Kan het iemand iets schelen dat kledingmerken hun producten onder erbarmelijke omstandigheden produceren?

Het is weer flink mis in fashionland. Volgens de Volkskrant en de NOS zijn de arbeidsomstandigheden in de spinnerijen waar onder andere H&M, C&A, Primark en Replay mee samenwerken op z’n zachtst gezegd abominabel. SOMO noemt het zelfs moderne slavernij. Werknemers van de fabrieken in India zouden belachelijk veel overuren maken, verdienen nog geen €80 per maand en mogen het fabrieksterrein niet af. Aangezien wij als Nederlandse consumenten daar de vruchten van plukken, vroegen we ons af hoe bereid Amsterdamse shoppers zijn om daar verandering in te brengen.

Dylan (21) draagt Rika, Zara en H&M

VICE: Wat vind je van de omstandigheden in de spinnerijen?

Dylan: Ik koop ook kleding bij H&M, anders zou ik het niet kunnen betalen. Ik vind het vooral heel schokkend dat juist merken als bijvoorbeeld Alexander Wang, waarvoor je echt godsgruwelijk veel betaalt, ook hun kleding laten produceren onder dat soort omstandigheden. Bij de H&M weten we in ieder geval dat het speelt.

Als mensen weten dat het speelt, waarom kopen ze het dan nog steeds?

Ik denk dat veel mensen er niet over nadenken. Weet je, dat neerstorten van die MH17 vond iedereen heel erg, omdat dat heel dichtbij kwam. Dit is minstens zo erg, maar het is veel makkelijker om je ervoor af te sluiten.

Wat moeten we doen om de omstandigheden te verbeteren?

Voor ons is die kleding supergoedkoop, maar voor de mensen die het maken is het niet te betalen. Alles waar wij van genieten, gaat over de rug van anderen. Die mindset moet veranderen, maar dat is lastig. Net zoals het ook niet veel zin heeft om als enige ter wereld vegetariër te zijn.

Als die merken alles een paar euro duurder maken, blijven mensen er nog steeds kopen, maar kan je wel al een groot deel van die problemen oplossen. Dan zouden die mensen misschien een euro per dag meer kunnen verdienen. Dat klinkt misschien heel minimaal, maar het zou wel schelen.

Judith (29) en Caro (31) dragen & Other Stories, Comme des Garçons for H&M, COS, Nike, H&M, American Apparel

VICE: Veel winkelketens kopen hun stoffen nog steeds bij fabrieken waar mensen uitgebuit worden.

Caro: Echt? Wat erg!

Judith: Ja, dat weet ik. Daarom koop ik echt minder kleding bij H&M. Ik weet wel dat ze zo’n eerlijke lijn hebben, maar toch koop ik er minder.

De omstandigheden zijn er echt slecht. Wat vinden jullie daarvan?

Judith: Het is wel iets om over na te denken. Ik zou het echt niet erg vinden om meer voor mijn kleding te gaan betalen als daardoor de omstandigheden van die mensen beter worden.

Caro: Weet je wat het nare is? Er zijn van die websites waar je kunt checken of een winkel hun kleding in goede omstandigheden laat produceren, maar ketens als C&A en Primark komen daar nooit echt als slecht naar boven.

Als jullie de mogelijkheid hadden om alles te veranderen, wat zou je dan doen?

Judith: Kleding is tegenwoordig spotgoedkoop, maar valt zo uit elkaar. Dat echte vakmanschap van vroeger moet terugkomen. De focus moet weer komen op lokale producten. Die hele mentaliteit zou moeten veranderen. Al is dat wel hypocriet van me, want wij zijn ons er bewust van, maar dragen toch H&M.

Sonny (23) draagt Tommy Hilfiger

VICE: Koop jij kleding van dit soort merken?

Sonny: Nee, eerlijk gezegd niet. Ik hou niet zo van fast fashion. Als je die kleding een paar keer wast, kun je het weggooien. Ik geef liever wat meer uit aan goede kleding.

Vandaag werd bekend dat mensen in stoffenfabrieken nog steeds worden uitgebuit. Wat vind je daarvan?

