Wat je moet weten over de vervuilde cocaïne waar je huid van gaat rotten

In augustus verscheen in het British Medical Journal een casestudy van vier artsen die verbonden zijn aan het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam, waarin ze een patiënt beschreven die door cocaïnegebruik onder de zwarte plekken en open zweren zat, en eruitzag alsof ze aan de pest of een andere middeleeuwse plaag leed. De casestudy zorgde vorige week voor veel ophef in Engeland, toen kranten ermee aan de haal gingen en paniekberichten begonnen te verspreiden dat er vervuilde cocaïne in omloop is waar je huid van gaat rotten.

Volgens de Engelse media veroorzaakt de "vleesetende coke" een zeldzame bloedziekte bij gebruikers waardoor hun vlees begint te rotten en hun oren zwart worden. Kranten als The Telegraph en Daily Mail wezen levamisole, een ontwormingsmiddel voor vee dat in "tachtig procent van alle cocaïne" in Engeland zit, aan als de boosdoener. De boodschap van de berichten was duidelijk: als je dit weekend een beetje coke snuift, loop je het risico dat je wangen eraf vallen.

De eerste mythe die hier ontkracht moet worden is dat levamisole een groot gevaar is voor de gemiddelde cokesnuiver. Ondanks alle mediahysterie is de kans dat je een bloedziekte oploopt of je huid gaat rotten als je coke snuift behoorlijk klein. Tenzij je uit het noorden van Finland komt, maar daarover later meer.

Levamisole is in de afgelopen tien jaar een veelgebruikt middel geworden om cocaïne mee te versnijden. Afhankelijk van waar je woont, bevat veertig tot negentig procent van alle cocaïne sporen van levamisole. In Nederland werd in een onderzoek in 60 procent van alle monsters levamisole aangetroffen. In Engeland werd vorig jaar door de Britse overheid in 80 procent van alle onderschepte cocaïne levamisole aangetroffen. Volgens de Drug Enforcement Administration ligt het percentage in de Verenigde Staten rond de 73 procent.

Hoewel levamisole regelmatig wordt aangetroffen in cocaïne, betekent dat niet dat alle coke vól zit met het spul. Bij tests van meer dan 5000 monsters straatcocaïne in Nederland, tussen 2011 en 2014, werd een gemiddelde concentratie van levamisole gevonden van 9 procent. Bij een onderzoek naar de puurheid van cocaïne dat vorig jaar op een festival in Engeland werd uitgevoerd, waarbij 106 samples werden getest, bevatte 83 procent van de monsters sporen van het ontwormingsmiddel. Maar de gemiddelde concentratie levamisole in elk envelopje was net iets meer dan 5 procent, en de meeste samples bevatten tussen de 1,5 en 5 procent levamisole. Wereldwijd ligt de gemiddelde concentratie van levamisole in coke volgens de drugtestservice Energy Control rond de 11 procent.

Als de meeste cocaïne maar vijf, tien of zelfs twintig procent levamisole bevat, is de mediahysterie in Engeland dan terecht? Moet jij je zorgen maken dat je wangen eraf gaan vallen als je weleens coke gebruikt? Er zijn naar schatting 21 miljoen cokegebruikers op deze planeet, dus als met levamisole versneden coke echt zo'n verwoestend effect zou hebben, dan zou je verwachten dat ziekenhuizen elk weekend overspoeld zouden worden door mensen die hun gezicht voor hun ogen zien wegrotten. Maar dat is niet zo.

Ik sprak met dr. Lindy-Anne Korswagen, een van de auteurs van het artikel dat in British Medical Journal verscheen en een arts bij het Sint Franciscus Gasthuis in Rotterdam. "Gezien het feit dat veel mensen cocaïne gebruiken, waarvan een groot percentage versneden is met levamisole, is ons geval erg zeldzaam," zei ze. "Het risico op neveneffecten als argranulocytose of door levamisole veroorzaakte vasculopathie met huidzweren en orgaanschade is klein. Tussen 2011 en 2014 zijn er wereldwijd 210 gevallen gemeld, waarvan er drie gestorven zijn."

Dr. Korswagen waarschuwde wel dat er mogelijk meer ongediagnosticeerde gevallen zijn.

De auteurs van een soortgelijke casestudy (van iemand die leed aan een door levamisole veroorzaakte huidziekte) die in 2013 in een Amerikaanse medisch tijdschrift verscheen, zeiden dat de meeste slachtoffers die zij tegenkwamen zware cocaïnegebruikers waren. "Veel van de patiënten zijn chronische en zware cocaïnegebruikers, wat een grote cumulatieve blootstelling aan cocaïne en daarmee levamisole suggereert, mogelijk over een langere periode."

