We vroegen stand-up-comedians naar hun ongemakkelijkste momenten

Zien hoe iemand een compleet mislukte grap maakt is een van de pijnlijkere dingen des levens, en als diegene ook nog eens als comedian op een podium staat en er een heel publiek getuige is van de grandioze mislukking, is dat een garantie voor een rijk palet aan krampen in en rond de teenstreek.

Maar ook voor grollenmakers zelf is ongemak iets waar je niet zelden mee te maken krijgt. Ik was benieuwd naar de martelgangen die je als professionele grapjurk te verduren krijgt, en vroeg een aantal bekende en minder bekende comedians naar de ongemakkelijkste momenten uit hun carrière.

Chris van der Ende Chris van der Ende won onder andere de Culture Comedy Award en de Deltion Cabaretprijs. Hij verscheen inZo: Raymann, The Comedy Factory en The Comedy Explosion. Daarnaast is hij stand-up-comedian bij het Comedy Café Amsterdam.

Bij mijn allereerste optreden zat er een man op de eerste rij – een soort kruising tussen André Hazes en Marc van der Linde. Naast hem zat een van de mooiste vrouwen die je ooit hebt gezien, een soort Egyptische prinses met enorme groene ogen. Die dikke man zat er als een koning naast; iedereen die opkwam kreeg van hem een duimpje of een knikje. Ik was toen zeventien of achttien en het irriteerde me mateloos.

Terwijl ik aan het spelen was liep die bloedmooie vrouw van hem weg, waarop ik zei: "Ja dat is irritant, prostituees moeten natuurlijk ook naar het toilet." De zaal lachte, maar die man keek me aan, stond op en stormde naar het podium. Hij schreeuwde: "Meekomen motherfucker, we gaan naar buiten, ik ga je kapot maken!" Gelukkig sprongen er meteen allemaal mensen tussen, maar hij bleef maar schreeuwen.

Ik was doodsbang. Dat was het dan met mijn carrière, dacht ik. Ik besloot naar buiten te gaan om toch maar even met die gast te praten. Hij bleef maar tegen me schreeuwen, een half uur lang. Maar toen kwam opeens de aap uit de mouw, en zei hij: "Je hebt trouwens wel gelijk, het is een callgirl." Die man had natuurlijk een imago die hij hoog moest houden en wilde niet afgaan voor het publiek.

Jeffrey Spalburg Jeffrey Spalburg is bekend van zijn voorstelling Brommers Kiek'n. Hij was te zien als acteur op het podium bij Made In Da Shade en trad op als comedian bij het Comedycafé.

Ik was vorige week bij een stand-up-avond in Nijmegen, die werd gesponsord door een goudsmid en door een tattooshop. Ik dacht, daar ga ik een grap over maken, dus ik zei: "Nou, dat is lekker discriminerend: goud en tattoos. Met het eerste lokten ze ons de boot op, en met het tweede hielden ze ons uit elkaar." Het publiek moest lachen, dus ik dacht: mooi! Maar er was één gast achterin, die schreeuwde: "Hé man, rot op met je slavernijverhalen!"

Ik was net begonnen, en werd er een beetje door overvallen, dus ik zei: "Sorry?" Waarop hij reageerde: "Ik heb geen zin in die bullshit, het is ook al weer bijna sinterklaas." Ik zei tegen hem: "Als je liever een biertje gaat drinken, moet je dat lekker gaan doen." Toen zei hij: "Ja dag, ik heb voor je betaald, dus ik blijf gewoon zitten." Toen kon ik gelukkig een blik met clichés over gierige Hollanders opentrekken.

Peter Pannekoek

Peter Pannekoek won het Comedy Concours van het Amsterdam Kleinkunst Festival. Hij is een van de vaste comedians van Comedytrain en schreef ooit grappen voor Dit Was Het Nieuws. Hij is wekelijks te zien bij De Wereld Draait Door en tourt nu met zijn voorstelling Zacht van Binnen door het land.

Aan het begin van mijn carrière moest ik eens optreden in de jeugdgevangenis van Vught. Het schijnt een van de zwaardere jeugdgevangenissen van Nederland te zijn. We kwamen daar aan, in een soort gymzaal met een podium. Ook al was het een jeugdgevangenis, er heerste een soort gevangeniscultuur, zo van: je bent een stoere man en stoere mannen lachen niet. Het was heel raar om op te treden voor dat publiek. Het ging gelukkig best oké, al moet ik daarbij zeggen dat mijn referentiekader voor optreden in gevangenissen niet erg groot is. Na afloop liepen we terug en toen zei die directrice tegen ons: "Ik ben zo blij dat het experiment gelukt is." Ik zei: "Wat voor experiment?" "Oh," zei ze, "het was de eerste keer dat we het zonder bewaking deden."

