Het laatste Amsterdamse gayrestaurant eert iconische dragqueens met burgers

In een van de drukste straten van Amsterdam, omgeven door coffeeshops en een dagelijkse stroom toeristen met wietlolly's, zit Getto: het allerlaatste gayrestaurant van Amsterdam.

Je zou er zo voorbij lopen. Het smalle pand lijkt op het eerste gezicht gewoon op een piepkleine kroeg, niet anders dan andere kroegen in de Warmoestraat. Alleen hangt het plafond vol discoballen, schuilt er achter de bar een restaurantruimte, en staat de menukaart vol met drankjes als de 'geile koningin Maxima'-cocktail, homofrieten, en burgers vernoemd naar bekende dragqueens. Het restaurant, dat in september haar eenentwintigste verjaardag vierde, is al jarenlang een plek waar LGBTQ-ers van over de hele wereld heen komen om in alle vrijheid zichzelf te zijn.

John Sade, die samen met zijn vriend het restaurant runt, vertelt me over de rol die het restaurant gespeeld heeft en nog steeds speelt voor de LGBTQ-community in Nederland. "Twintig jaar geleden was de Warmoesstraat een mannenstraat vol leerbars. In de beginjaren van Getto kozen we er heel bewust voor om onze bar ook open te stellen voor lesbische meiden. We organiseerden meisjesavonden die heel succesvol waren. De vrouwen brachten een totaal andere sfeer in een buurt die tot dat moment alleen maar op testosteron dreef. Daarna kwam de dragscene in opmars en ook hen gaven we een thuis. Wat eerst een restaurant in een obscuur hoekje van de stad was, werd snel heel populair."

Restaurant Getto heeft tot op vandaag één hoofddoel: een thuishaven zijn voor iedereen, niet alleen voor homoseksuele mensen en drags, maar ook mensen met een leerfetisj. Dat wil niet zeggen dat heteroseksuele mensen niet welkom zijn. Sade vertelt: "Getto betekent letterlijk 'een bijeenkomst van gelijkgestemden'. Er zijn in de stad wel meer restaurants die uitgebaat worden door een homo- of lesbisch koppel, maar zij zijn gay friendly Wij zijn openlijk en in your face gay. Op donderdag kun je hier zomaar een dragshow binnenlopen. Hetero's zijn welkom, zolang ze zich gedragen."

Op zijn menukaart brengt John een ode aan de dragqueens die de dragscene op de kaart zetten en strijden voor LGBTQ-rechten. "Elke hamburger op de kaart is vernoemd naar een dragqueen die echt bijdraagt aan onze gemeenschap," vertelt hij. "Zolang ze dat doen, hebben ze een burger." De tien divaburgers op de kaart zijn al jarenlang hetzelfde, maar de namen roteren zo nu en dan.

Eind december lanceerde Getto voor het eerst sinds lange tijd een nieuwe burger: de Miss Olympia. "Miss Olympia heeft afgelopen zomer de Drag Queen Olympics gewonnen. De burger blijft naar haar vernoemd tot volgend jaar, en daarna gaat de nieuwe winnares met de burgertitel lopen," vertelt Sade. Om deze traditie te vieren, gingen we met drie Amsterdamse dragqueens naar Getto om hun burger te recenseren en herinneringen op te halen.

JENNIFER HOPELEZZ

MUNCHIES: Je bent een drijvende kracht achter veel LGBTQ-initiatieven, en daarom heb je hier je eigen burger. Wat vind je ervan?
Jennifer Hopelezz: Ja, een hele eer. Ik hoor heel vaak van mensen: "Ik heb je opgegeten in de Getto. Het was heerlijk." Ik ben ook heerlijk, wat dacht je dan!

Heb je het gevierd toen je erachter kwam?
Ik ben hier met mijn tweelingdochters in de keuken gaan staan. Een beetje om te spelen en voor de foto's. En er was ook een officiële lancering van alle burgers, toen waren we hier met alle drags, als een familie.

Welke burger ben jij?
Met rundvlees, spek, cheddar, sla en guacamole. Heerlijk!

