doorgingen. Dat Spears haar hoofd kaal schoor en met een paraplu insloeg op een auto van een van de fotografen was blijkbaar niet helder genoeg. Uiteindelijk greep haar vader, die overigens geen prominente rol in haar leven speelde, in 2008 wél opeens in, maar dan door wettelijk te regelen dat hij de macht krijgt over haar imperium en deals, in plaats van zich te bekommeren om haar welzijn.

Ze is door de jaren heen verworden tot een hoopje niks, gesloopt door de roddelpers en misogynie, bestuurd door de mannen om haar heen. Terwijl Britney zelf vaker heeft aangegeven dat ze het niet eens is met de conservatorship, en het vorig jaar zelfs, tevergeefs, heeft aangevochten. 

In de documentaire worden ook fragmenten getoond van mannelijke interviewers die een piepjonge Spears bombarderen met smerige, en ronduit seksistische vragen over haar uiterlijk, relaties en maagdelijkheid. En hey! Hollands trots en interviewgrootheid Ivo Niehe zit er ook tussen! In het interviewfragment met Spears uit de jaren negentig leunt Ivo een beetje naar voren, en fluistert: “We hebben nog een onderwerp over. Wat ook alweer? Iedereen heeft het erover. Nou, je borsten.” Waarop Britney ongemakkelijk giechelt en herhaalt: “Mijn borsten?”. “Je lijkt woedend te zijn als een interviewer daarover begint,” zegt hij. Hij vraagt haar wat ze over het algemeen vindt van borstimplantaten. Ze geeft antwoord dat er niks mis is met borstimplantaten, maar dat ze er zelf geen heeft. 

Hier het fragment:

Er ontstond een boel ophef over, in Nederland en daarbuiten. Zoveel zelfs, dat Ivo Niehe er gisteren ‘eenmalig’ op wilde reageren in het AD. Wat gebeurde: hij haalde heerlijk zijn patriarchale neus op voor zijn eigen seksisme. Zoals een echte heer betaamt!

Zo zegt hij bijvoorbeeld dat hij haar tijdens het interview “een serieuze kans wilde geven” om te reageren op alle commotie, en dat de vraag “ironisch” bedoeld was omdat ze “het er juist niet over wilden hebben.” Want inderdaad, je vraagt zoiets natuurlijk omdat je het onderwerp vooral wil vermijden.

Er is weinig tot niets zo verwaand als wanneer je ruim twintig jaar na dato nog altijd het oprechte idee hebt dat je een tienermeisje hebt geholpen ‘serieus’ in te gaan op commotie die al seksistisch en vrouwonvriendelijk van aard was: haar uiterlijk en haar tieten. Nobel van je Ivo, reuze dat je dit vraagstuk over de memmen van een bakvis voor de wereld hebt opgehelderd. Sla jij jezelf maar eens flink op je eigen harige mannenborst! 

En naast dat het nogal flauw is om de stijlvorm ironie te misbruiken om je seksisme te vergoeilijken, is het juist deze reactie die riekt naar ironie – het is nogal wonderlijk dat je denkt dat je een vrouw met zo’n vraag een dienst bewijst. 

Niehe zegt dat de sfeer na afloop van het interview goed was, dat haar management tevreden was. Maar dit is precies het punt van de documentaire: ze mocht, en mag nog steeds nergens zelf over beslissen. Bovendien trekt popfotograaf William Rutten Niehe’s verklaring in twijfel. Rutten zegt op Instagram dat hij aanwezig was op het moment dat het interview werd afgenomen om na afloop foto’s van haar te maken. Na de beruchte opmerking brak volgens hem de pleuris uit: Spears was verontwaardigd en haar management wist er niets vanaf. 

De verdediging die door Niehe zelf en sommige twittergebruikers wordt aangehaald is dat het fragment uit z’n context is gerukt. Dat het interview veel langer was. Dat het met haar management zo is afgesproken om de geruchten in de kiem te smoren, en daarom even over haar borsten zou gaan. 

Maar vergeten wordt de belangrijkere context van het echoënde seksisme en de vrouwenhaat waar deze popster vanaf eind jaren negentig mee te maken heeft gehad. Dat het blijkbaar over de maagdelijkheid, de seksualiteit en de borsten van Spears moet gaan, en niet bijvoorbeeld, over haar kwaliteiten als popzangeres. Dat in de Rolling Stone al vijf pagina’s over haar borsten zijn volgeschreven. Dat het in alle andere interviews ook over haar borsten ging. Dat het in krantenartikelen in Nederland over haar borsten ging. Dat het blijkbaar nooit genoeg over haar borsten kon gaan en dat het volgens Niehe nodig was om het wéér over haar borsten te hebben, om voor eens en voor altijd korte metten te maken met de geruchten over haar borsten. Het fragment is door The New York Times eindelijk in de juiste context geplaatst. 

Sommige twitterende Nederlanders vinden dat Amerikanen er te veel ophef om maken, preuts zijn, en dat het de Nederlandse cultuur is om jonge vrouwen te bestoken met seksuele vragen. Afgelopen weekend nog verscheen in Volkskrant Magazine een interview met Carice van Houten en Halina Reijn, over de keren dat zij in interviews niet serieus werden genomen, en de grenzen die zij ooit in hun carrière zijn overgegaan; was die scène in bad wel nodig? Was die striptease nou wel functioneel naakt? Het waren de mannelijke interviewers, de male gaze, en managements die dat voor ze bepaalden. Dat is geen Nederlandse cultuur, dat is het wereldwijde verderf dat seksisme heet. 

In de reactie van aartsvader Niehe, die zijn vraag ‘framet’ alsof Spears er dankbaar gebruik van maakte, zien we de werking van het patriarchaat in vol ornaat.