Esther van der Voort Esther van der Voort komt uit Noordwijk en is de winnaar van de Internationaal Comedy Festival Rotterdam Talent Vakjury Award 2014.

Ik moest eens optreden in het Meervaart Comedy Café voor een groep ckv'ers die grotendeels bestond uit dertienjarige Marokkaanse meisjes met hoofddoekjes. Ik heb vrij expliciete teksten die gaan over het leven van een gescheiden vrouw. Zo vertelde ik bijvoorbeeld een grap over het inbrengen van een cavia. Ook vertelde ik dat het best wel relaxed voor mij als milf is dat jonge jongens op me vallen. Deze grappen vielen helemaal verkeerd. Ze konden het echt niet waarderen, en gingen uit protest staan. Ik ging onverstoorbaar verder, waardoor ze op gegeven moment begonnen weg te lopen. Ik riep ze nog wel na: "Ja jongens, dit leren jullie niet bij biologie." Sinds dat optreden wordt er bij het Meervaart Comedy Café duidelijk aangegeven dat het voor zestien plus is.

Davey Turnhout

Davey is een beginnende stand-up-comedian. Afgelopen jaar stond hij in de finale van de Comedyslam en speelde hij regelmatig de talentspots tijdens professionele shows.

Ik speelde laatst in Rotterdam, waar ze een kunstgalerij hadden omgedoopt tot een comedyclub. Ze wilden een experiment doen, door comedy te mixen met kunst. Het was vreselijk pretentieus allemaal en het publiek bestond uit van die kunstzinnige types. Maar goed, het leek een normale comedyavond te worden. Na een kwartier wachten werd ik opgeroepen.

Achter het podium werd ik opgewacht door twee meisjes. Ze deden me een blinddoek om en begonnen me te masseren. Ze deden mijn vingers in bakjes met vloeistof en gelei, terwijl ze met een soort stoffer onder mijn kleding gingen en dingen in mijn oren fluisterden. Ineens stopten ze met masseren en begonnen ze me te slaan. Daarna trokken ze de blinddoek af en duwden ze me het podium op. Ik was helemaal in de war, en had een halve minuut nodig voor ik kon beginnen.

Na mij kwam een meisje het podium op in een heel klein zwembroekje. Ze had een plastic tijgerbeeldje bij zich en een verbanddoos. Ze zette een camera op het podium en begon tien minuten lang foto's van zichzelf te maken. Vervolgens werd er een tafel neergezet, waar een man aan ging zitten met een enorme hipstersnor. Hij had een zak zelf gevangen oesters bij zich die hij begon open te breken en uit te delen. Hierna moest ik echt even naar buiten om te roken. Toen ik terugkwam stond er een jongen op het podium die een emotionele speech hield waarom pesten een kwalijke zaak was. Ik heb toen maar mijn spullen gepakt en ben naar huis gegaan. Als je comedy gaat mengen met kunst wordt het heel erg raar.

Harry Glotzbach Harry is vaste comedian bij het Comedy Café in Amsterdam en mc bij de maandelijkse Courthouse Comedy Club, in het Tuchthuis in Eindhoven. Harry is finalist van het Leids Cabaret Festival en winnaar van het Comedy Concours van het Amsterdams Kleinkunst Festival.

Ik moest laatst ergens in het land spelen voor een zaal van 150 man. Ik was de mc en moest een beetje improviseren, dus ik sprak wat mensen aan in het publiek. Op een gegeven moment sprak ik een meisje van een jaar of achttien of negentien aan. Ik vroeg, op ietwat denigrerende toon: "Hé, wat voor werk doe jij eigenlijk, sufferd?" Ze keek namelijk een beetje suf uit haar ogen. Alleen wat bleek: dat meisje was niet helemaal goed. Dat bleek wel uit de manier waarop ze antwoordde: "Jahh, ik doe ook werk hoor." Ik dacht: ah nee, shit. Er viel echt een deken van ongemakkelijkheid over de zaal, en ik voelde dat het publiek verwachtte dat ik met iets heel goeds moest komen om me eruit te redden. Het enige wat ik kon doen is serieus vragen wat voor werk ze nou deed. Ze naaide van spijkerbroeken kussenslopen, geloof ik. Ik zei: "Echt superleuk dat je dit doet, en dat je werkt en zo… By the way: vorige week…!" Ik wist niet hoe snel ik over iets anders moest beginnen.