Passen de ingrediënten bij je divapersoonlijkheid?
Ja, kijk: een mooie vorm, petite, een beetje pittig. Heerlijk! En it's all sloppy, like me! Een grote, druipende bende. Dat is Jennifer. Dat is hoe ik me voel, en zeker hoe ik me morgenochtend ga voelen.

Als je zelf de ingrediënten mocht verzinnen, welke zouden dat dan zijn?
Dan toch tzatziki en kalamata-olijven, omdat ik een Griekse dame ben. Alhoewel olijven op een burger waarschijnlijk vreselijk zou zijn.

Hoe lang ken jij Getto eigenlijk al?
Al twintig jaar. Ik woonde toen net in Amsterdam en ik was heel blij toen ik dit restaurant ontdekte. Het deed me denken aan Australië, waar ik vandaan kom. Daar is een café dat hier echt op lijkt, en hier staat soms kangoeroe op het menu, dus ik voelde me direct thuis. Ik kom vaak cocktails drinken.

Wat is de meeste memorabele avond die je hier hebt beleefd?
Met Hartjesdagen kwamen we hier altijd naartoe met twintig dragqueens om te eten. Iemand nam een ghettoblaster mee en buiten waren er wedstrijden, een beetje in de aard van de Drag Olympics. Honderden mensen kwamen kijken!

Is er behoefte aan meer gayrestaurants?
Ja, vroeger waren er meer van dit soort restaurants. Hetzelfde met gayhotels, daar is ook nog maar eentje van over. Elk jaar gaan er een paar homotenten dicht en er komt weinig nieuws in Amsterdam. De hele gayscene verdwijnt een beetje en dat is zorgwekkend. Er moeten plekken zoals deze zijn waar mensen elkaar kunnen ontmoeten, eten, drinken, en waar je voor de verandering eens in de meerderheid bent.

MISS WINDY MILLS

MUNCHIES: Hoe reageerde je toen je hier een burger kreeg?
Windy Mills: Ik weet nog dat Jennifer Hopelezz in 2009 op de kaart kwam en dat ik toen zei: als je een hamburger krijgt met jouw naam in de Getto, heb je je strepen verdiend als drag. Vroeger stonden er veel internationale drags op de kaart, maar nu komen er steeds meer lokale voor in de plaats. Anderhalf jaar later kreeg ik mijn eigen burger. Dat was een magisch moment.

Hoe heb je het gevierd?
Op de dag dat ik mijn burger kreeg, bracht ik een schortje mee om te serveren. Ik had dezelfde pruik op als nu en heb hier toen als serveerster gewerkt. Ik heb de hele avond meegelopen: burgers serveren, drankjes opnemen, biertjes tappen, entertainen aan tafel. Dat was heerlijk! Ik dacht: als ik een burger krijg, moet ik het goed doen ook en wil ik er een aandenken aan hebben.

Past de je burger een beetje bij je persoonlijkheid?
Ik zeg altijd: fake it till you make it. Ik kan mezelf in elke situatie draaien zodat het lijkt alsof het 'mij' is. Dus ja! Ik heb hier een kipfiletsandwich en dat werd een grap naar mijn boezem. Veel drags hebben een breastplate – een siliconen slabber met voorgevormde tieten erin – maar mijn tieten zijn gewoon vlees. Ik ben zelf overal gaan zeggen: ik werk alleen met hele grote kipfilets. Zo heb ik de burger naar mij gedraaid.

Wat zit er dan in?
Geitenkaas. (lacht) Nee, dat is geheim!

En de andere ingrediënten op je bord?
Nou, ik heb een wespentaille en voluptueuze heupen. Heel weinig drags doen dat en ik snap niet waarom. Een echte Nederlandse vrouw heeft gewoon een maatje meer. Het spek op de burger is mijn vet! Mijn kont bijvoorbeeld: de ingrediënten zijn geheim, maar het is gemaakt met een elektrisch broodmes en schuimrubber.

Hoe zou je zelf een burger ontwerpen die bij je past?
Toentertijd had ik bedacht dat ik een lamsburger zou willen. Ik ben namelijk opgegroeid op Texel, het schapeneiland. Met mangochutney en gebakken uitjes eroverheen, en alles op een meergranenbroodje. Volkoren brood past bij mij, want ik ben geen oppervlakkige queen. Ik ben een volkorenbroodje, want dat zijn geen loze calorieën. Dat heeft inhoud. Daar heb je nog wat aan!

