Hoe Grimes zichzelf bijna zat werd

“O mijn god,” roept de 27-jarige Claire Boucher vanuit haar mooie armstoel in de hoek van een Londense hotelkamer. Ze gebaart veel met haar zelfgetatoeëerde handen. Ze is aan het vertellen over een van haar favoriete podcasts, Hardcore History van Dan Carlin. Die blikt terug op grote gebeurtenissen uit de geschiedenis, maar dan door een onconventionele lens: er wordt gekeken of Alexander de Grote zo slecht was als Hitler of ten koste van wat de Mongoolse heersers de moderne tijd inluidden. “Ik heb net geluisterd naar een podcast over de Punische Oorlogen – Hannibal dus. Het Tunesische rijk viel Italië binnen, lang geleden. Ik zou nu wel moeten weten wanneer dat precies was, aangezien het een podcast van ongeveer acht uur is, maar het is gewoon coole shit. Daarvoor heb ik geluisterd naar een podcast over de Tweede Wereldoorlog, vanuit het Sovjetperspectief.”

Ook al is haar nieuwe album Art Angels haar eerste volledige project van de afgelopen drie jaar, kun je sinds haar doorbraak in 2012 niet meer om haar heen. Vooral het laatste jaar staat ze op de covers van tijdschriften en wordt ze vaak gequote. Dat heeft alleen wel behoorlijk wat paar problemen veroorzaakt.

In de media wordt Grimes vaak verkeerd afgebeeld en neergezet als een soort manische, dromerige fee. Dat beeld is eenzijdig: ze noemen haar een ‘combinatie tussen ballerina en gothic’, ze had waarschijnlijk een DeviantArt-account, haar haar heeft constant minstens drie kleuren en ze gebruikt Tumblr om Sailor Moon GIFjes te reposten. Ze kleedt zich alsof ze naar een optreden van My Chemical Romance in Westeros gaat. De muziek van deze fantast hangt tussen “schattig” en “raar” in.

Maar bij Boucher zijn dat wat je ziet en wat je krijgt twee totaal verschillende dingen. Kijk wat beter en je zult zien dat Grimes haar constante mijmeringen zelf nuchter en analytisch aanpakt. Je kunt haar dus misschien beter omschrijven als een visionair dan als een dromer.

Ze is veel tijd kwijt aan het recht zetten van het verkeerde beeld dat veel mensen van haar hebben. Zo gaat het vaak over het beruchte ‘geschrapte album’ – vaak ten onrechte aangehaald als het zogenaamde resultaat van negatieve reacties op haar single Go uit 2014. Of er wordt iets geroepen over de rol die amfetaminen speelden bij het maken van haar debuutalbum. Ze schreef in een inmiddels verwijderde tumblrpost: “Ik wil niet dat dat deel is van mijn verhaal, maar als het dan toch moet, wil ik dat mensen weten dat ik harddrugs haat.”

Het lijkt alsof ze steeds meer bezig is om mogelijke negatieve krantenkoppen voorkomen. Na haar relaas over Carlin’s podcast, probeert ze dan ook meteen balans te brengen in haar uitspraken. “Het is niet zo dat ik hou van geweld en denk: woehoee, geweld,” zegt ze. “Het is gewoon een hele interessante kant van de mensheid. Vaak denk je echt: wow, deze oorlog was echt onnodig. Maar tijdens oorlogen worden ook veel nieuwe technologieën ontwikkeld en de mensheid springt vooruit tijdens conflicten, of direct erna.”

Boucher doet erg haar best om naast herkend te worden als popster, ook erkenning te krijgen voor haar werk achter de schermen. Ze is de architect van haar eigen personage en heeft altijd elk aspect van de productie en verpakking van haar werk in handen gehad. Dat geldt ook voor haar nieuwe album. Boucher schreef alles, produceerde alles, voerde alles uit en maakte zelf de artwork. Elk nummer heeft een unieke illustratie. Art Angels verwelkomt een paar nieuwe instrumenten in het Grimesrepertoire, waaronder gitaren, keyboards, drums, de ukulele en de viool, die ze leerde spelen voor het album.

