Toshio Saeki, Yarai, 1972In de gestoorde wereld van de ‘ero guro nansensu’ geldt de regel: hoe krankzinniger en ranziger de illustratie, hoe beter. Sex sells, maar hier wordt dat wel op een hele vreemde manier ingevuld. Deze Japanse houtsnijwerk-kunststroming deed haar intrede rond 1930 en verbeeldde taferelen als wurgseks, samoeraikrijgers die vastgebonden meisjes fileren en slangenmensen die de ogen van jongetjes uitzuigen. En dan zijn dit nog de mildste vormen van een markante surrealistische stroming waar zoveel Japanse kunstenaars, waaronder Toshio Saeki, Takato Yamamoto en Suehiro Maruo zich indertijd mee bezighielden.
Advertentie
Suehiro Maruo’s visie op wurgseks.
Takato Yamamoto
Toshio Saeki, Renrui, 1972Hoewel je de kunstwerken zo terug zou kunnen vinden in de pornocollectie van Satan, is pure ero guro wel degelijk serieus bedoeld. De kunststroming onderscheidt zich juist door sterke erotische fantasieën aan uiterst lugubere personages te verbinden. ‘Erotische groteske onzin,’ luidt de letterlijke vertaling van ero guro nansensu. Die uitdrukking dekt wat ons betreft prima de lading als je nagaat dat een afbeelding van een meisje met tien oogballen tussen haar genitaliën doodleuk tot kunst wordt verheven. De kunst was een reactie op het economische en politieke bestel van de jaren ‘30. Als reactie op het regime van Japan, dat steeds militantere vormen aannam, ontstond een erotische tegenbeweging. Kunstenaars uit die tijd gingen op zoek naar taboes, hedonistische taferelen en abnormaal zieke seksuele fantasieën van de maatschappij. Alles om maar als sensationeel gezien te worden. Je zou de kunst dus meer als natuurlijke reactie tegen de politiek kunnen zien dan een verzameling uit de hand gelopen fetisjen van Japanse kunstenaars.De afgelopen eeuw heeft het genre zich dermate ontwikkeld dat het verschillende aftakkingen kent in film, literatuur en muziek. Het in 2014 uitgebrachte album van Flying Lotus, getiteld You’re Dead! en de vele Manga- en Hentai-anime bevatten allemaal een vleugje ero guro, al neigen Manga en Hentai-strips tegenwoordig nog meer naar taferelen waarin verkrachting, necrofilie en pedofilie voorkomen. Je ziet zelfs sporen van ero guro terug in de graphic novel Black Hole van Charles Burn. De vraag is of het genre nog even geladen is met de denkbeelden van toen. En vinden we de afbeeldingen in ons hyperrealistische hightech-tijdperk nog wel zo schokkend?
Advertentie
De cover van de single “Never Catch Me” (2014), Flying LotusKunstcriticus Roberta Smith veronderstelt dat wij vanuit ons oerinstinct emotioneel geraakt worden door onrealistische portretten. Het feit dat ero guro in die tijd meer invloed had dan nu, komt onder andere door het feit dat handgemaakte kunstwerken veel meer betekenis hebben dan technologisch ontwikkelde kunst. Momenteel zijn er nog twee grote Japanse kunstenaars, Takashi Murakami en Yoshitomo Nara, die op surrealistische wijze commentaar leveren op de Japanse maatschappij. Murakami waarderen we vooral vanwege zijn postmodernistische vormen en Nara onderscheidt zich juist door krullerige cartoons van kleine meisjes en puppy’s. De surrealistische ero guro-stijl is voor kunstenaars dus een uitlaatklep, die bedoeld is om taboes bespreekbaar te maken en het publiek uit de waan van de dag te laten opschrikken. Voor ero guro-kunstenaars maakt het niet uit of het de waan van een totalitair regime is, of die van een ultiem saai kantoorleven. Het extreme karakter van ero guro-kunst schudt iedereen wakker uit de sleur van het eentonige leven. Zo toont Toshio Saeki ons zonder gêne een onuitputtelijke wereld van SM waarin de borsten van vastgebonden vrouwen worden afgehakt. Toch lijkt het alsof de personages geen enkele vorm van pijn ervaren. Sterker nog, ze lijken het abnormale als normaal te ervaren en het onverdraaglijke als plezant. Denk maar aan de Japanse tentakelporno, waarin dildo’s kennelijk zonder probleem door octopi kunnen worden vervangen. Ook dat thema stamt af van een ouder ero guro-houtsnijwerk, namelijk The Dream of the Fisherman’s Wife van Hokusai.
Advertentie
Via ero guro botviert Japan dus de lusten en verbeeldt de kunst het verlangen dat verbonden is aan ongrijpbare taboes. Het is een stijl waarmee kunstenaars alles wat als smerig en onacceptabel wordt gezien, een podium kunnen bieden. Je zou ero guro-kunstenaars kunnen vergelijken met de satirische cartoonisten uit Frankrijk of Schot Robert Burns met zijn schunnige gedichten. Op het eerste gezicht lijkt deze kunstvorm duister en luguber, maar als je verder kijkt dan je ero guro-penis lang is, zie je dat de bloedende babydemonen slechts een klein beetje kritiek proberen te leveren op het machtsmisbruik van het Japanse regime en de sociale conventies waaronder de bevolking gebukt gaat.
The Dream of the Fisherman’s Wife (1814), Katsushika Hokusai
Door je in te schrijven voor de VICE nieuwsbrief ga je ermee akkoord dat je elektronische communicatie van VICE ontvangt die soms advertenties of gesponsorde content kan bevatten.
Toshio Saeki, Renrui, 1972Hoewel je de kunstwerken zo terug zou kunnen vinden in de pornocollectie van Satan, is pure ero guro wel degelijk serieus bedoeld. De kunststroming onderscheidt zich juist door sterke erotische fantasieën aan uiterst lugubere personages te verbinden. ‘Erotische groteske onzin,’ luidt de letterlijke vertaling van ero guro nansensu. Die uitdrukking dekt wat ons betreft prima de lading als je nagaat dat een afbeelding van een meisje met tien oogballen tussen haar genitaliën doodleuk tot kunst wordt verheven. De kunst was een reactie op het economische en politieke bestel van de jaren ‘30. Als reactie op het regime van Japan, dat steeds militantere vormen aannam, ontstond een erotische tegenbeweging. Kunstenaars uit die tijd gingen op zoek naar taboes, hedonistische taferelen en abnormaal zieke seksuele fantasieën van de maatschappij. Alles om maar als sensationeel gezien te worden. Je zou de kunst dus meer als natuurlijke reactie tegen de politiek kunnen zien dan een verzameling uit de hand gelopen fetisjen van Japanse kunstenaars.De afgelopen eeuw heeft het genre zich dermate ontwikkeld dat het verschillende aftakkingen kent in film, literatuur en muziek. Het in 2014 uitgebrachte album van Flying Lotus, getiteld You’re Dead! en de vele Manga- en Hentai-anime bevatten allemaal een vleugje ero guro, al neigen Manga en Hentai-strips tegenwoordig nog meer naar taferelen waarin verkrachting, necrofilie en pedofilie voorkomen. Je ziet zelfs sporen van ero guro terug in de graphic novel Black Hole van Charles Burn. De vraag is of het genre nog even geladen is met de denkbeelden van toen. En vinden we de afbeeldingen in ons hyperrealistische hightech-tijdperk nog wel zo schokkend?
Uzumaki manga (1998-1999), Junji ItoBekijk hier meer ero guro-kunst van Takato Yamamoto
