Hoe strikt is de vijfsecondenregel?

Ach, vrienden. Ze zijn net familie, maar dan leuker. Je kan ze zelf uitkiezen, en ze zullen nooit dingen tegen je zeggen als "het is hier geen hotel". Als je op je bek gaat, dan zal er altijd eentje klaarstaan om je op te vangen. Maar hoe leuk je vrienden ook zijn, ze doen soms ook heel erg domme dingen. Dingen die, mocht iemand er ooit achter komen, elk greintje zelfrespect dat ze nog hebben zullen vernietigen. Dingen waar ze wakker van liggen, dingen die ze liever niet met de wereld delen. Dingen die vragen bij ze oproepen die ze maar wat graag beantwoord zouden zien. En daar is deze nieuwe column voor: zodat jij namens je vrienden beschamende vragen kunt stellen, en wij ze voor jou kunnen beantwoorden.

Het scenario: Een "vriend" van je heeft je laatste boterham geroosterd en er voor drie euro aan amandelboter op gesmeerd. Omdat hij een beetje gehaast zijn spullen pakte liet hij het culinaire meesterwerk met de boterkant naar beneden op de keukenvloer vallen.

De hoop: Dat hij zonder risico op een terminale ziekte zijn ontbijt kan opeten als hij de geroosterde boterham binnen de vijf seconden opraapt.

Waar je rekening mee moet houden: Een paar jaar geleden testten wetenschappers in Engeland de vijfsecondenregel, en ontdekten ze dat tijd inderdaad een rol speelt. Hoe eerder je je eten van de vloer opraapt, hoe minder bacteriën erop zitten. Maar dit was in strijd met eerder peer-reviewed (lees: mogelijk betrouwbaarder) onderzoek. In 2006 lieten wetenschappers van Clemson University brood met boterhamworst op verschillende met salmonella besprenkelde vloerbedekkingen vallen: tapijt, hardhout en tegels. Ze concludeerden dat het eigenlijk niet uitmaakt of je de boterham meteen opraapt, of hem een tijdje laat liggen terwijl je probeert te beslissen of je echt zoveel honger hebt.

De wetenschap is het wel over een paar zaken eens. Ten eerste maakt het uit hoe vies je vloer is, en hoe lang de bacteriën al op je vloer rondkruipen. De hondenpoep die je gisteren van de stoep naar je keukenvloer hebt getransporteerd is vandaag al minder besmettelijk. Ten tweede is iedereen het erover eens dat de omgeving waarin je ineens spastische handen krijgt ook een factor is. Slechts 1 procent van alle bacteria springt van een vloerkleed op je eten, hoe lang je het er ook op laat liggen, terwijl 48 procent vanaf hout op je broodje springt en 69 procent vanaf tegels. En omdat droog eten het minste risico loopt om besmet te raken, zul je minder snel misselijk worden, diarree of kotsneigingen krijgen als je boterham met de besmeerde kant naar boven valt, aldus Elizabeth Scott, mede-directeur van het Simmons Center for Hygiene and Health in Home and Community.

Het ergste dat kan gebeuren: Het ergste dat kan gebeuren is dat je een pijnlijke dood sterft aan voedselvergiftiging. Maar de kans daarop is buitengewoon laag, net als de kans dat je vriend überhaupt ziek wordt. Er mogen dan op elk willekeurig moment meer dan vijfduizend soorten bacteriën in je huis chillen, toch hebben de meeste daarvan vrij weinig effect op mensen die met ze in aanraking komen. Het is zelfs zo dat minder dan 1 procent van alle bacteriën op aarde ziektes veroorzaken bij mensen.

Wat er waarschijnlijk gebeurt: Je vriend zal zich een beetje schamen voor de laag hondenhaar en stof op zijn boterham, maar ziek zal hij niet worden. 87 procent van de mensheid heeft weleens van de vloer gegeten, en ze hebben het allemaal overleefd om er een enquête over in te vullen.

Wat te doen: Als je een schaal aardappelsalade uit je handen laat vallen op weg naar een barbecue bij een vriend, schotel het dan niet voor aan zijn baby, oma of zijn vrouw die pas nog zware griep had. "Erg jonge kinderen, bejaarden en mensen met een verzwakt afweersysteem zijn vatbaarder voor bacteriën die voedselvergiftiging veroorzaken," waarschuwt Scott. "Maar voor gezonde volwassenen zijn de risico's doorgaans erg laag."