Toxicoloog dr. Robert Hoffman, een expert op het gebied van levamisole van het New York University Langone Medical Center, zei dat de hoeveelheid levamisole die in een gemiddeld pakje cocaïne aanwezig is "waarschijnlijk te laag" is om een effect te hebben op de meeste gebruikers. Ook gaf hij aan dat wanneer levamisole in medische proeven wordt gebruikt, de meeste patiënten een volledige therapeutische dosis prima kunnen hebben zonder last te krijgen van bijwerkingen. "Als een typische dosis coke 100 milligram is, dan zou er 10 milligram levamisole in elke dosis cocaïne zitten. Er worden nog steeds onderzoeken gehouden waarbij levamisole wordt gebruikt, en dan krijgen de proefpersonen dosissen van 150 milligram per dag. Om zoveel levamisole binnen te krijgen zou je dus een hele hoop cocaïne moeten snuiven," zei hij.

Maar de nadelige effecten van levamisole hangen niet alleen af van de hoogte van de dosis die je ervan binnenkrijgt. Dr. Hoffman zei dat onderzoek erop wijst dat sommige mensen een genetische kwetsbaarheid voor de giftige effecten van het middel hebben. "De literatuur suggereert dat sommige patiënten een unieke genetische aanleg hebben die hun risico op vergiftiging verhoogt," zei hij. "De dosis speelt natuurlijk een rol, maar het is de combinatie van de dosis en de gevoeligheid die het risico bepaalt. Gelukkig voor cocaïnegebruikers is deze genetische abnormaliteit erg zeldzaam."

Het gen waar het daarbij om gaat, HLA-B27, komt voor bij ongeveer 8 procent van blanke westerlingen, 4 procent van Noord-Afrikanen, 2 tot 9 procent van Chinezen en 0,1 tot 0,5 procent van Japanners. Gek genoeg bezit in Lapland, in het noorden van Finland, 25% van de mensen het gen.

Levamisole is dus niet zo'n groot gevaar voor de volksgezondheid als de Engelse kranten roepen. Anders zouden ook niet zoveel drugskartels het middel gebruiken om hun coke mee te versnijden: in een branche die zo winstgevend is als de cocaïnehandel, doe je geen goede zaken als je een product maakt waar je klanten massaal ziek van worden of door sterven.

Uit onderzoek dat werd uitgevoerd door PRELAC, bleek dat Colombiaanse kartels de eersten waren die tien jaar geleden hun cocaïne begonnen te versnijden met levamisole. Nu wordt het gebruikt door kartels in Peru en Bolivia om coke te versnijden voordat deze wordt geëxporteerd. De levamisole wordt meestal gemengd met twee andere chemicaliën, zoals diltiazem, fenacetine, hydroxyzine en cafeïne. Voor de Amerikaanse en Europese markt wordt cocaïne twintig procent versneden. Als het naar andere landen in Zuid-Amerika gaat, zoals Brazilië, wordt de coke weleens tot vijftig procent versneden.

Volgens het rapport zijn er verschillende redenen waarom levamisole zo'n populair versnijdingsmiddel is geworden. Het is makkelijk te mengen met cocaïne, heeft een soortgelijke structuur als kwaliteitscocaïne, en het volume van het poeder lijkt groter te zijn dan het daadwerkelijk is. Het geeft ook een foutpositieve uitslag bij straattesten voor cocaïne, waardoor inkopers niet kunnen zien dat de cocaïne versneden is, en het is makkelijk en goedkoop te verkrijgen in steden als Bogota, Cali en Medellín.

Een nog belangrijker aspect van levamisole, waar de scheikundigen van de kartels zich waarschijnlijk wel van bewust zijn, is dat het de werking van cocaïne in het lichaam kan versterken. Een metaboliet van levamisole die aminorex heet heeft amfetamineachtige eigenschappen, en een groeiend aantal onderzoeken suggereren wat de Colombiaanse drugsproducenten allang wisten: cocaïne die gemengd is met levamisole heeft een sterker effect als je het snuift.

Dus moet jij je zorgen maken om met levamisole vervuilde cocaïne? Ja en nee. Drugsgebruik is nooit zonder risico, en de meeste coke die in Nederland verkocht wordt bevat sporen van levamisole. Bij overmatige gebruikers met een genetische dispositie kan herhaalde blootstelling aan het ontwormingsmiddel leiden tot ernstige systemische vasculitis – maar voor de gemiddelde recreatieve gebruiker is de kans nihil dat je lichaam zal wegrotten door je drugsgebruik.

Toch kunnen we allemaal iets opsteken van de paniek die door de Engelse media werd gezaaid over levamisole in coke. Zoals Mike Power, een journalist die onderzoek deed naar de cocaïnehandel in Colombia zei: "Het feit is dat als je coke gebruikt, je al jarenlang levamisole aan het snuiven bent – en je dus scheel betaalt om ontwormingsmiddel door je neus te jagen." Lees ook: Een Amsterdamse straatdealer vertelt over veertig jaar drugsscene We vroegen aan drie experts wat het effect van drugs op je sperma is Het verhaal van een model dat haar been verloor door een tampon

Like als de wiedeweerga VICE Nederland om niks te missen van alles wat we maken: