FYI.

This story is over 5 years old.

Eten

In dit restaurant wordt Franco’s dictatoriale bewind verheerlijkt

In het Spaanse dorpje Almuradiel vind je het restaurant Casa Pepe, waar je je onder het genot van wat tapas en een wijntje heerlijk kan onderdompelen in de sferen van fascistisch Spanje.

In Almuradiel, ongeveer halverwege tussen Madrid en de toeristische kust van Andalusië, ligt Casa Pepe – een uniek Spaans restaurant waar je onder het genot van heerlijk eten en goede wijn kunt genieten van de gloriedagen van de wrede fascistische dictatuur van generaal Franco. Bezoekers kunnen bovendien neuzen tussen flessen wijn die de generaal met hun etiketten eren en rauwe Spaanse hammen en blikken olijfolie waar de nationale vlag tijdens Franco’s bewind op prijkt. Ook kun je er baretten en andere fascistische spulletjes kopen.

Advertentie

“We steunen Franco. We eren hem met trots. Hij heeft veel voor ons land betekend, want tijdens zijn regime was ons land erg welvarend,” legt de eigenaar, Juan Jose Navarro, ons uit.

Het management van het restaurant houdt vol dat er niks controversieels aan het eren van het bewind van Franco is, ook al wierp dat bewind de toenmalige democratisch verkozen regering omver – waardoor het land tussen 1936 en 1939 een Spaanse Burgeroorlog uitvocht, waarin een half miljoen mensen afgeslacht werd.

“Dit is een oud en klein familiebedrijf, en iedereen respecteert elkaars overtuigingen,” stelt Juan Jose. “In 1975 – toen de dictator overleed –  pakte mijn vader Franco’s voetstuk, de vlag van het regime en wat foto’s uit de oude doos om zo op zijn eigen manier de dictatuur te eren. Destijds was er flink wat lef voor nodig om dat te doen,” vertelt hij.

Juan Jose (rechts) met de Spaanse vlag tijdens de dictatuur. 

Sindsdien dient het restaurant als een cultmonument voor het regime dat meer dan 100,000 Spanjaarden van het leven beroofde. Dit heiligdom voor de donkerste periode van de recente Spaanse geschiedenis wordt mede mogelijk gemaakt door gulle donaties van voormalige leden van de Blauwe Divisie(Spaanse soldaten die tussen 1941 en 1944 aan de kant van de nazi’s vochten, vooral aan het oostfront) en voormalige leden van Franco’s leger en politiemacht.

De portretten van de Spaanse dictators Primo de Rivera (links) en Franco (rechts) decoreren de muren.

Advertentie

Casa Pepe bedient mensen uit alle hoeken van de wereld. Zelfs de voormalige leider van de Spaanse communistische partij, Julio Anguita, en Baltasar Garzon – een rechter die wereldberoemd werd toen hij eiste dat Augusto Pinochet uitgeleverd zou worden aan Spanje voor de dood en marteling van Spanjaarden – hebben Casa Pepe een bezoek gebracht.

De burgemeester van Almuradiel en Braulio Egido, een lid van de conservatieve Volkspartij stellen dat Casa Pepe belangrijk is voor de lokale gemeenschap ­– die nog geen duizend man telt. “Het is een cruciaal deel van onze horeca. Restaurants zijn de drijvende kracht van de lokale economie, en als ze er niet zouden zijn zouden kleine dorpjes zoals die van ons verdwijnen.” Het restaurant is ook sponsor van het plaatselijke voetbalteam en dorpsfeesten. “Wij zien het gewoon als elke andere bar in dit dorp,” voegt Egido daaraan toe.

Het restaurant trekt veel bezoekers. Van het plafond hangt de nationale vlag die tijdens het regime van Franco werd gebruikt (links) en de vlag van Falange – zijn politieke beweging (rechts).   

130 kilometer verderop denkt de burgemeester van Fontanosas, Emilio Valiente, daar anders over: hij vindt dat de onderneming zijn deuren zou moeten sluiten. “Het restaurant eert en bagatelliseert de oorlogsmisdaden van Franco en zijn antidemocratische regime. Het zou helemaal niet geopend moeten zijn, maar mensen klagen er niet over omdat ze het allemaal wel prima vinden, zo.”

