Ben je een eikel als je tijdens een concert je telefoon erbij pakt?

“Het duurt altijd even voordat een idee door een groter publiek wordt omarmd”, vertelt Graham Dugoni, oprichter van Yondr, aan mij. Het idee waar hij naar verwijst is simpel: hij wil dat mensen tijdens een concert niet langer hun telefoon gebruiken.

We zijn inmiddels zo verbonden geraakt met onze mobiele telefoon dat we het ding zijn gaan beschouwen als een verlengstuk van ons eigen lichaam. En daar ligt ook meteen het probleem. Door tijdens een concert met je telefoon te lopen zwaaien, is de kans groot dat je de mensen om je heen irriteert, of dat het respectloos overkomt naar de artiest toe. En daarom wil de oprichter van Yondr dat we onze manieren en omgang met onze telefoon tijdens een concert veranderen.

Dit is hoe Yondr werkt: wanneer je naar een optreden gaat, ga je ermee akkoord dat je telefoon in een hersluitbaar nylon hoesje wordt gestopt waarin ie blijft zitten tot je besluit het concert te verlaten, of even uit het publiek stapt om ‘m te gebruiken. Er zijn bands die met Yondr samenwerken en zo een mobiel-vrij concert creëren, iets waarmee je akkoord gaat zodra je een kaartje koopt voor dat concert. Als je bij een optreden bent en je moet absoluut je telefoon gebruiken, zijn er daarvoor aangewezen zones aan de zijkanten van de zaal. Je denkt vast dat maar weinig mensen dit een goed idee vinden, alleen al omdat niemand het oké vindt om dingen opgedragen te krijgen. Toch zegt Dugoni dat het tegenovergestelde waar is: “We ontvangen extreem goede reacties,” zegt hij. “Ik had eerlijk gezegd verwacht dat ik tijdens de testfase veel meer negatieve feedback zou krijgen.”

Het bestaan van Yondr brengt wel – stilzwijgend – een andere vraag naar de oppervlakte: wanneer je je telefoon gebruikt tijdens een concert, ben je dan ook echt meteen een lul? Is het echt iets stoms om te doen? Ik vroeg me af hoe artiesten hierover denken, dus vroeg ik een aantal van hen om hun mening.

Volgens Mel Kyles van de hiphopgroep The Outfit TX maakt het niet uit hoe de situatie is tijdens een optreden, maar dat je altijd afgeleid raakt wanneer iemand een telefoon op je richt. “Het is vergelijkbaar met een MacBook weet je. Als je een hele hoop tabs hebt openstaan, wordt je computer steeds trager. Hetzelfde gebeurt met mobiele telefoons: als jij met je telefoon bezig bent, krijg ik maar vijftig procent van je aandacht, en dat is slechts de helft van de aandacht die ik nodig heb.”

Sommige artiesten hebben een hele sterke mening over de telefoonkwestie: “Ik geloof in Big Brother, dat alles wordt opgeslagen en gedocumenteerd,” zegt Dylan Walker van Full of Hell. Anderen zijn wat apathischer: “Ik heb me nooit echt met dit onderwerp beziggehouden, maar ik denk sowieso dat het niet echt cool is wanneer mensen zich als een soort politie gaan gedragen over hoe je een concert zou moeten ervaren,” vertelt Chris Farren van de punkband Fake Problems uit Florida. Meredith Graves van Perfect Pussy.

“Over het algemeen hebben fans de neiging om shows te filmen en fotograferen uit een blijk van waardering,” zegt Chris Cain van de indierockers We Are Scientist. “Als je de dag erna op Twitter en Instagram kijkt en niemand heeft er een foto gepost, dan krijg ik het idee dat het optreden blijkbaar kut was. Of dat we er op het podium superlelijk uitzagen. Of, nog erger, het is allebei waar.” Cain heeft gelijk: de moderne manier van het ervaren van een concert beperkt zich niet langer tot de club of een poppodium. Wanneer een fan op Instagram of Twitter laat weten dat ‘ie bij een supervet optreden is, is dat in wezen gratis pr voor de artiest.
De regels staan niet vast. Zoals Farren voorstelt: “Als je voor het podium staat en je bent een beetje wezenloos en met een verveeld gezicht door je telefoon aan het bladeren, misschien moet je dan gewoon lekker achteraan gaan staan.” Dan ben je namelijk geen foto’s aan het maken van de leuke tijd die je hebt. Dat is gewoon dom, en dan kan je je inderdaad maar beter gaan staan schamen in een hoekje van de zaal. Meredith Graves van Perfect Pussy is het daarmee eens. “Wanneer ik bij een intiem of rustig optreden ben en iemand vooraan staat constant te sms’en, vind ik dat storend en onbeschoft.”

