Duncan Stutterheim begon als rebel met Thunderdome en eindigde in de booth met de koning
Fotocredits Raymond van Mil

FYI.

This story is over 5 years old.

Muziek

Duncan Stutterheim begon als rebel met Thunderdome en eindigde in de booth met de koning

We troffen hem in de ArenA, aan de vooravond van zijn allerlaatste Sensation als ID&T-baas.

Er zijn maar weinig levens die zo synchroon zijn gelopen met de geschiedenis van de Nederlandse elektronische muziek als dat van Duncan Stutterheim. Zijn bedrijf ID&T was de drijvende kracht achter Thunderdome, de onbetwiste bakermat van de Nederlandse hardcore. Ook was ID&T het bedrijf achter Mysteryland, de moeder aller dancefestivals. En zo zijn er nog een hoop andere wereldberoemde concepten door ID&T op de kaart gezet: Welcome to the Future, Dirty Dutch en Tiësto in Concert, om er maar een paar te noemen.

Advertentie

Maar Sensation was wel hun grootste huzarenstukje. Het feest, dat vijftien jaar geleden in de ArenA begon en inmiddels langs stadions en arena's in 32 landen reisde, viert komende zaterdag zijn jubileum: Sensation – The Legacy. Dit is ook de laatste avond van Duncan als baas bij ID&T. Of eigenlijk moeten we zeggen SFX Europe. Want het bedrijf is twee jaar geleden verkocht aan de Amerikaanse entertainmentgigant voor 100 miljoen euro – voor Duncan de aanleiding om te stoppen.

In de ArenA, tussen de hoogwerkers van een half opgetuigd Sensation, sprak ik de man die op zijn twintigste begon als rebel op Thunderdome en ruim twintig jaar later met de koning in een dj-booth stond.

We zitten hier nu in de Amsterdam ArenA. Hoe diep is jouw band met Ajax eigenlijk?
Ik ben een paar jaar fanatiek meegegaan met de F-side, dus vrij diep. Nu ben ik een fanatiek supporter. Doordat mijn drie dochters en vrouw voetbal helemaal niks vinden, is het voor mij een soort mannending geworden. Ik heb ook een skybox met mijn ID&T-vrienden. Dat bindt ons, ik vind dat belangrijk.

Jullie waren gewoon een vriendengroepje uit Landsmeer, en hebben het samen heel ver geschopt.
Dat is de harde kern inderdaad, die is er lang geweest. Maar bij de verkoop was dat natuurlijk wel klaar. Dat is het begin geweest van de ontmanteling van de vriendengroep binnen ID&T.

Voelt het alsof je je vrienden in de steek laat?
Nee, want iedereen is er nog steeds superblij mee. Maar met die verkoop zijn er wel een hoop mensen vertrokken. Mijn vrouw had er niks meer mee, die vond het niks dat het groter werd en ineens onder een andere vlag werd voortgezet. Irfan (de I van ID&T, red.) was vrij snel weg. En Bas Meijer, mijn vriend en rechterhand, was uitgestreden en moe – maar die komt nu weer terug bij SFX, dus dat is wel grappig.

Advertentie

Wilde je dit tijdperk wel afsluiten?
Ik heb er natuurlijk wel lang over moeten nadenken, en de knoop doorhakken vond ik moeilijk. Maar ik had wel iets van: ik heb dit nu 23 jaar gedaan, ik ben inmiddels 43 en ik wil hierna nog wel 23 jaar werken. Ook in mijn leven voelde het alsof ik ongeveer op de helft zat. Als ik er nog 10 jaar zou zijn blijven plakken, had ik het moeilijker gevonden – als ik wilde vertrekken moest ik het nu doen. Dat klopte, en ik laat het best wel goed achter.

