Graven van Georgische maffiabazen zijn fantastisch

Wij geven als nuchtere Nederlanders meestal vrij weinig om wat er met ons gebeurt nadat we overlijden. Als we kiezen voor een begrafenis laten we een bescheiden grafsteen achter, maar hoe die erbij staat en welke tekst erop komt te staan laten we over aan onze nabestaanden.

Toen fotograaf Sergey Stroitelev langs een Georgische begraafplaats liep, ontdekte hij een graf van iemand die er absoluut wél om gaf hoe hij erbij lag. Deze laatste rustplaats, inclusief marmeren afwerking en een protserig standbeeld van de overledene, behoorde toe aan iemand met een prominente positie in het criminele circuit – of: een maffiabaas.

Sergey verbleef de rest van zijn reis in Georgië in Koetaisi – ook wel "de thuishaven van Georgische maffia" – om een paar potsierlijk versierde graven te fotograferen. Ik belde om het daar eens over te hebben.

VICE: Ha Sergey. Waarom ging je foto's maken van graven?
Sergey Stroitelev: Ik reisde afgelopen november als toerist door Georgië en had dit project helemaal niet gepland. Maar toen ik op een dag in een taxi zat en uit het raam zat te staren, viel dit enorme graf me ineens op. Op de grafsteen stond een portret van een man met een sigaar en daarvoor een grote ster met acht punten. Iedereen in Georgië weet dat zo'n ster betekent dat iemand heel invloedrijk was in de criminele sector. Meestal werd het teken op hun handen, knieën of schouders getatoeëerd.

De taxichauffeur vertelde me vervolgens over Koetaisi, een stad waar de begraafplaatsen vol liggen met dit soort stenen. Ik besloot het te gaan bekijken, en ben ongeveer tien dagen gebleven. Er waren zoveel begraafplaatsen om langs te gaan – wel vijf of zes. Er worden veel moorden gepleegd in dit gebied.

De meeste graven zijn erg uitgebreid.Ja, sommige zijn erg prijzig geweest – en ze zijn ook een beetje excentriek, op een abstracte manier. Ik vind het een belachelijk fenomeen dat mensen die systematisch de wet breken dit soort monumenten ter ere van zichzelf laten bouwen. En dat terwijl mensen die gewoon hard werken voor hun geld – zoals kunstenaars en schoonmakers – begraven liggen onder simpele stenen.

Misschien werden ze gezien als de weldoeners van de stad, net zoals Pablo Escobar voor de armen van Medellín was?
Ja, tot voor kort was er geen sterk overheidssysteem in Georgië, dus mensen konden niet bij de regering of bij ministers terecht voor hulp. Wanneer iemand in de buurt vervelend was of als ze geld nodig hadden, vroegen de mensen deze criminelen om advies of om geld. Het is moeilijk voor te stellen dat er kinderen opgroeiden die crimineel wilden worden als ze groot waren. Misschien niet in het centrum, maar zeker wel in de kleinere dorpjes, waar de overheid een heel kleine rol speelde.

Wat is je favoriete graf?
Mijn favoriet is waarschijnlijk die ene met een standbeeld van een maffiabaas die op een grote stoel zit, met een echte sigaret in zijn hand. Hij was een behoorlijk invloedrijke man, en – als ik het me goed herinner – was hij neergeschoten.

Veel van die standbeelden houden een sigaret vast.De overgrote meerderheid van de criminelen waren zware rokers, en de meesten zijn dan ook overleden aan een hartaanval. Ik denk dat de sigaretten belangrijk waren voor hun imago.

Er staan ook een paar vrouwen tussen, toch?
Het grappige is dat sommige van deze vrouwen nog gewoon leven, maar ze worden hier begraven omdat ze zo ontzettend veel van hun overleden echtgenoten houden.

En vanwaar die tafels?
Dat is nog wel het interessantste aan die begraafplaatsen, denk ik. Die tafels staan er zodat vrienden en familie die het graf bezoeken kunnen zitten en roken of drinken, en een praatje kunnen maken met de overledene. Ik zag aardig wat mensen dat doen, maar ik durfde geen foto's van ze te nemen – sommigen waren ongetwijfeld verbonden met de criminele wereld.

Heb je problemen gehad met de lokale bevolking tijdens het fotograferen?
Heel veel. Soms weigerden taxichauffeurs zelfs om me naar de begraafplaatsen te brengen, en sommige mensen – waaronder de bewaking en het leidinggevend personeel van de begraafplaatsen – bleven aan me vragen of ik een agent was. Een paar keer zeiden mensen, "Wat is maffia? We weten niet waar je het over hebt." En als ik vroeg naar de weg, weigerden ze me soms te helpen. Dat betekent dat veel mensen nog steeds bang zijn. Ik denk trouwens dat er nog veel maffiosi rondlopen in Koetaisi – het nieuwste graf komt uit 2013.

Je kunt hier meer werk van Sergey bekijken.