Een voormalige seksslaaf van IS praat over haar ervaringen

"Op 15 augustus, om elf uur 's ochtends, moesten de dorpsbewoners zich verzamelen in de school, die twee verdiepingen had. Vrouwen, meisjes en kinderen werden naar de eerste verdieping gebracht, en de mannen moesten op de begane grond blijven. Mijn neefjes – we probeerden ze mee naar boven te nemen. IS beval de jongens om hun armen omhoog te doen. Als ze okselhaar hadden moesten ze beneden blijven, en anders mochten ze naar boven."

Murad, haar moeder, en haar zusjes keken door een raam toe, samen met honderden andere vrouwen en kinderen uit het jezididorp Kocho, terwijl hun mannen en zonen werden afgeslacht door IS. "We konden alles zien – sommige mannen werden neergeschoten, anderen werden onthoofd. Ook werd er een groep mannen afgevoerd in bussen."

"Mijn zes broers werden ook op die manier vermoord."

Als je Murad interviewt, besef je al snel dat ze getuige is geweest van de meest weerzinwekkende oorlogsmisdaden. Tolken worden tijdens de interviews vaak overmand door emotie en vinden het moeilijk om door te gaan. De tolken die Kurmanji spreken, het Koerdische dialect dat Murad ook spreekt, komen meestal uit dezelfde jezidigemeenschap. Het verhaal van Murad is ook hun verhaal.

Op 3 augustus 2014 vertrokken de Koerdische troepen uit Sinjar en werden de jezidi's, in de woorden van jezidiprinses Oroub Bayazid Ismail, "aan [hun] lot overgelaten." In de afgelopen twee jaar werden naar schatting zesduizend jezidi's tot slaven van IS gemaakt, duizenden mannen geëxecuteerd, en werden de jezidi's onderworpen aan verkrachtingen en martelingen. Een VN-rapport over mensenrechten in de regio, dat in maart 2015 uitkwam, stelde dat deze misdaden uiteindelijk kunnen leiden tot een genocide van de jezidi's.

Murad was één van de duizenden vrouwen die als seksslaaf gehouden worden door de jihadstrijders van IS. Ze woont nu in Duitsland, en hield in december een toespraak voor de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties over de martelingen en mishandelingen die ze onderging als gevangene van IS. In januari werd ze genomineerd voor een Nobelprijs voor de Vrede, vanwege haar inzet om het bewustzijn rond de situatie van de jezidi's te vergroten.

Voordat IS Kocho veroverde, woonde Murad in een groot huis in het dorp, samen met haar moeder en twaalf broertjes en zusjes. Haar vader overleed in 2003. "Toen ik heel klein was, waren we echt heel arm. Maar toen werden mijn broers oud genoeg om te werken, en daardoor konden we comfortabeler leven. We hadden aan de achterkant van het huis een grote tuin — de helft van de tuin was voor ons, de andere helft was voor onze dieren," herinnert ze zich.

Murad ging tussen de lagere en de middelbare school een jaar lang niet naar school, omdat haar moeder niet wilde dat ze in haar eentje naar de dichtstbijzijnde school, die een dorp verderop lag, zou reizen. Toen er een middelbare school in Kocho werd geopend, ging ze alsnog tot haar zeventiende naar school. "Geschiedenis was mijn lievelingsvak — ik onthield altijd snel wat ik gelezen had. Maar mijn geheugen is aangetast, ik haal nu vaak dingen door elkaar."

Haar laatste herinnering aan haar moeder speelt zich af in het oude schoolgebouw. "Nadat ze ons uit elkaar haalden en alle mannen vermoordden, hebben we niets meer van haar gehoord – of van de andere tachtig oudere vrouwen die in het schoolgebouw zaten." De screensaver van haar telefoon – die ze constant in haar hand houdt – is een foto van haar moeder, gekleed in traditionele kledij voor een jezidifestival.

"Toen Sinjar bevrijd werd, vonden ze een massagraf met daarin de overblijfselen van tachtig vrouwen. Maar het graf is verder nog niet onderzocht, dus we weten niet of zij daar ook in ligt." Tot nu toe hebben een aantal onderzoekers van Yazda, een belangenbehartigingsorganisatie waar veel jezidi's in het buitenland zich voor inzetten, 19 van de naar schatting 35 massagraven in Sinjar geverifieerd. Ze schatten dat slechts 1.500 van de 6.000 gevonden lichamen zijn geïdentificeerd, of goed worden bewaard.