Je bent verknocht geraakt aan house door illegale raves in de vroege jaren negentig. Wat was het wat je zo aansprak in die scene?
Ik ben ooit in aanraking gekomen met house in de RoXY, tijdens een schoolfeest – daar werd toen al acid gedraaid. Vrij snel daarna ging de iT open en ik en mijn vrienden kregen vijf passen, omdat we van die jonge knaapjes waren waarschijnlijk, leuk om naar te kijken. Die groep werd steeds groter. Daarbuiten had je de loodsfeesten, zoals de Beatclub en Multigroove. Die scene vonden we het allerleukst. Wat ons het meest aansprak was het rauwe gevoel: het maakte niet uit wat je aanhad, het was gewoon tof dat je er was. We gingen allemaal op zoek naar die flyer – waar moesten we nu weer verzamelen? En dan met een hele groep erheen. Het was spannend: het mocht niet, het kon niet, er was geen internet. Als je nu een illegaal feest geeft staat het een uur later al op internet. Vroeger hadden we het gevoel dat wat we deden bijzonder was: dan kwam je in Hoofddorp in een gekraakte bedrijfsloods die was omgeturnd tot partylocatie. Dat vond ik helemaal geweldig.

Advertentie

Hoe heb je dat gevoel doorgevoerd?
We zijn een jaar of twee bezig geweest met loodsfeesten. Ons eerste feestje was Oud en Nieuw in 1992, en al snel wilden we een locatie voor drie tot vijfduizend man: een groots feest, beetje bluf. Maar toen begon het ook echt te lopen en daarmee is de toon gezet. Een rave voor tienduizend man, dat was de eerste Thunderdome in Utrecht, in de Jaarbeurs. Ik vind dat het DNA van groter denken altijd wel in onze feesten is gebleven, dingen met lef doen. We waren de eerste in de ArenA, de eerste in een groot stadion, de eerste die internationaal zijn gegaan met Sensation. Tegen de draad in dingen doen.

Tegendraads of niet, laatst stond je ineens met de koning achter de decks.
Ja, ik begon als rebel met Thunderdome en uiteindelijk staat de koning daar een zegen te geven, trots op het Nederlandse danceproduct.

Dat lijkt me aan de ene kant iets om trots op te zijn, maar betekent het ook niet het einde van de rit?
Ja, aan de ene kant moest ik erom lachen, maar ik was ook wel trots. Soms ben je ook op zoek naar erkenning. Het is iets wat we met z'n allen hebben bereikt, en nu is het topcultuur in Nederland geworden. Cultuur misschien met een kleine c, maar we betekenen wel veel. We zijn een gezonde popindustrie, zonder afhankelijkheid van het buitenland of van subsidies. Daar ben ik wel trots op.

Cultuur met een kleine c?
Ja, ik vind ook niet dat we het heel hoogdravend moeten brengen, alsof het de Rietveld of de Toneelacademie is – zo voel ik dat tenminste niet. En ik vind ook niet dat housefeesten of dancefeesten dat moeten zijn. Ik vind dat de drempel vrij laag mag zijn.

Advertentie

Dat heeft misschien met dat DNA van de eerste feesten te maken?
Ja, ook bij Studio 80 wil ik dat de drempel laag blijft. Wat ik heel belangrijk vind is dat je niet geweigerd wordt omdat je geen groen haar of geen baard hebt. Ik vind het belangrijker dat je weet waarvoor je komt, in plaats van dat je plotseling lam aan de deur staat op het Rembrandtplein. Als je dan niet weet wat voor feestje er die avond is, kan je misschien beter naar de kroeg ernaast – dan heb je er niks te zoeken. Maar niet omdat je niet in de cultuur past of niet hip bent.

We zitten hier aan de vooravond van het vijftienjarig jubileum van Sensation. Inmiddels zijn feesten in stadions vrij normaal, maar destijds verklaarde iedereen je voor gek.
Ik was samen met Sander Groet (eigenaar van de AIR en mede-eigenaar van AMF, red.), die altijd met locaties bezig was. Eén ding wat je goed ontwikkelt als je feesten geeft: zodra je ergens binnenloopt – of het nou een grasveld, een loods of een stadion is – gaat er meteen een filmpje spelen. Wij zagen dat feest helemaal voor ons. Eerst kregen we van de ArenA een nee te horen, maar anderhalf jaar later toch een ja. Toen hebben we zitten brainstormen op kantoor om te kijken hoe we dat feest uniek moesten maken. Het eerste jaar was gewoon feest met DJ Jean, Carl Cox, Judge Jules, Sven Väth en Tiësto. We hadden die ArenA, maar dachten: hoe gaan we dit nóg onderscheidender maken? Toen kwam de witte dresscode.

Advertentie

Foto door Raymond van Mill

Waarmee onderscheiden ID&T-feesten zich?
We hebben bijgedragen aan een professionaliseringsslag, de lat hoog gelegd. We hebben nooit echt bezuinigd op de productie, ook al hadden we te weinig kaarten verkocht. Sommige anderen hebben dat wel gedaan en die hebben het ook niet gered. Wij hebben bijna altijd volgehouden – of het nou WTTF was, of Mysteryland, of de eerste Sensation, we hebben zelfs bij grote verliezen toch de adem en het lef gehad om door te gaan. Daarnaast werden we beïnvloed door Mojo, de kwaliteit lag daar ook hoog. We wilden onze festivals niet onder laten doen voor Lowlands. Ten opzichte van het buitenland zijn we in Nederland mijlen vooruit op dat punt.

En ook het hele gebeuren van een eindshow komt uit onze koker. Wij waren de eerste met een kloppende show, inmiddels heeft elk festival een eindshow met vuurwerk en alles. En toen Sensation de megamix introduceerde dachten mensen: die zijn gek geworden, beetje een cd opzetten! Uiteindelijk heeft David Guetta er zoveel naar gekeken dat het is omgedraaid, hij dacht van: ik moet meer hits gaan draaien en syncen. Nu zie je dat alle grote EDM-dj's het doen.

Deze vijftiende jaargang van Sensation heet The Legacy. Als je naar ID&T kijkt, wat is dan jullie nalatenschap?
Ik heb zelf twee tattoos van mijn werk, een Thunderdome-poppetje en een Sensation-logo. Thunderdome is waar we vandaan komen, met honderdduizenden mensen in bussen naar raves. We hadden het misschien niet door destijds, maar gabber was groot in Nederland en wij stonden aan de wieg ervan. Van Thunderdome hebben alleen al in Nederland meer dan 1200 mensen een tatoeage. Sensation is een Nederlands concept dat in 32 landen gehouden is. Als ik erop terugkijk, zijn dat de twee grootste dingen.

Advertentie

En de nalatenschap van Sensation?
Die grote locaties en landen, duizenden mensen, of het nou in Rusland of Chili was, het was heel bizar. Als je aankwam zag je al die posters en billboards, en dan nog die interviews op tv – het was hysterisch. In São Paulo hadden we gewoon veertigduizend mensen. Alle metro's, alle terrassen, alle winkels, alle mensen allemaal in het wit. Op kantoor hebben we een filmpje met al die journaals, dan zie je dat we gewoon in twintig landen primetime op tv zijn geweest. Alsof we een popband waren die de wereld veroverden – zo voelde het.