Bart Melief

Bart Melief hoort bij de vaste kern van het Comedy Café Amsterdam. In 2014 was hij finalist van het Leids Cabaretfestival en in 2012 won hij het Leeuwarder Cabaretfestival. Op dit moment toert hij door Nederland met zijn schoolvoorstelling Klappen voor Bart.

Vijf jaar geleden stond ik op een open podium ergens in de Achterhoek, in een kantine van een verzorgingstehuis. De gemiddelde leeftijd lag rond de schijndood. Ik had van tevoren tien minuten materiaal voorbereid, maar geen rekening gehouden met het type publiek. Het ging allemaal erg goed, totdat ik bij het stuk over prostaatklachten aanbelandde. Het ging erover dat je daar veel tegen kan doen, bijvoorbeeld met behulp van prostaatmassage. Elke dag een kwartiertje masseren zou een hoop helpen, en ik zei dat als je daar geen zin in hebt, je ook niet moet zeuren als je die ziekte krijgt.

Direct bij het noemen van het woord 'prostaatproblemen' ontstond er een ijzige sfeer in de zaal. Ik had alleen nog erg weinig ervaring, dus ik kon weinig anders bedenken dan mijn hele set afdraaien. Vijf minuten lang ging het erover door. Het voelde alsof ik in een auto zonder remmen op een ravijn afreed. Op zo'n podium voel je je op dat moment ontzettend eenzaam. Achteraf werd me door de organisatie verteld dat het voor het publiek misschien allemaal net iets té herkenbaar was geweest.

René Van Meurs René van Meurs won in 2012 de jury- en publieksprijs van Cameretten. Hij speelde in 2009, 2011 en 2013 met hetAmsterdam Underground Comedy Collective op het Edinburgh Fringe Festival. Ook stond hij op het Amsterdam Comedy Festival in de Melkweg en speelde hij meerdere keren op Lowlands.

In 2010 ging ik met wat andere comedians van Comedytrain een maand spelen op het Fringe Festival in Edinburgh. Ik had wat Engelstalig materiaal voorbereid, waaronder een grap over dat ik als roodharige man op Prince Harry leek. Een vergelijking die ik zelf niet echt zag, maar waar ik door Engels publiek meermaals op was gewezen.

Ik liep het podium op en zette hem in: "Apparently I look a lot like Prince Harry. Well, we might look the same, but we are completely different. The only thing me and Prince Harry do have in common, is that Prince Charles isn't my biological father either."

Laat die lach maar komen dacht ik, maar ik kreeg nul op rekest. Nou zijn Britten over het algemeen een stuk directer in hun reactie dan in Nederland: als je niet snel genoeg iets goeds laat horen dan vliegen de "NOT FUNNY!"-s en de "FUCK OFF"-s je om de oren. Niet deze avond. Er werd na mijn mislukte Prince Harry-grap niets geroepen, maar er vloog wel iets anders om mijn oren. Een vrouw op de eerste rij smeet een limoen naar mijn hoofd, omdat ik het Britse koningshuis had beledigd. In Nederland kun je, zoals Hans Teeuwen, Beatrix vingeren en er applaus voor krijgen, maar daar hoef je bij de Britten niet mee aan te komen.

Maartje & Kine

Maartje de Boer en Kine Handlykken stonden in de finale van het Groninger Studenten Cabaret Festival 2010 en in de halve finale van het Amsterdams Kleinkunst Festival. Ze spelen en schrijven alle muziek voor de Eindemaandsshow in Toomler, met Martijn Koning.

Toen we net begonnen, stonden we op het Groningse cabaretfestival en Jort Kelder kondigde ons aan. Eerst was hij aan het klagen dat hij niet genoeg betaald kreeg, daarna gooide hij M&M's over het podium, omdat dat het enige was wat hij te eten had gekregen. Vervolgens kondigde hij ons aan met: "Hier zijn twee vrouwen. En we weten allemaal: Vrouwen zijn niet grappig tenzij ze heel lelijk zijn, dus we zullen zien welke van de twee het wordt. Hier zijn Maartje en Kine!" Leuke binnenkomer.