Het creatieve monopolie dat ze heeft over haar kunst is indrukwekkend, maar het is voor haar ook essentieel. “Het is zo kut als mensen denken dat je je eigen kunst niet gemaakt hebt,” zegt ze. “Ik haal er juist heel veel eigenwaarde uit als ik kan zeggen: ja, ik maak mijn eigen shit. Het is emotioneel ontzettend zwaar dat ik bijna elke dag gevraagd wordt wie mijn shit maakt. Je begint aan jezelf te twijfelen.”

Na lang in de wildernis van British Columbia gewerkt te hebben aan de opvolger van Visions, verhuisde Boucher met haar vriend naar Los Angeles. “Het komt zeker voor dat je tijdens het opnemen zoiets hebt van: ik ben geen machine,” legt ze uit. “Ik dacht: fuck it. Laten we naar LA gaan en gaan chillen met onze vrienden.” Uiteindelijk werd Art Angels daar binnen een jaar gemaakt. “Ik ging een week lang alleen maar naar restaurants en het strand en toen werkte het veel makkelijker. Nadat ik het een soort van had opgegeven, weet je wel…”

Ze begint een paar zinnen over dat kunst misschien “makkelijker” is of “klopt” als het moeiteloos aan komt waaien, maar ze maakt ze niet af. Ze durft zich niet te binden aan dat gevoel. Ze trekt de vergelijking met haar werkhouding breder. “Het grootste gedeelte van mijn leven, bij veel van wat ik gedaan heb, stop je ontzettend veel werk in je kunst. Als het dan af is, is het niet wat je hoopte. Dan raak ik heel gefrustreerd: ik heb er bijna een jaar aan gewerkt. Waarom in hemelsnaam?”

Bouchers frustratie over dat een goede werkhouding niet altijd goede kunst oplevert, zit diepgeworteld. Ze heeft een bijzondere achtergrond: in haar atletische familie zit een Olympisch kampioen kunstschaatsen, ze deed zelf jaren aan pre-professionele ballettraining en ging naar een katholieke basisschool. Ze verhuisde in 2006 van Vancouver naar Montreal om naar een universiteit te gaan. Ze zou uiteindelijk astrofysicus worden, maar deed twee majors in filosofie en neurowetenschappen en de minors Russisch en electo-akoestiek. Toen het Grimes-project van de grond kwam, werd ze van school getrapt omdat ze bijna een jaar had gemist. De wisselwerking tussen het opgroeien in een omgeving gedefinieerd door discipline, en haar natuurlijke neiging tot ontsnapping, vormt de ruggegraat van haar artistieke identiteit. De eerste stuwt haar strikte werkhouding en de laatste karakteriseert het surrealisme van haar werk. Veel van de schijnbaar rare, willekeurige teksten of video’s van Grimes’ muziek is het resultaat van de verwerking van invloeden uit haar persoonlijke leven. Gevoelens van angst zijn vaak aanwezig in haar nummers, verstopt in een speelse en uitnodigende verpakking. Oblivion, bijvoorbeeld, is gebaseerd op haar eigen aanranding, met de angst voor mannen als gevolg.

Toen media haar posts als nieuwsvoer begonnen te gebruiken en daarbij haar woorden uit context rukten, verwijderde Boucher veel posts van haar Tumblr. Ze dreigde zelfs de hele pagina te verwijderen. “Zodra ze zich realiseerden dat ik meningen had, wilden ze alleen maar quotes van me.”