Het lijkt me dat er achter de schermen een hoop mis kan gaan. Wat zijn de bizarste dingen die jullie hebben moeten ondernemen om de shows tot een goed einde te brengen?
We hebben meermaals gehad dat het decor niet op tijd betaald was, of dat een lokale partner niet over de brug kwam met geld. Ook hebben we een keer gehad dat iemand in onze container ergens in een laatje een xtc-pil had laten liggen. Op de een of andere manier haalde de douane in Chili net die ene la eruit – bam, alles afgesloten. Je denkt dan het ergste: we worden gebruikt of iemand heeft zitten smokkelen. Maar het was gewoon één pil, een vergruist dingetje, het had er misschien wel een jaar had gelegen. Ze hebben overal gezocht en konden nergens wat anders vinden. Na veel gedoe liep het alsnog met een sisser af.
Een ander ding wat ik me nog goed herinner is Felix Da Housecat die zo lam was dat hij niet op zijn plek stond toen hij al werd omgeroepen. Onze shows zijn best wel strak, dus als de MC voor tienduizenden mensen Felix da Housecat aankondigt, gaat iedereen ervan uit dat hij daar staat. Hij was gewoon te lam en te waus om op te treden, het heeft zeker een kwartier geduurd voordat hij eindelijk verscheen. Maar ik vind dat ook wel weer rock 'n roll.

Advertentie

Foto door Raymond van Mil

Je vertrekt na een tijd van grote overnames en veranderingen. Door de ruilverkaveling in de Nederlandse dance zijn er nu nog maar een paar grote partijen over: SFX, Mojo en Apenkooien. Zij sluiten vaak exclusieve package deals met grote artiesten, waardoor het bijna onmogelijk wordt voor kleinere festivals om die te boeken. Ben je niet bang dat de biodiversiteit van ons festivalklimaat daardoor in het gedrang komt?
De artiest vaart wel bij deze package deals, maar ik weet niet of dat ook geldt voor de scene. Toch sta ik er een beetje dubbel in. Toen ik begon zat ik ook over Mojo te klagen – zij hebben ons gedwongen meer in concepten te denken. In het begin vond ik hun monopoliepositie wat betreft het boeken van artiesten belachelijk, maar wij zijn wat anders gaan doen. We hebben gezegd: het concept is belangrijker en we gaan ons niet afhankelijk opstellen van line-ups. Nu zijn artiesten groter en belangrijker geworden, dus die speelt ook die grote partijen tegen elkaar uit. De artiest heeft dan als excuus: 'Ik mag niet.' Je mag niet? Je hebt gewoon willens en wetens voor zo'n package deal gekozen.

Als je als kleine organisatie groter wil worden, zit je te roeren in een markt die wordt gedomineerd door grotere partijen. Wij hebben er ook 23 jaar over gedaan om hier te komen, het is niet overnight gebeurd. Als ik nu zou beginnen zou ik iets moeten bedenken wat potentie heeft om op een andere manier groot te worden dan ID&T of Mojo. Dat kan prijs zijn, creatie, andere muziek. Het is te makkelijk om te zeggen: morgen begin ik een nieuw feest maar ik moet wel de headliners hebben. Dan zeggen die headliners: 'Ik krijg van die grote jongens de hoofdprijs, wat heb jij te beiden?' Over een gebrek aan diversiteit kunnen we niet klagen: met 130 festivals in alleen al Amsterdam hebben we echt veel in de aanbieding.

Dit wordt je laatste keer Sensation – dat wordt huilen denk ik?
Mijn vrouw denkt van wel, ik van niet. Daar vind ik het veel te leuk voor. Nou ja… misschien ook wel. Ik weet het niet, ik laat het gebeuren. Ze wilden er nog iets mee doen, maar dat wil ik liever niet. Ik gedij het beste – en zo heb ik het altijd gedaan op die feesten – als ik met mijn vrouw rondstruin en opga in de massa, en dan met al mijn vrienden die tent uit rol.

En daarna: het zwarte gat?
Ik heb wel zin in deze zomer, écht vrij zijn een keer. Ik heb mijn hele leven altijd gewerkt. Onbewust kon ik nooit weglopen van de belangen die ik heb; met ID&T ben je wel op vakantie, maar dan toch net niet. Toch veel belletjes plegen, toch verantwoordelijkheid nemen. Ik denk dat ik dat het meeste zal missen, die adrenaline staat altijd aan. Daar moet ik wel van afkicken.

Sensation – The Legacy vindt plaats op zaterdag 4 juli in de Amsterdam ArenA.