Bij deze voedselbank zijn carnivoren niet welkom

Er hangt een vrolijke, positieve sfeer op de indoor weekendmarkt. Door de middagzon baadt de ruimte in een helder en warm licht. Uit de speakers klinkt Bob Marley. De tafels die tegen de groene muren staan, zien eruit alsof ze het bijna begeven onder het gewicht van de bergen boerenkool, paprika's en glimmende rode appels.

Het is een behoorlijk contrast met het beeld dat mensen normaal gesproken van een voedselbank hebben. Er wordt gelachen, er is muziek en mensen kunnen kiezen tussen gezoete en ongezoete sojamelk. Toen ik zelf werkloos was, had ik een plek als deze wel kunnen gebruiken. Maar zelfs als ik dat had gewild, had ik niet naar binnen gemogen. Ik eet namelijk af en toe graag een hamburger.

De Toronto Vegetarian Food Bank is precies wat je ervan zou verwachten: een non-profit voedselbank uitsluitend voor vegetariërs en veganisten die vinden dat traditionele voedselbanken een tekort hebben aan verse en vleesloze producten. Als mensen zich opgeven, wordt hen gevraagd of ze wel eens vis of kip kopen. Als het antwoord 'ja' is, mogen ze geen gebruik van de voedselbank maken.

"We kunnen niet iedereen helpen en als we dat wel zouden doen, zouden vegetariërs de lul zijn," zegt de 32-jarige Matt Noble, de veganistische eigenaar van de voedselbank . "We hebben mensen dus afgewezen omdat ze vlees eten, maar hebben ze wel over alternatieven verteld, waar ze wel vlees kunnen krijgen."

In een tijd waarin het foodisme met alle zelf gediagnostiseerde gluten-intoleranties, biologisch snoep en darmspoelingen bijna een parodie van zichzelf is geworden, klinkt een vegetarische voedselbank misschien absurd. Maar als je bedenkt dat in de Canadese provincie Ontario steeds meer mensen een beroep doen op de voedselbank, is het ook weer niet zo vreemd om meer voedselopties aan te bieden. Over heel Canada verspreid bezoeken zo'n 800 duizend mensen één van de 450 voedselbanken in het land. Dat is ongeveer hetzelfde getal als het aantal bezoeken dat de voedselbanken in Toronto jaarlijks ontvangen. Andere organisaties die de afgelopen jaren zijn opgezet om gezinnen met lange inkomens gezond eten te bieden, zijn onder andere The Stop Community Food Centre, Food Share, en Community Food Centres.

"We willen dat de voedselbank een reflectie is van de verschillende diëten en behoeftes in een stad," zegt Noble, die ook een fanatiek dierenrechtenactivist is. "Voedselbanken zijn er voor mensen die even een stapje terug moeten doen. We willen niet dat ze daarom meteen hun gezondheid en moralen moeten verlagen. We krijgen hier ook mensen die van hun dokter geen vlees of minder suiker mogen eten en daarom bij ons aankloppen."

De TVFB is een vervolg op de inmiddels gesloten Ontario Vegetarian Food Bank, een initiatief dat sinds 2008 vijf jaar lang in de buitenwijken van Toronto bestond. In die tijd wilde Noble graag een vestiging in het centrum openen, dus regelde hij een ruimte in een buurtcentrum in het oosten van de binnenstad. Het project kwam tot stilstand toen de oprichter van de voedselbank in 2013 stierf en de voedselbank voorgoed sloot. Met een lege ruimte in handen en onzekerheid over heropening van de Ontario voedselbank, besloot Noble zijn eigen voedselbank op te zetten.

Hij begon met niets, maar via crowdsourcing haalde Noble tienduizend dollar op om TVFB te openen, een pop-up voedselbank die iedere derde zaterdag van de maand plaatsvindt. In januari kwamen 36 mensen opdagen, in februari 57, in maart 88 en in april 100 mensen.

De mensen die een beroep op de voedselbank doen zijn net zo divers als de stad zelf: van studenten, net aangekomen immigranten en oudere dames met gezellig versierde rollators tot mannen van middelbare leeftijd en moeders met kinderen. Het zijn mensen van alle rassen en leeftijden, totaal niet de boekweit-bezoeker die je zou verwachten.

"Ik december verloor ik mijn baan als hotelmanager en nu zit ik in een financiële situatie die ik niet gewend ben," zegt de 39-jarige Ann, die nu twee keer bij deze voedselbank is geweest. "Ik ben vegetariër en ik ben heel blij dat ze hier verse producten hebben. Ik wil mensen laten weten dat er wel degelijk opties zijn en dat ze hulp moeten accepteren."

Muzikant Jocelyn (28) is hier voor het eerst, omdat ze zich aangetrokken voelde tot het principe van de voedselbank om verse producten aan te bieden. "Ik ben wel bij andere voedselbanken geweest, waar de groenten in blik zaten. Het was niet slecht, maar ik snap niet waarom er niet meer variatie in kan zijn. Het is altijd goed om meer keuze te hebben. Mensen moeten toch eten."

Nieuwe cliënten nemen samen met vrijwilligers hun financiële en thuissituatie door, zodat ze weten hoeveel eten ze nodig hebben. Daarna gaat de cliënt samen met de vrijwilliger langs alle tafels om te vragen hoeveel ze nodig hebben. Eigenlijk net als een personal shopper.

Dat begint bij de granen en groenten, waar recyclebare zakken bloem, rijst, kikkererwten, lenzen, havermout en volkoren spaghetti worden uitgedeeld. Daarna gaan ze door naar de sojamelk, tomatensaus in blik, mueslirepen, brood en tofu. En tot slot is er nog een hele wand vol limoenen, appels, paprika's, wortels, zoete aardappelen, knoflook, broccoli, bananen en sinaasappels.

Over het algemeen zijn mensen vrij bescheiden in hun keuzes, zo hoorde ik een vrouw zeggen: "Oh, ik heb nog wel rijst van de vorige keer. Net als spaghetti. Ik neem wel wat broccoli, maar een kleintje is prima." Een ander zei tegen haar personal shopper: "Ik heb de tofu vorige keer niet opgemaakt, dus ik kan 'm nu beter niet nemen."

Mensen zijn voorzichtig met wat ze in hun tas stoppen en dat is Noble zelf ook, als het gaat om de toekomst van de voedselbank. De fondsen zijn namelijk toereikend om de voedselbank open te houden tot juli, hooguit augustus. Het is een pittige baan: overdag is Noble houtbewerker, dus de fondsenwerving en organisatie moet in de avonduren en weekenden gebeuren. Het nummer van de voedselbank is zijn mobiele nummer, dus hij is continu vragen van particulieren – en hopelijk ook sponsors – aan het beantwoorden. In de ochtenduren rijdt hij langs de groothandels om zijn auto vol groenten te gooien. Op de bovenverdieping serveren zijn zus en haar vriend gratis koppen soep.

Beneden vangt Noble's moeder alle bezoekers op. "Waarom zijn jullie maar één keer per maand open? We moeten toch eten," vraagt een oudere vrouw bij binnenkomst. Noble's moeder pakt haar hand vast en zegt: "Dat begrijpen we, we doen ons best."

"In een perfecte wereld zou een voedselbank niet nodig moeten zijn," zegt Noble terwijl hij halverwege zijn verhaal een telefoontje moet beantwoorden. "Maar op dit moment hopen we gewoon het einde van het jaar te halen."