De meeste artiesten kunnen zich niet eens meer tijd de herinneren zonder fotocamera’s en mobiele telefoons. “Van jongs af aan ga ik al naar punkshows. Als je daar foto’s wilde maken, betekende het dat je je eigen camera mee moest nemen en je pontificaal voor de band moest positioneren,” herinnert Meredith zich. In dat opzicht past je telefoon erbij pakken om beeldmateriaal te schieten best wel bij de DIY-cultuur.

Als lichtman voor onder meer Arcade Fire, The Strokes, Interpol, Metronomy en Mumford & Sons is Ed Warren avond aan avond bezig met het orkestreren van het licht, met uitzicht op zowel de band op het podium als het publiek in de zaal. Natuurlijk zijn de bezoekers niet alleen maar rond aan het dansen en hun handen in de lucht aan het gooien, veel mensen in het publiek houden vooral hun telefoon in de lucht om hét moment te vereeuwigen. “Het lijkt soms of je kijkt naar een of andere sekte uit de toekomst die compleet gebiologeerd is door het scherm van hun telefoon, in plaats van door hetgeen zich recht voor hun neus afspeelt,” vertelt hij. “Alleen gebeurt er bij deze sekte niets cools zoals bij andere sektes – er zijn geen buitenaardse wezens, er is geen groepszelfmoord als uitsmijter, alleen een vage herinnering van wat heel misschien wel het beste optreden was dat je ooit hebt gezien.”

En daar heeft hij een punt. Wat voor invloed hebben mobiele telefoons eigenlijk mentaal op ons, helemaal wanneer we proberen om twee dingen tegelijk te doen, zoals het maken van een video én het tot je nemen van muziek? Ik nam daarom contact op met Linda Henkel van Fairfield University. Zij heeft onderzoek gedaan naar de relatie tussen het gebruik van onze telefooncamera en ons werkgeheugen. “We beschouwen onze camera steeds meer als ons geheugen, alsof we van de camera verwachten dat die het voor ons onthoudt. Camera’s dienen in dat opzicht als afleiding. We outsourcen ons geheugen op die manier. Het is te vergelijken met wanneer je iets opschrijft en je denkt: oké, daar hoef ik dus niet meer aan te denken.

Voor een bedrijf als Yondr is de realiteit hard en meedogenloos: mensen kutten al heel lang met hun telefoons tijdens concerten, en dat zal waarschijnlijk niet snel veranderen.

Het lijkt erop dat Yondr vooral het sociale en maatschappelijke aspect van dit probleem wil aanpakken. Yondr is vooral een reactie op de overdaad aan mobiele telefoons in een door technologie geobsedeerde cultuur. Zolang je je niet als een eikel gedraagt wanneer je vooraan staat, bijvoorbeeld door met een gigantische iPad alles op te nemen en daarmee het zicht voor heel veel mensen verpest, is het prima. “Livemuziek is een van de weinige plekken in onze moderne samenleving waar mensen een gezamenlijk gevoel kunnen ervaren, iets dat groter is dan zijzelf,” zegt Dugoni ter verdediging van Yondr. Het is niet vast te stellen dat die “gedeelde sfeer” totaal verpest wordt door de aanwezigheid van mobiele telefoons, maar als je vindt dat dat wel het geval is, dan is de oprichting van Yondr goed nieuws voor je. Maar misschien, heel misschien, zou het gewoon beter zijn wanneer er niet eens zoiets als Yondr nodig was om jou ertoe te dwingen niet telkens je telefoon erbij te pakken tijdens een concert. Just saying.