Mijn restaurant hielp mee aan mensensmokkel en daar sta ik nog steeds achter

In Restaurantontboezemingen lees je over dingen die zich achter de schermen van de horeca afspelen. Smakelijke verhalen die je als bezoeker van je favoriete eet- en drinkplekken normaal gesproken niet krijgt voorgeschoteld, worden op deze plek anoniem gedeeld. Deze keer vertelt een restauranteigenaar over een deel van zijn Mexicaanse werknemers die hartverscheurende keuzes hebben moeten maken.

Mijn zakenpartner bij mijn vorige restaurant – een ervaren chef uit New York – haatte het om immigranten uit Mexico in dienst te nemen.

Ze mochten alleen als afwasser aan de slag. "De enige dag komen ze opdagen en dan zijn ze weer verdwenen," zei hij. "Ze zijn niet te vertrouwen." Daarentegen had ik juist tegenovergestelde ervaringen. Ik vraag nooit of mijn werknemer hier legaal is. Als ze ze de juiste documenten hebben, dan is dat het enige dat ik hoef te weten.

Een van mijn beste werknemers is begonnen als afwasser. Ik kwam erachter dat hij eerder als garde-manger (de chef die verantwoordelijk is voor de koude gerechten en de garnituren) werkzaam was bij een grote restaurantketen. Ik haalde mijn zakenpartner over om hem salades te laten maken als een van onze Engelssprekende chefs niet kwam opdagen.

Hij heeft zeven jaar voor me gewerkt, vier jaar bij mijn eerste restaurant en toen nog drie jaar bij mijn tweede zaak. Volgens mij heeft hij zich nog nooit ziek gemeld en kan ik me niet herinneren dat hij ooit te laat is geweest. Ik kon hem niet eens overhalen om op vakantie te gaan.

Ik heb hem uiteindelijk als bonus twee weken aan salaris gegeven, zodat hij wat vrije dagen kon opnemen. Ik denk dat hij in al die jaren maar één keer een dag vrij heeft genomen. En dat was toen zijn dochter werd geboren. Alleen op zijn verjaardag dronk hij alcohol, de rest van het jaar niet.

We waren geen vrienden, maar hadden wel een goede band. Hij had geen auto, dus ik bracht hem vaak thuis na werk en dan heb je tijd om over persoonlijke dingen te praten. Of nouja, tot zover mijn gebrekkige Spaans dat toeliet. Een keer, vertelde hij hoe hij van Yucatan in de Verenigde Staten is beland. Zijn familie – wat bijna het hele dorpje was – had duizenden dollars gespaard om de juiste papieren en een vliegticket voor hem te kopen. Hij vloog naar de Verenigde Staten, waar een familielid hem al was voorgegaan. Uiteindelijk is hij hier getrouwd en is hij vader geworden. Veel van zijn verdiende geld gaat terug naar zijn familie in zijn geboortedorp, waar banen zeldzaam zijn en de mensen zo arm zijn, dat er maar weinig Amerikanen zijn die dat echt kunnen begrijpen.

Toen hij uiteindelijk bij mij weg ging, kwam hij niet opeens nooit meer opdagen. Dat doen mijn Amerikaanse werknemers vaak. Hij had een discussie met een manager die een ruzie werd en toen is hij weggelopen. Echt zo'n typische kantoorruzie. Hij heeft nu een eigen restaurant, waar hij zestien uur per dag, zeven dagen per week werkt. Ik wens hem het allerbeste, de restaurantwereld is heftig.

En dan een andere werknemer. Een paar jaar geleden vroeg een van de Mexicaanse vrouwen die voor mij werkte om een groot voorschot van $5.000. Ik heb mijzelf nog nooit zoveel uitbetaald in een maand. Sterker nog, ik heb mijzelf over twee maanden bijna nooit zoveel uitbetaald. Ze had een een verdomd goede reden nodig om zoveel geld te lenen. Die had ze. Ze had het geld nodig om haar dochter naar de Verenigde Staten te krijgen.

Haar dochter van tien woonde bij haar familie in Puebla sinds ze twee was. Mijn werknemer had haar dochter al acht jaar niet gezien. Dat raakte me enorm. De moeder was naar Noord-Amerika gekomen met het idee dat het tijdelijk zou zijn, maar haar familie was te gewend geraakt aan het geld dat ze stuurde. Vervolgens ontmoette ze ook nog een man en startte ze hier een nieuwe familie.

Ik ging haar helpen om haar te herenigen met haar dochter. We hadden net een tweede vestiging geopend en daardoor stond er weinig op de rekening van het restaurant. Ik leende zelf het geld, het restaurant leende dat vervolgens weer aan mij en gaf haar het voorschot.

Ik zag van heel dichtbij wat er met het geld gebeurde en waar het heen ging. De dochter zou door een mensenhandelaar over de grens worden gesmokkeld. De handelaar zou betaald worden als hij haar over de grens kreeg en nog meer als hij haar in de VS zou brengen. Dat waren een paar stressvolle dagen. Toen we hoorde dat het gelukt was, was iedereen enorm opgelucht. Mijn werknemer hoorde het tijdens werk en barste in tranen uit. Gehaast verliet ze werk om haar dochter op te halen, ergens in een zuidelijke staat.

Haar dochter zit tegenwoordig op school en doet het goed. Haar moeder werkt niet meer voor mij en is mij nog veel geld schuldig. Ik probeer het geld terug te krijgen en ze zegt dat ze dat gaat doen. Maar eerlijk, zelfs als ik nooit word terugbetaald of als ik destijds had geweten dat ik geen cent terug zou zien, had ik het gedaan. Ze heeft acht jaar haar dochter moeten missen. Drie daarvan was ze in dienst bij mij.

Mijn restaurant heeft mensensmokkelaars betaald om Mexicanen over de Amerikaanse grens te krijgen. Ik heb in totaal twintig Mexicaanse werknemers. Eerlijk gezegd heb ik geen idee wie er legaal is en wie niet. Dat kan mij ook niks schelen, ze zijn loyaal naar mij en ik ben dat naar hun. Natuurlijk heb ik er een paar ontslagen, omdat het niet lukte. Toch is het merendeel jarenlang bij mij in dienst. En dat in een industrie waar zes maanden op dezelfde plek je al een oudgediende maakt. Mijn Engelstalige werknemers werken zelden langer dan een jaar hier, terwijl zij vaak een baan hebben die een stuk minder zwaar is.

Ik heb een Mexicaanse vriend met een eigen foodtruck. Het komt regelmatig voor dat hij maar $50 op een dag verdiend, en dan werkt hij twaalf uur. En dan heeft hij ook nog $30 aan energiekosten. Maar zolang hij zijn huur kan betalen en zijn kinderen naar school kunnen in de Verenigde Staten, is dat het hem allemaal waard.

Mexicaanse immigranten zijn een aanwinst voor Noord-Amerika. We mogen ons gelukkig prijzen met hun ambities en enorme werkmotivatie .

Zoals verteld aan Javier Cabral.