Ik ontmoette Murad vorig jaar voor het eerst, vier maanden nadat ze had weten te ontsnappen uit de klauwen van IS in Mosul. Ze bezocht Engeland samen met twee andere voormalige IS-gevangenen en de voormalige minister-president van Irak Ameena Hasan Saeed, die haar hielp ontsnappen uit de Islamitische Staat. Anoniem beschreef ze tot in de gruwelijkste details hoe ze mishandeld en verkracht werd, en telkens doorverkocht werd aan andere IS-soldaten van verschillende rangen. Uiteindelijk bracht ze acht maanden in gevangenschap door. In die acht maanden was ze eigendom van dertien verschillende IS-strijders, die haar opsloten en lieten verhongeren.

Ook liet ze me haar littekens zien, die waren veroorzaakt door strijders van haar eerste eigenaar, een bevelhebber die Salman heette. Ze hadden brandende sigaretten op haar huid uitgedrukt. Na haar eerste, mislukte ontsnappingspoging, had Salman zijn mannen het bevel gegeven om haar één voor één te verkrachten. "Ik vond een klein raampje waar ik uitgeklommen ben, en ben toen van de tweede verdieping naar beneden gesprongen. Maar ik werd betrapt door één van zijn lijfwachten en hij bracht me terug. Die sprong had mijn dood kunnen betekenen, en later dacht ik er vaak aan hoe graag ik toen dood had willen gaan."

Murad ontsnapte uiteindelijk toen haar laatste eigenaar, een buschauffeur die voor IS werkte, op pad ging om een abaya voor haar te kopen, zodat ze naar zijn huis buiten Mosul konden reizen. Ze greep haar kans, ontsnapte uit het huis, en begon bij mensen aan te kloppen, tot ze uiteindelijk binnen werd gelaten door een familie. Ze dook twee weken bij hen onder, en vluchtte vervolgens door het identificatiebewijs van de dochter van de familie te gebruiken, om door de eerste controleposten heen te komen. Daarna werd ze met een boot voorbij de gevechtslinies van IS gebracht. In Tel Afar, in het noordwesten van Irak, ontmoette ze uiteindelijk haar broer.

Na haar ontsnapping woonde ze in één van de tientallen overvolle vluchtelingenkampen net buiten Duhok in Koerdistan. Via een speciaal project dat gerund wordt door de federale overheid van Baden-Wurtemberg in Duitsland, ontving ze vorig jaar september een Duitse verblijfsvergunning. Tegenwoordig woont ze in een comfortabele flat op een geheime locatie in de buurt van Stuttgart, samen met één van haar zussen. Ze heeft ook toegang tot traumatherapie, maar Murad is na twee sessies gestopt.

"Het helpt mij of mijn familie niet, wanneer ik in m'n eentje in een kamer ga zitten praten," zegt ze. "Mijn andere zus en drie overgebleven broers wonen nog steeds in het kamp. De omstandigheden zijn nog steeds even slecht — verrot eten, geen water, geen elektriciteit. Vier van de vrouwen van mijn broers worden nog steeds gevangen gehouden door IS, samen met hun kinderen. Onder vier ogen met iemand daarover praten heeft geen nut."

Murad heeft de afgelopen drie maanden door het Midden-Oosten, de Verenigde Staten en Europa gereisd om haar verhaal te vertellen aan politieke leiders en om hun steun te vragen. Zodoende is ze de onofficiële woordvoerder van de jezidi-genocide geworden, en het gezicht van een beweging om de naar schatting 3.500 vrouwen en kinderen die nog steeds als slaven onder de zwarte vlag van IS leven te bevrijden.

Twee weken geleden ging ik met haar mee toen ze haar verhaal vertelde aan een groep geschokte Britse Kamerleden in Westminster. "Ik besloot hier openlijk over te praten omdat ik mijn verhaal wil vertellen, en ik wil vertellen wat er met mij is gebeurd, en wat nog steeds gebeurt met al onze vrouwen die in handen zijn van IS," zei ze na afloop. "Dit is wat er met mij is gebeurd. Ik werd aan deze gruwelijkheden onderworpen, en overal waar ik kom, hebben mensen medelijden met me, maar er worden nog steeds geen reddingsoperaties op touw gezet."

