Vakantiekiekjes van een sekstoerist in Oekraïne

De camera liegt niet – maar soms wel, en vooral in het digitale tijdperk. Soms vertellen je foto's een leugentje om bestwil – een instagramfilter waardoor je er net wat bruiner uitziet op je vakantiefoto's – en soms zijn foto's bedoeld om je te foppen.

Kunstenaars spelen al decennia met de relatie tussen fotografie en werkelijkheid. Van Marcel Duchamps foto's van zijn vrouwelijke alterego Rrose Selvay tot Amalia Ulman die Instagram gebruikte om haar (nep)leven als een aanstormende socialite in Los Angeles vast te leggen en zo te laten zien dat vrouwelijkheid een construct is: er zijn talloze manieren waarop foto's in de kunst zijn gebruikt om de realiteit te verbloemen en vervormen.

De Zwitserse kunstenaar Romain Mader is nog een fotograaf die zijn camera gebruikt om de grens tussen feit en fictie te vervagen. Zijn laatste project Ekaterina, dat nu te zien is in Londen, vertelt het verhaal van een eenzame sekstoerist die naar Oekraïne gaat om een vrouw te vinden. De foto's zien eruit als de vakantiekiekjes van een jong stelletje, maar dat zijn ze natuurlijk niet. Ik sprak met Romain over selfies, seksisme en postorderbruiden.

VICE: Hoi, Romain. Hoe is deze serie tot stand gekomen?
Romain Mader: Ik wilde iets doen met sekstoerisme in Oekraïne, maar het is natuurlijk wel iets dat al door veel andere fotografen is vastgelegd. Daarom besloot ik er een fictieverhaal over te schrijven en de esthetiek van documentaire fotografie te gebruiken. Op die manier snap je niet echt wat wel echt is en wat niet.

Je bent zelf onderdeel van het verhaal. Stoort het je niet dat sommige mensen nu misschien denken dat je echt een sekstoerist bent?
Het maakt mij niet uit of mensen het personage mogen of niet – niemand weet hoe ik in het echte leven ben. Ik wil mezelf niet per se slecht afschilderen, maar ik denk dat het wel interessant is om te zien hoe mensen over me oordelen. Het maakt veel duidelijk over wat mensen denken over sekstoerisme.

Er zit een soort droge humor in je werk. Sommige foto's zijn best grappig.
Ja, dat is ook de bedoeling. Er zit humor en ironie in een groot deel van mijn werk. In 2009 deed ik een project bij de autoshow in Genève [ Moi Avec Des Filles] waarvoor ik met de hostesses poseerde zodat ik tegenover mijn vrienden kon doen alsof ik succes had bij de vrouwen. Daarna heb ik meer van dit soort verhalen over mezelf gemaakt. Maar ze gaan niet echt alleen over mezelf – ze raken ook een groter publiek en thema.

Als ik kijk naar je vorige projecten, lijkt het erop dat je geïnteresseerd bent in relaties, en vooral in de manier waarop mannen met vrouwen omgaan.
Ik maak graag werk over onderwerpen die ik schandalig of belachelijk vind of waar ik boos van word. Voor mijn serie The Girlfriend Experience huurde ik bijvoorbeeld een verleidingscoach in die heel veel boeken over het onderwerp had geschreven die allemaal nogal stompzinnig waren. Ik vind dit soort onderwerpen erg interessant, dus ik ga daar wel mee door.

Is dat ook hoe je op het onderwerp van sekstoerisme bent gekomen?
Nou, dat weet ik niet precies. Ik ging in 2009 voor het eerst naar Oekraïne – rond de tijd dat de Femen-beweging in opkomst was in Frankrijk. Ik reisde met de trein het land door en vond het een erg mooie plek. De mensen waren erg vriendelijk, er was veel te zien en doen. Het viel me op hoe anders de werkelijkheid was dan het beeld dat veel mensen uit West-Europa hebben van Oekraïne – dat je daar alleen maar heen gaat om een vrouw te vinden. Ik besloot daar iets mee te doen.

In je boek publiceer je de foto's naast je eigen korte verhaal, wat ook een beetje laat zien dat foto's slechts een deel van een verhaal kunnen vertellen.
Ja. Ik begon dit project door naar Oekraïne te gaan en eerst het korte verhaal te schrijven dat in het boek zit, en daarna nam ik foto's om het verhaal te illustreren. Maar ik realiseerde me dat als je gewoon naar de foto's kijkt, je een heel ander verhaal kan zien. Wat echt interessant is aan fotografie – en dit is niet iets nieuws dat door social media komt of zo – is dat het altijd liegt en dat ook altijd heeft gedaan. Het is een selectie van de waarheid of realiteit. Je laat nooit alles zien.

Spelen we altijd toneel voor de camera?
Als we een foto maken van onszelf of onze vrienden gedragen we ons op een bepaalde manier. Je kan niet de hele dag breed glimlachen – dat is alleen voor dat moment. Op een bepaalde manier zijn we allemaal aan het toneelspelen.

Bedankt, Romain.

Het boek Ekaterina van Romain is nu uit.