Advertentie

Fontanosas was het eerste dorpje in de provincie van Ciudad Real waar in 2007 de wet ingevoerd werd die de nabestaanden van Franco’s slachtoffers met behulp van overheidssubsidies het recht gaf om massagraven te openen om te zoeken naar hun dierbaren. Deze wet was bedoeld om slachtoffers van het regime te rehabiliteren doormiddel van het opgraven, verplaatsen en identificeren van de stoffelijke resten en ze doen terugkeren naar de nabestaanden.

Maar kort nadat de rechtse Volkspartij, Partido Popular, de nationale verkiezingen van 2011 won, werd de subsidie naar de opgravingen stopgezet. Julian Lopez is antropoloog en docent aan deUniversidad Nacional de Educación a Distancia (UNED) en de universiteit van Cordoba, en hij heeft de opgravingen van de slachtoffers van het militaire regime de afgelopen vijf jaar geleid. Hij klaagt dat zijn team sindsdien op vrijwillige basis heeft moeten werken. Volgens Julian zijn er nog zo’n 100.000 mensen vermist dankzij het regime. Die liggen nog allemaal in ongemarkeerde graven, te wachten tot ze geïdentificeerd kunnen worden.

Een overlijdensbericht (rechts) dat de spot drijft met de symbolische dood van de nog levende leiders van de Socialistische Partij, met daarnaast de werkelijke datum van overlijden van de Spaanse dictators Franco en Primo de Rivera.

Een VN-werkgroep die zich bezighoudt met gedwongen of onvrijwillige verdwijningen, bracht op 30 juli een rapport uit waarin stond dat Spanje negentig dagen had om een schema op te stellen voor maatregelen om de nabestaanden van de verdwenen slachtoffers te helpen met het zoeken naar hun familie – gebaseerd op onderzoek van vorig jaar. De auteur van het verslag, Ariel Dulitzky, stelde dat de regering de financiële crisis niet als excuus moest gebruiken om de aanbevelingen te verwerpen en zegt dat het een kwestie van politieke wil is.

Advertentie

“Spanje is het enige Europese land – waaronder dus Italië, Duitsland, Griekenland, Portugal of Turkije – waar het behouden van symbolen van de dictatuur is toegestaan, omdat er nog nooit wetgeving over is gekomen. Dit was zo totdat de recente wet voor opgravingen in 2007 werd goedgekeurd. Alleen deze wet heeft zijn doelstellingen niet gehaald,” vertelt Jesus de Andres, docent politieke wetenschappen aan de UNED en expert in de nalatenschap van dictaturen.

Jesus de Andres vergelijkt de Spaanse situatie met die van Rusland, waar het standbeeld van Lenin nog op veel stadspleinen staat. “In beide gevallen zijn enkele symbolen verwijderd, maar die beslissingen zijn altijd genomen door de lokale of regionale overheid.”

De commissie die de Spaanse wet uit 2007 overzag, concludeerde dat het niet van toepassing kon zijn op Casa Pepe. “Alleen op openbare plaatsen worden symbolen van Franco verwijderd, maar er is in Spanje niks illegaals aan privégebruik daarvan, terwijl je in Duitsland wel een hoge boete krijgt als je een nazigerelateerd object bij je draagt,” legt Jesus de Andres uit.

Casa Pepe zal in minder dan een decennium haar honderdjarig bestaan vieren, wat betekent dat het al langer bestaat dan de Spaanse democratie. De plek trekt nog ongeveer honderd bezoekers per dag – van mensen die oprecht nostalgisch over het Franco-regime lijken te zijn tot wat verwarde buitenlandse toeristen.

“Het is antidemocratisch en ouderwets,” zegt een jonge man die net naar binnen is gelopen als ik hem zijn mening over de tent vraag. Zijn vader voegt daartoe: “we zijn hier binnengelopen omdat het er heel excentriek uitzag. Maar als je eenmaal binnen bent, dan bestel je iets – en ben je dit alles dus uiteindelijk aan het subsidiëren.”