Hoe planten insecten inseinen om hun belagers te komen opeten

Een internationaal team van wetenschappers, waaronder ook Nederlanders, hebben ontdekt dat planten weten door wat voor dieren ze worden opgegeten. Bomen herkennen zelfs herten aan hun speeksel. Als ze hun vijand eenmaal hebben geïdentificeerd, scheiden ze geuren uit die de natuurlijke vijanden van de nietsvermoedende planteneters aantrekken. Nog verrassender is het dat de planten die door de wetenschappers zijn bestudeerd het verschil wisten tussen hun natuurlijke, plaatselijke vijanden en meer exotische, door de onderzoekers geïntroduceerde soorten. Het opmerkelijke onderzoek is afgelopen dinsdag gepubliceerd in de New Phytologist.

Het onderzoek beschrijft hoe veldmosterd reageert op twaalf verschillende herbivoren. Rupsen,  duizendpoten, bladluizen en slakken kropen over de mosterdplanten, en aten de blaadjes op. Voor elke aggressor had de mosterdplant een unieke combinatie van geuren klaarstaan om de aartsvijanden van zijn belagers aan te trekken.

Deze onwaarschijnlijke bondgenoten hebben geleerd dat de geuren het signaal zijn voor hun favoriete voedsel. Parasitaire wespen bijvoorbeeld, spannen samen met de gewetenloze plant om de rupsen die aan de veldmosterd knabbelen om te toveren tot zombies door wespenlarven in hun lichaam te injecteren.

"Planten hebben misschien geen zenuwstelsel, ogen, oren of monden, maar ze zijn in staat om te bepalen wie hen aanvalt," zegt onderzoeksleider Nicole van Dam, van het Duitse Centrum Voor Integratieve Biodiversiteit Onderzoek (iDiv) in een persbericht.

Tot hun grote verbazing ontdekten de wetenschappers dat de mosterdplanten ook in staat zijn om exotische vijanden te herkennen als 'onbekende vijanden'. Ze bleken zelfs in staat om nieuwe geurprofielen voor hen te creëren om de vijanden van het nieuwe roofdier te lokken. "Wat ik echt ongelofelijk vind, is dat ze zelfs in staat waren om onderscheid te maken tussen lokale en uitheemse herbivoren," zegt van Dam.

Als de indringer geen natuurlijke roofdieren in de omgeving heeft, heeft de plant met deze methode uiteraard gewoon vette pech.