Welke rol speelt een plek als Getto in de stad?
Er is een verschil tussen een gaybar en een gayrestaurant. Een restaurant is veel laagdrempeliger dan een bar. Je kan hier binnenkomen zonder dat je de hele tijd versierd wordt. Nu komen hier minder Nederlanders dan vroeger omdat de nieuwe generatie het gevoel heeft dat ze op veel meer plekken openlijk gay kunnen zijn, maar het blijft nodig voor volgende generaties. Nu zijn hier veel meer toeristen die misschien uit een land komen waar diezelfde vrijheid niet bestaat.

COCO COQUETTE

MUNCHIES: Welke burger heb jij?
Coco Coquette: Een vegetarische, met bonen en noten. Alle burgers met vlees waren al bezet en mijn collega's wilden hun naam niet verbinden aan een vegetarische. Ik dacht: daar heb ik geen bezwaar tegen. Niet dat ik vegetariër ben, maar vegetarisch past wel bij Coco.

Waarom?
Juist als tegenwicht tegen drags die alleen maar heel veel vlees willen. Mannen en vlees, hè, dat blijft! Coco is een gewoon huisvrouwtje dat af en toe eens uit de pan swingt. Ze is een dierenvriendin.

Past deze burger verder bij je dragpersoonlijkheid?
Eigenlijk had ik liever een kroket, desnoods een groentekroket. Dan was het Coco Kroket. Dat klinkt heel erg leuk, maar daar moesten ze een aparte frituur voor hebben dus dat kon niet. Over deze burger: het is belangrijk dat het Coquette-aspect goed tot uiting komt. Dit pluimpje is helemaal Coco.

Zag je dat het in de vorm van een piemeltje is?
Dat zie ik nu pas voor het eerst! Ofwel heb ik eroverheen gekeken, ofwel is dat er later aan toegevoegd. Zonder mijn toestemming! Dat barbecuesausje stond er vroeger volgens mij ook niet bij. De burger is wat rijker geworden in de loop der jaren, net als ik! Het is wel gek, fruit op een burger, maar dat past bij Coco. Zij vindt het leuk om een beetje anders te zijn, en niet in het klassieke format van dragqueen te passen.

Vind je 'm wel lekker?
Ik vind hem een beetje aan de droge kant, maar daarom zit dat lekkere sausje er ook bij. Dat scheelt weer. Het past ook wel: Coco is eigenlijk ook een beetje droog.

Qua humor?
Allebei, haha. Ik ben een oude drag, ik ben al 61!

Ben je wel een burgermens?
Nee, burgers eten vind ik heel lastig. Het zakt altijd in elkaar en het is een gedoe om op te eten. Ik vind het een beetje overgewaardeerd voedsel. De frietjes zijn heel goed, het zijn bijna Belgische frieten. Dit broodje slurpt wel alle sappen op. Het is niet de beste burger ter wereld, maar ik zou het zo laten. Coco is ook niet perfect, en dat is helemaal niet erg.

Wat heb jij gedaan om hier een burger te krijgen?
Nou, je moet een gerespecteerde dragqueen zijn die hier regelmatig een hapje komt eten. Ik heb altijd al een band gehad heb met Getto, en ik ken de eigenaren al van voor ze begonnen met Getto. Ik zit in travestiecabaret en doe al vijftien jaar lang Eurosong Travestival. Een van de prijzen is een burgerbon van Getto.

Wat is je beste herinnering aan deze plek?
Hier zijn een aantal hilarische feesten geweest. Eentje die me altijd bijblijft is een themafeest: kerstmis op Hawaii, toen het bloedheet was in het midden van de zomer. Ik heb hier toen opgetreden in een hawaiirokje met een kerstmuts op. En het leukste aan deze plek blijft dat het een verborgen plekje is waar hetero's soms nietsvermoedend binnenlopen en uiteindelijk, ook al hebben ze door dat het een gay tent is, met een leuk gevoel weer weggaan. Zo van: het was allemaal leuk en gezellig, ook al past het niet helemaal in mijn straatje.

Dit artikel verscheen eerder op onze site in december 2016.