"Ze is erg beroemd geworden, en mensen overal steunen haar," zegt Maher Nawaf, een jezidiactivist die in Engeland woont. "Ik weet niet hoe ze zo sterk is geworden, maar ze is altijd in onze harten en we zijn zo trots op haar."

Murad is zelfs een soort volksheld geworden. Online zijn er tekeningen en portretten van haar te vinden die gemaakt zijn door bewonderaars, en haar gezicht is op verschillende plekken in Irak opgedoken als graffiti. Honderdduizenden mensen hebben fragmenten van haar toespraak bij de VN Veiligheidsraad bekeken op YouTube.

"Haar neefje – ze liet me een foto van hem zien – hij is acht jaar oud," zegt Nawaf. "En [IS] heeft hem gehersenspoeld bij een van de 'kinderkampen' waar ze onze kinderen bekeren. Hij dreigde om zijn eigen vader te vermoorden. Murad heeft alles meegemaakt wat de jezidi's momenteel doormaken – haar moeder en broer zijn vermoord, haar schoonzus zit nog steeds gevangen, en de mannen in haar familie zijn door IS ontvoerd, gehersenspoeld, en worden getraind als jihadisten."

Hoewel de jezidiactivisten gedetailleerde informatie hebben over de locatie van veel gijzelaars, die af en toe contact opnemen met hun mobiele telefoons, worden er geen reddingspogingen gedaan door internationale troepen, de Iraakse troepen, en de peshmerga.

Activisten runnen hun eigen smokkelnetwerken waarbij ze met taxichauffeurs werken om vrouwen en kinderen uit de Islamitische Staat te krijgen. De chauffeurs nemen hierbij een groot risico, en hun diensten zijn dan ook niet goedkoop. Het is onwaarschijnlijk dat het gehersenspoelde neefje van Murad gered kan worden, maar er zijn veel andere familieleden die wel bevrijd kunnen worden, zegt ze.

Foto's van jezidi's in gevangenschap – die IS-strijders naar familieleden sturen als bewijs dat de gijzelaars nog leven – geven Murad de kracht om te blijven vechten. "Iemand liet me gisteren een foto zien van een dertienjarig meisje," vertelde ze aan de Engelse Kamerleden. "Ze hadden haar op een seksuele manier aangekleed."

"Ik neem het één dag tegelijk," zegt ze de volgende dag wanneer we een kebab eten in het centrum van Londen. Ze scrolt door foto's van familieleden en kenissen die nog worden vastgehouden door IS. Ze zegt dat ze het leuk vindt om de toespraken te schrijven, maar nog steeds worstelt om de juiste woorden te vinden om te beschrijven wat ze heeft meegemaakt. We lachen om de fanportretten die op haar facebookpagina staan.

"Ik voel me erg oud. Ik ben 21 – ja, ik weet dat dat jong is. Maar het voelt alsof elk deel van me veranderd is in hun handen. Elke haar op mijn hoofd, elk deel van mijn lichaam is oud geworden. Ik ben oud geworden door wat ze met me hebben gedaan, en ik zal nooit meer dezelfde zijn. Ik dacht nooit dat dit soort dingen konden gebeuren, en ik kan ze niet op zo'n manier beschrijven dat jij het echt zal begrijpen."

Murad is voor de nobelprijs genomineerd samen met paus Franciscus, het Afghaanse vrouwenwielerteam, en de econoom Herman Daly. Ze kan zich niet voorstellen dat ze zal winnen, maar is dankbaar voor de nominatie, en glimlacht verlegen als ik haar feliciteer met haar prestatie.

"Ik heb erg veel steun gekregen van over de hele wereld. En ik weet dat voor veel mensen genomineerd worden voor een nobelprijs iets fantastisch zou zijn. En het helpt mij natuurlijk wel om de gruwelen die de jezidi's meemaken onder de aandacht te brengen. Maar zelfs als ik de nobelprijs ontvang, ontvang ik die met een gebroken hart."

Dit artikel verscheen eerder op Broadly, de nieuwste site van VICE. Broadly komt binnenkort ook naar Nederland.

Lees ook:

Ontvoerde meisjes en vrouwen vertellen hoe ze misbruikt zijn door IS

Binnenin de Islamitische Staat

An Enemy Within: verkrachting in het Amerikaanse leger

-

Vrouwen praten misschien veel, maar we horen ze te weinig. Daarom is Broadly Nederland er. Like onze pagina.