“Iedereen zit steeds van ‘wat vind je van feminisme? Wat vind je van feminisme?’,” begint ze, “en misschien is het wel zo dat ik helemaal niet wil praten over fucking feminisme. Misschien wil ik wel gewoon een vrouwelijke producer zijn. Het lijkt wel alsof het zijn van een vrouwelijke producer zo zeldzaam is, dat het mensen fucking lijp maakt. Het is alsof mijn hele bestaan een politieke daad is.” Over het feit dat er constant ‘vrouwelijke’ voor het woord ‘producer’ gezet wordt, zegt ze: “Misschien zijn er naast mannen niet zo veel producers omdat mensen doen alsof er een fucking bom afgaat.”

Grimes begon als een ontsnapping voor Boucher, maar het maken van Visions trok haar weg achter haar fantasieschild en slingerde haar de werkelijkheid in. Een werkelijkheid gevuld met verwachtingen. Nu is Grimes een van de meerdere alter-ego’s op Art Angels. Anderen zijn een “Harley Quinn-achtige gek”, die volgens Boucher haar podiumpersonage is en een vampiermaffioso, die het resultaat is van een obsessie voor The Godfather. “Ik heb hem meerdere keren gekeken, maar ik bleef steeds denken dat vampiers de film beter zouden maken,” zegt ze. Ze wilde een hele film maken over vampiermaffiosi, die duizenden jaren omvatte. Maar ze “kon waarschijnlijk alleen genoeg geld van 4AD krijgen om er een videoclip van te maken”.

“De media hebben Grimes kapot gemaakt,” zegt ze, als uitleg voor de nieuwe karakters. “De Grimes in de media is voor mij onherkenbaar. Dus het was vrijer om vanuit een ander perspectief te schrijven.” Wat is dan het verschil tussen haar interpretatie van Grimes, en hoe de media Grimes afbeelden? “Grimes is gewoon geen douchebag.”

Dit album komt drie jaar na Visions en één jaar na ze een heel album schapte omdat “het kut was”. Het nieuwe album moet niet alleen net zo goed zijn als de vorige, maar het moet het ook waard zijn om een compleet, nooit gehoord album weg te gooien. Visions was gemaakt onder extreme omstandigheden: ze had een slechte relatie met haar management en ze moest de plaat naar buiten brengen om de huur te kunnen betalen. Dat zorgde ervoor dat het hele album gemaakt is in een non-stop sessie van drie weken. Zonder die druk, werd Art Angels een heel ander project. “Ik ben er nooit bewust voor gegaan om iets te maken. Ik denk dat dat iets is wat ik me nu realiseer,” zegt ze. “Er zijn veel nummers waarbij ik twee dagen lang werkte met het idee van ‘dit nummer is voor het album’, en dan zei ik: ok, nu maak ik wat muziek voor mij. Dat duurde half zo lang en uiteindelijk was dat steeds de muziek die op de plaat kwam.”

Door de tijd die wij samen in een kamer doorbrachten, kan ik je vertellen dat Claire Boucher iemand is die het meest bezield raakt door te praten over iets waar ze passie voor heeft. Ze begint haar antwoorden met ja en nee, om er zeker van te zijn dat de luisteraar een deel van het antwoord kiest en de rest vergeet. Ik kan je vertellen dat ze het “extreem” haat om naar de dokter te gaan en dat ze veel non-fictie leest over het Mongolië van de middeleeuwen. Dat geeft ze twijfelend toe, voor ze weer naar “coolere” onderwerpen switcht. Bij een kunstenaar als Boucher zit de lol hem in het laten varen van de behoefte aan definitie. Daarentegen kun je je beter onderdompelen in de onwaarschijnlijke combinatie van inspiratie en fantasie waarvan ze heeft gekozen hem met je te delen. Zijn er niet-waargemaakte ambities voor Art Angels? “Er is zoveel wat ik wilde doen voor dit album, maar wat niet is gelukt,” zegt ze, “Ik heb nog nooit een soort Keltische reggaeton gemaakt of zo. Maar er komen meer albums. Denk ik.”