Dat is een interessante vraag. Ik werk zelf bij Tommy Hilfiger, en ik weet dat de meeste merken wel mensen in dienst hebben die gespecialiseerd zijn in het controleren van de fabrieken. De meeste fabrieken lijken best prima, maar de fabrieken waar de materialen worden gemaakt zijn over het algemeen slecht. Het is lastig te controleren, maar er zou echt beter naar gekeken moeten worden. Ik vind het in ieder geval verschrikkelijk.

Kelly en Isabel (16) dragen Nike, G-Star, H&M, Zara, Guess, Mango, Only

Wat vind je van de slavernijpraktijken van dit soort kledingmerken?

Kelly: Slecht, maar ik koop sowieso geen kleren in dat soort winkels.

Waarom niet?

Isabel: Meestal is het slechte kwaliteit.

Kelly: Je hebt er wel mooie kleding, maar als je het één keer wast gaat het al stuk.

Wat vinden jullie ervan dat de werknemers zo worden uitgebuit?

Kelly: Daar denk ik niet echt over na als ik iets leuks zie. Dan wil ik het gewoon. Ik weet niet zo goed wat ik ervan moet vinden.

Hoe denk je dat we dit probleem kunnen oplossen?

Isabel: Zulke fabrieken sluiten ofzo.

Kelly: Dan kan je net zo goed in Nederland fabrieken neerzetten. Ik zou ook in die arme landen produceren. Dat is gewoon business. Maar dat opsluiten van mensen gaat wel ver.

Siman (23) draagt Mango, Monki

VICE: Wat vind je van de mistanden in de mode-industrie?

Siman: Ik vind het wel heel erg. Ik koop wel eens bij H&M. Dat heeft vooral te maken met de prijzen. Ik kan geen Chanel betalen en fairtradekleding vind ik echt niet mooi.

Wat is volgens jou dan de oplossing?

De VN moet het strafbaar maken. Minister Ploumen moet de vinger op de problemen leggen en die merken aanspreken. Maar ze zullen toch niet luisteren.

En als je zelf alles zou kunnen veranderen?

Dan zou ik alle ontwerpers die in die fairtradesector werken een subsidie geven, zodat ze bijvoorbeeld niet voor hun werk- of winkelruimte hoeven te betalen. Ik zou een eerlijke manier van werken stimuleren.

Job (21) draagt River Island, The Hundreds, Nike, Urban Outfitters, Futura

VICE: Wat vind je van deze vorm van moderne slavernij?

Job: Het kan echt niet. Maar het ding is: het is zo ver weg. Nieuwe kleding is hier zo normaal geworden, zo makkelijk verkrijgbaar, dat je er niet meer over nadenkt. Als er maar één H&M op de wereld was, dan zou het weer speciaal worden.

Zou je bereid zijn om meer geld neer te leggen voor een goed shirt?

Ja, ik denk het wel. Maar er zou ook wel veel veranderen. Als ik voor dertig euro in plaats van een tientje een shirt koop dat ik vervolgens maar één keer draag, dan zou dat wel zonde zijn. Maar ik zou er wel toe bereid zijn.

Sharon (21) draagt onder andere H&M

VICE: Wat vind je ervan dat de stoffen van sommige kledingmerken nog steeds onder erbarmelijke omstandigheden worden gemaakt?

Sharon: Niet lullig bedoeld, maar dat is wel het laatste waar ik me mee bezighoud als ik aan het shoppen ben. Vooral vrouwen, wie denkt daar nou aan?

Ja, daar heb je een punt. Maar nu wij je hebben verteld hoe het eraan toegaat?

Tja, maar hoe zou je het anders willen doen?

Er zijn zelfs vrouwen die liever in de prostitutie werken dan achter de naaimachine.

Wow, dat is wel echt heavy. Liever een hoer dan in een fabriek werken. Dat wist ik niet.

Hoe zou je dit probleem op kunnen lossen?

Door de werkomstandigheden te verbeteren. Maar hoe, dat weet ik niet. Het blijft natuurlijk lastig; wie gaat er nou duurder produceren als het goedkoper kan?

Zou je bereid zijn om meer te betalen voor eerlijkere kleding?

Met mijn inkomen? Nee. Heel simpel.